Ticarette yeni düzen : Adil Ticaret (Fairtrade)
Fairtrade yani Adil Ticaret, geleneksel ticarete alternatif bir yaklaşımdır ve üreticiler ile tüketiciler arasında bir ortaklığa dayanmaktadır. Sistem gelişmekte olan ülkelerdeki üreticilere yardım etmeyi ve sürdürülebilirliği teşvik etmeyi amaçlayan pazar odaklı organize bir sosyal harekettir.
Sistem, çiftçilerin ürünlerini Adil Ticaret şartlarında sattıklarında onlara daha iyi bir anlaşma ve daha iyi ticaret hadleri sunar. Bu sayede çiftçilerin hayatlarını iyileştirme ve geleceği için plan yapma fırsatı verir. Bir ürün FAIRTRADE işaretini taşıyorsa, üretici ve tüccarlar Adil Ticaret Standartlarını yerine getirmiş demektir.
Örnek vermek gerekirse: Dünyanın belli bölgelerinde yetişmesine rağmen tüm dünyada en çok tüketilen ürünlerden biri olan kahve, en önemli Adil Ticaret ürünlerinden birisidir. Kilosu birkaç dolar gibi ucuz fiyatlara kaynağından alınan kahve çekirdeği, uluslararası bir dağıtıcıya ulaştığında kilosu 50 dolara yaklaşan fiyatlardan satılırken, kahve zincirlerindeyse bir bardak kahvenin, üreticinin neredeyse bir kilo kahve çekirdeğine karşılık aldığı parayla tüketiciye satmaktadır. Adil Ticaret bunu önlemeyi amaçlar.
Bu sayede hareket, sosyal ve çevresel standartlarının yanı sıra üreticilere daha yüksek ödeme yapılmasını savunur. Özellikle, gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere yapılan ihracatlarda bilhassa el işleri, kahve, kakao, şeker, çay, muz, bal, pamuk, taze meyve, çikolata, ve çiçek gibi ürünler üzerine yoğunlaşılmıştır.
Adil ticaretin stratejik amacı, güçsüz kalmış üretici ve işçilerle çalışarak, onların ekonomik açıdan kendi kendilerine yeterli hale gelmelerine yardımcı olmaktır. Aynı zamanda uluslararası ticarette daha büyük bir rol oynamalarını hedeflediği gibi kendi organizasyonları içinde de daha fazla pay sahibi olmalarını sağlamayı amaçlar. Adil Ticaret Standartlarında çoğu ürünün, üreticilere ödenmesi gereken asgari bir adil Fairtrade Minimum Ücreti vardır.
FAIRTRADE İşaretleri, türeticilerin herhangi birinin ürünlerini uluslararası kabul görmüş Adil Ticaret Standartlarına uygun buldukları görünür bir işarettir. Dünyadaki en güvenilir etik işaretlerden biri olan Fairtrade işaretini markaların doğru kullanması önemlidir.
Buna ek olarak, Kakao, şeker veya pamuk için FAIRTRADE Program İşaretini belirtilen eşyanın Adil Ticaret'ten tedarik edildiği anlamına gelir. Bu, tüketicilerin Adil Ticaret'in çiftçilerine günlük alışveriş ve çiftçilere daha fazla satış imkânı sunmak için daha fazla seçenek sunar.
Birçok Adil Ticaret organizasyonu, ulusal veya uluslararası federasyonun üyesidir. Bu federasyonlar, Adil Ticaret örgütlerinin çalışmalarını teşvik eder ve kolaylaştırır. Bunlardan bazıları; Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası Fairtrade, Avrupa Fairtrade Birliği gibi kuruluşlardır.
Adil ticaret ürünleri, üretimde belli gruplara ve üretim standartlarına sahiptir.
Kakao : Çoğu Adil Ticaret kakao çiftçisi Batı Afrika, Ekvator, Peru ve Dominik Cumhuriyeti'ndedir.
Pamuk : Adil Ticaret Standartları, verimli su kullanımını teşvik eder ve pamuk üretiminde tehlikeli kimyasalları ve GDO'ları yasaklar.
Şeker : Adil Ticaret, en az gelişmekte olan ve gelişmekte olan ülkelerdeki şeker kamışı çiftçilerini desteklemektedir.
Çay : Adil Ticaret, çayın Doğu Afrika ve Asya'daki üreticiler tarafından yetiştirilmesine yardımcı olur.
Bal : Gelişmekte olan ülkelerdeki birçok arıcı, ballarını yerel arabuluculara satmakla yükümlüdür.
Baharat ve Otlar : İki firma küresel baharat ve bitki pazarına hakimdir. Fakat bitkiler küçük çiftçiler tarafından yetiştirilmektedir.
Peki Adil Ticaret nasıl başladı?
Adil Ticaret girişimleri, yoksul ülkelerdeki fakirliğin hafifletilmesi için kar amacı gütmeyen ihracatçılar, sivil toplum kuruşları ve üreticiler arasındaki ortaklık olarak 1950'lerin başında başladı.
1988'de Fair Trade ürünlerinin ana perakendecilere yaygınlaştırılması için bir Hollandalı Alternatif Ticaret Organizasyonu; Solidaridad, Fair Trade ürünlerine ve kökenlerine olan güvenini ödün vermeden satışları artırmak için yenilikçi bir yol buldu.
Örgüt, Max Havelaar adlı bir etiket oluşturdu; bu, kahvenin doğrudan demokratik küçük çiftçi kuruluşlarından, üretim masraflarını karşılayan bir fiyata satın alındığını garantiliyordu. Yıllar geçtikçe, Fairtrade Vakfı, TransFair gibi benzer kuruluşlar, farklı ürünler ve üreticiler için daha adil ticaret koşulları yaratmak için Avrupa ve Kuzey Amerika'ya açıldı.
Kuruluşlar, kendi kampanyalarını ve sertifika işaretlerini bağımsız olarak oluşturdu ve başlattı. Günümüzde, 25 Fairtrade organizasyonu ve üç üretici ağı Fairtrade International üyesidir. FAIRTRADE Markası şimdi sıcak içecekler, meyve suları, taze meyve ve sebzeler, bisküvi, kek ve şekerleme, şeker, bal ve konserveler, pirinç, fındık ve gıda dışı ürünler, örneğin çiçekler gibi binlerce farklı ürün üzerinde mevcuttur. Dünyada, düşük gelirli 21 ülke de dahil olmak üzere dünyanın 74 ülkesinde Fairtrade çiftçileri ve işçileri vardır.
Örnek vermek gerekirse: Dünyanın belli bölgelerinde yetişmesine rağmen tüm dünyada en çok tüketilen ürünlerden biri olan kahve, en önemli Adil Ticaret ürünlerinden birisidir. Kilosu birkaç dolar gibi ucuz fiyatlara kaynağından alınan kahve çekirdeği, uluslararası bir dağıtıcıya ulaştığında kilosu 50 dolara yaklaşan fiyatlardan satılırken, kahve zincirlerindeyse bir bardak kahvenin, üreticinin neredeyse bir kilo kahve çekirdeğine karşılık aldığı parayla tüketiciye satmaktadır. Adil Ticaret bunu önlemeyi amaçlar.
Bu sayede hareket, sosyal ve çevresel standartlarının yanı sıra üreticilere daha yüksek ödeme yapılmasını savunur. Özellikle, gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere yapılan ihracatlarda bilhassa el işleri, kahve, kakao, şeker, çay, muz, bal, pamuk, taze meyve, çikolata, ve çiçek gibi ürünler üzerine yoğunlaşılmıştır.
Adil ticaretin stratejik amacı, güçsüz kalmış üretici ve işçilerle çalışarak, onların ekonomik açıdan kendi kendilerine yeterli hale gelmelerine yardımcı olmaktır. Aynı zamanda uluslararası ticarette daha büyük bir rol oynamalarını hedeflediği gibi kendi organizasyonları içinde de daha fazla pay sahibi olmalarını sağlamayı amaçlar. Adil Ticaret Standartlarında çoğu ürünün, üreticilere ödenmesi gereken asgari bir adil Fairtrade Minimum Ücreti vardır.
FAIRTRADE İşaretleri, türeticilerin herhangi birinin ürünlerini uluslararası kabul görmüş Adil Ticaret Standartlarına uygun buldukları görünür bir işarettir. Dünyadaki en güvenilir etik işaretlerden biri olan Fairtrade işaretini markaların doğru kullanması önemlidir.
Buna ek olarak, Kakao, şeker veya pamuk için FAIRTRADE Program İşaretini belirtilen eşyanın Adil Ticaret'ten tedarik edildiği anlamına gelir. Bu, tüketicilerin Adil Ticaret'in çiftçilerine günlük alışveriş ve çiftçilere daha fazla satış imkânı sunmak için daha fazla seçenek sunar.
Birçok Adil Ticaret organizasyonu, ulusal veya uluslararası federasyonun üyesidir. Bu federasyonlar, Adil Ticaret örgütlerinin çalışmalarını teşvik eder ve kolaylaştırır. Bunlardan bazıları; Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası Fairtrade, Avrupa Fairtrade Birliği gibi kuruluşlardır.
Adil ticaret ürünleri, üretimde belli gruplara ve üretim standartlarına sahiptir.
Kakao : Çoğu Adil Ticaret kakao çiftçisi Batı Afrika, Ekvator, Peru ve Dominik Cumhuriyeti'ndedir.
Pamuk : Adil Ticaret Standartları, verimli su kullanımını teşvik eder ve pamuk üretiminde tehlikeli kimyasalları ve GDO'ları yasaklar.
Şeker : Adil Ticaret, en az gelişmekte olan ve gelişmekte olan ülkelerdeki şeker kamışı çiftçilerini desteklemektedir.
Çay : Adil Ticaret, çayın Doğu Afrika ve Asya'daki üreticiler tarafından yetiştirilmesine yardımcı olur.
Bal : Gelişmekte olan ülkelerdeki birçok arıcı, ballarını yerel arabuluculara satmakla yükümlüdür.
Baharat ve Otlar : İki firma küresel baharat ve bitki pazarına hakimdir. Fakat bitkiler küçük çiftçiler tarafından yetiştirilmektedir.
Peki Adil Ticaret nasıl başladı?
Adil Ticaret girişimleri, yoksul ülkelerdeki fakirliğin hafifletilmesi için kar amacı gütmeyen ihracatçılar, sivil toplum kuruşları ve üreticiler arasındaki ortaklık olarak 1950'lerin başında başladı.
1988'de Fair Trade ürünlerinin ana perakendecilere yaygınlaştırılması için bir Hollandalı Alternatif Ticaret Organizasyonu; Solidaridad, Fair Trade ürünlerine ve kökenlerine olan güvenini ödün vermeden satışları artırmak için yenilikçi bir yol buldu.
Örgüt, Max Havelaar adlı bir etiket oluşturdu; bu, kahvenin doğrudan demokratik küçük çiftçi kuruluşlarından, üretim masraflarını karşılayan bir fiyata satın alındığını garantiliyordu. Yıllar geçtikçe, Fairtrade Vakfı, TransFair gibi benzer kuruluşlar, farklı ürünler ve üreticiler için daha adil ticaret koşulları yaratmak için Avrupa ve Kuzey Amerika'ya açıldı.
Kuruluşlar, kendi kampanyalarını ve sertifika işaretlerini bağımsız olarak oluşturdu ve başlattı. Günümüzde, 25 Fairtrade organizasyonu ve üç üretici ağı Fairtrade International üyesidir. FAIRTRADE Markası şimdi sıcak içecekler, meyve suları, taze meyve ve sebzeler, bisküvi, kek ve şekerleme, şeker, bal ve konserveler, pirinç, fındık ve gıda dışı ürünler, örneğin çiçekler gibi binlerce farklı ürün üzerinde mevcuttur. Dünyada, düşük gelirli 21 ülke de dahil olmak üzere dünyanın 74 ülkesinde Fairtrade çiftçileri ve işçileri vardır.