31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü
● Tütün ürünlerinin dünyada her yıl 7 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olduğu bir ortamda 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü'nün anlamı ve işlevi oldukça değer kazanıyor.
● Tütün ürünleri giderek popülerlik kazanarak, e-sigara ve nargile gibi türevler ortaya çıkarıyor.
● Sigara ve türevlerinin yaygınlaşmasını önlemek için Yeşilay gibi sivil toplum kuruluşlarının başlattığı organizasyonlara destek vermek ve farkındalığı artırmak büyük önem taşıyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verdiği rakamlara göre, dünyada her on üç saniyede bir kişi sigara yüzünden hayatını kaybediyor ve dünya genelinde sigara içenlerin sayısı 1 milyar 100 milyonun üzerinde. En son 2017 verilerini içeren raporda, sigara içenlerin sayısının azaldığı, ancak 2025 yılına kadar sigara tüketimini önemli ölçüde azaltma hedefine sadece her sekiz ülkeden birinin yaklaştığı belirtiliyor
31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü nedir?
Bütün ülkeler Dünya Sağlık Örgütü’nün öncülüğünde tütün kullanımını azaltmak için çeşitli uygulamalar yapmaktadır. Bu amaçla yapılan çabalar arasında en etkili uygulamalardan birisi, tütün vergilerinin artırılması ve sonuç olarak tütün ürünü satış fiyatlarının artırılmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü 2014 yılındaki 31 Mayıs “Dünya Sigarasız Günü”nün (World No Tobacco Day) temasını tütün ürünleri üzerindeki vergi yükünün artırılması olarak belirlemiştir.
Sigara yüzünden dünyada 3 milyon insan hayatını kaybediyor
Dünya Sağlık Örgütü son raporunda, sigaranın kalp krizleri ve inme gibi kardiyo-vasküler hastalıklara yol açtığını, her yıl dünyada 3 milyon kişinin bu nedenle erken öldüğünü belirtiyor. Yine aynı araştırmanın dikkat çekici diğer bulgusu ise, Çin'deki nüfusun yüzde 60'ından fazlasının sigaranın kalp rahatsızlıklarına sebep olduğunu bilmediğini ortaya koyuyor. Aynı araştırmada, Hindistan ve Endonezya'da yetişkinlerin yarısından fazlasının, sigaranın felce sebebiyet verdiğini bilmedikleri kaydediliyor. Dünya üzerinde kalp rahatsızlıkları nedeniyle her sene yaşanan 18 milyon ölümün yüzde 17'sinin sebebinin sigara tüketimi olduğu belirtiliyor. Sigaranın içindeki tütün, yedi binden fazla kimyasal
Sigara bağımlılığı özellikle de az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ciddi sıkıntılar yaratıyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde sigaranın bir sağlık riski olduğuna işaret edildiği 1964 yılından sonra, özellikle gelişmiş ülkelerde sigara içenlerde azalma gözlenmeye başlıyor. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, rakamlar da mücadelenin ne kadar zorlu olduğunu gözler önüne seriyor. Tütün kullanımı nedeniyle ortaya çıkan sağlık sorunlarının pek çoğu ölümle sonuçlanıyor.
Türkiye'de 15 yaş üstü 13 milyon kişi her gün tütün kullanıyor
Türkiye’de de sigara kullanımı oldukça yaygın. Ülkemizdeki tüm ölümlerin %23’ünün tütüne bağlı hastalıklar sebebiyle olduğu biliniyor. Türkiye Sağlık Araştırması’nın raporuna göre, Türkiye’de 15 yaş üstü nüfusun %26,5’i, özetle 13.780.000 kişi her gün tütün mamulü kullanıyor. Bu oran 2014'te %27,3, 2010'da ise %25,4 olarak açıklanmıştı. Aynı araştırmaya göre tütün mamulü kullanmaya başlama sebepleri arasında özenti, arkadaş etkisi ve merak ön sıralarda yer alıyor. OECD tarafından hazırlanan “Bir Bakışta Sağlık 2017 Raporu”na göre, Türkiye en fazla tütün ürünü kullanan ilk üç ülkeden biri. Ayrıca, her gün sigara içen kişiler göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye OECD ülkeleri arası en yüksek orana sahip ülke.
Sigaraya alternatif: E-Sigara
Görünüşü, hareketi ve dumanı ile sigarayı taklit etmek üzere tasarlanan elektronik sigara (e-sigara) tüm dünyada her geçen gün daha da yaygınlaşıyor.
Ülke politikaları ve Yeşilay gibi sivil toplum kuruluşlarının tütün kullanımına yönelik aldıkları önlemlerle azalan sigara içme oranı, tütün endüstrisini harekete geçirdi. Sigara bırakmada yardımcı olmadığı gibi bağımlılık da yapan e-sigara, yasak olmasına rağmen ülkemize yavaş yavaş giriyor.
Sigaraya göre daha fazla nikotin içeriyor
E-sihara solüsyonlarında üretici firma ya da isteğe göre kullanıcılar içerisindeki nikotin miktarını artırabiliyor. Üstelik solüsyonların daha cazip hale gelmesi için kanserojenmadde olmasına rağmen içerisine tatlandırıcı aromalar eklenebiliyor. Bu madde içimi her ne kadar keyifli hale getirse de sağlık açısından büyük sorun teşkil ediyor. E-sigaralar her nefeste 0-36 mg/ml arasında nikotin alınırken, 30 puf çekildiğinde bir sigaradan alınan miktar kadar nikotine maruz bırakabiliyor.
Sigaradan daha tehlikeli: Nargile
Nargile, özellikle son yıllarda yaygın olarak tüketilen tütün kullanım şekillerinden birisi olarak dikkat çekiyor. Kullanıcının bir hortum aracılığıyla sudan geçerek süzülen dumanı içine çekmesini sağlayan bir düzenek olan nargile, içim şekli ve adabı yüzlerce yılda oluşmuş; insanları zehirleyen bir doğu geleneği olarak biliniyor.
Bir nargile 50 sigaraya eş değer
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; bir seansta çekilen duman hacminin 50 sigaraya eşit olduğunu belirterek nargilenin sigaradan çok daha zararlı olduğu ortaya çıkıyor. Bu denli zararlı bir tütün ürününün çok rağbet görmesini uzmanlar, özellikle gençler arasında sosyal medya aracılığıyla yaygınlaşması ve kültürel bir olgu haline dönüşmesinden kaynaklandığını belirtiyor.
Nargilenin ortak kullanımıyla tüberküloz, hepatit, AIDS, herpes (uçuk), enfeksiyon gibi hastalıkların da yaşandığını belirten Ceylan şunları söylüyor: “Ortak kullanımda ‘sipsi’ olarak tabir edilen ağızlıklar olma isteği, arkadaş baskısı gibi sosyal nedenlerle başlanıyor. Nargilenin sigaradan daha az zararlı gibi algılanmasının en önemli nedenleri kokusu ve tadı.