Atatürk'ün dini bayramlar hakkındaki görüşlerini ortaya koyan belge arşivden çıkarıldı

Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk

● Mustafa Kemal Atatürk'ün dinî bayramlarla alâkalı düşünceleri ile kendisine gönderilen bayram tebrikleri hakkındaki kararını bildiren 19 Şubat 1931 tarihli bir arşiv belgesi ortaya çıktı.

● Cumhurbaşkanlığı Arşivi'nde muhafaza edilen belge, Mustafa Kemal'in uzun seneler Özel Kalem Müdürlüğü'nü yapan Hasan Rıza Bey'e ait.

● Hasan Rıza Bey, Çankaya'ya yazdığı telgraf metninde şu sözlere yer veriyor: ''Reisicumhur Hazretleri dini bayramlara fazla mevki vermemek için köşke gelen tebriklere cevap vermeyeceklerdir.''

HaberTürk yazarı MuratBardakçı'nın Kurban Bayramı olması vesilesiyle yazdığı 11 Ağustos 2019 tarihli köşe yazısında ortaya attığı iddiaya göre Türkiye Cumhuriyetinin Kurucu CumhurbaşkanıMustafaKemal Atatürk, 1931 yılı itibariyle kendisine gelen dini bayram tebriklerini yanıtsız bırakacağını bildiriyor.

1931 yılında Ramazan Bayramı'nın gelmesine birkaç gün kala yazılan telgraf metninde, Atatürk'ün yıllarca Özel Kalem Müdürlü'nü yapan Hasan Rıza Bey'in imzası bulunuyor. O tarihlerde Konya'dan Ankara'ya, Cumhurbaşkanlığı'na gönderilen mesajda ''Cumhurbaşkanı Hazretleri dini bayramlara fazla bir yer vermemeyi arzu ettiklerinden gönderilen tebriklere cevap vermeyeceklerdir; üstün saygılarla arzederim" ifadeleri yer alıyor.

Atatürk ve Özel Kalem Müdürü Hasan Rıza Soyak
Atatürk ve Özel Kalem Müdürü Hasan Rıza Soyak

Bu belgede yer alan mesajın iki farklı yorumu bulunuyor birincisine göre, Çankaya'daki maiyetine her bayramda önceden bizzat hazırladığı listelere göre bahşişler dağıttığı yine arşiv belgelerinden açıkça görülen Paşa bayramlarda gelen binlerce, hattâ onbinlerce tebrik mesajını ayrı ayrı cevaplandırmanın Cumhurbaşkanlığı Özel Kalemi'ne büyük bir yük olduğunu düşünmüş olabilir.

Hasan Rıza Soyak’ın Atatürk’ün dinî bayramlar ve bayram tebrikleri hakkındaki kararını Çankaya Köşkü’ne bildirdiği şifreli telgraf (Cumhurbaşkanlığı Arşivi, 04016646-51).
Hasan Rıza Soyak’ın Atatürk’ün dinî bayramlar ve bayram tebrikleri hakkındaki kararını Çankaya Köşkü’ne bildirdiği şifreli telgraf (Cumhurbaşkanlığı Arşivi, 04016646-51).

Bir diğeri de, telgrafta geçen "dinî bayramlara bir mevkî vermemek" ibaresi "dinî bayramların toplum hayatındaki konumlarının güçlenmesini engellemek" şeklinde yorumlandığı takdirde, kararın "o senelerde ardarda yapılan inkılâplar doğrultusunda alınmış olduğu" neticesine varılabilir…

Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >