Türkiye’nin ilk biyofilik dış mekân örneklerinden Piyalepaşa İstanbul

Mimaristudio ekibi tarafından tasarlanan ve projelendirilen Türkiye’nin bu ölçekteki ve bu konu özelindeki ilk biyofilik dış mekânprojesi 2020 yılında İstanbul Piyalepaşa’da hayata geçiriliyor.

Yapılan araştırmalar, doğa ile irtibatlı alanlarda yaşayan insanların daha mutlu, daha sosyal ve daha etkileşim içinde olduğunu gösteriyor. Doğanın insan üzerindeki iyileştirici etkisinden dolayı, bitkilendirmenin yaşam alanlarına planlama aşamasından itibaren alınması önem arz ediyor. Bu doğrultuda doğa tasarıma ilham kaynağı oluyor, biyolojiden alınan veriler tasarım çalışmaları aşamasında değerlendiriliyor.

Proje kapsamında üç ayrı konut bloğunu birbirine bağlayan hali hazırdaki iki betonarme yapı, 14 biyofilik tasarım adımının planlama aşamasından itibaren uygulanmasıyla biyofilik bir dış mekân yaşam alanına dönüştürülüyor.

İki faz olarak hayata geçen projenin ilk fazında; tasarlanan mekân, kendi bulunduğu alana ve bağlantılı olduğu iki ayrı konut bloğuna bağlanıyor. İkinci fazda ise çelikten imal edilen bir merdiven yerleşkenin üst kot girişine ve bu kottaki dolaşıma imkân veriyor.

Ahşap kullanılarak organik formda oluşturulan ara mekanlar, yapı içinde farklı kotlarda planlanan yaşam alanları ile ana konut yerleşkesi arasında yarı şeffaf bir bağ oluşturuyor.

Proje, “Mekandaki Doğa”, “Mekânın Doğası” ve “Doğal Anımsatıcılar” başlığı altındaki biyofilik tasarım adımlarını içinde barındırıyor.

“Mekandaki Doğa” başlığı altında projede izlenen adımlar; doğa ile görsel bağlantı,doğa ile görsel olmayan bağlantı, duyusal uyarıcıların kullanılması şeklinde sıralanıyor. Doğa ile görsel bağlantı, mekânda canlı sistemler ile irtibatın sağlanmasıyla kuruluyor. Örneğin kuşlar, kelebekler, evcil hayvanlar bu mekânda barınabiliyor. Doğa ile görsel olmayan bağlantı işitme, dokunma, koku alma uyaranlarının harekete geçirilmesiyle oluşturuşuyor. Duyusal uyarıcıların kullanılması ise mekânda ısı ve hava akışı değişkenliği sağlayarak doğal ortamda olma hissinin kuvvetlendirilmesi şeklinde özetleniyor.

“Doğal Anımsatıcılar” başlığı altında projedeBiyomorfik Formlar ve Modeller, Doğa ile Malzeme Bağlantısı, Karmaşıklık ve Düzenadımları izleniyor.

_Biyomorfik Formlar ve Modeller; cephede, duvarlarda, kolonlarda, zeminde, peyzaj alanlarında, oturma gruplarında uygulanan dokuları ve amorf formları içeriyor.

_Doğa ile Malzeme Bağlantısı, doğal malzemelerin minimum ölçüde işlenerek kullanılmasını ifade ediyor.

_Karmaşıklık ve Düzen adımı ise doğanın kendi içindeki karmaşıklık ve düzeninin cephe tasarımından mobilya tasarımına kadar yansıtılmasını sağlıyor.

Son olarak, Mekânın Doğası” başlığındaki dört biyofilik tasarım adımı, insanların içgüdülerine ve duygularına mekân tasarımı içinde yer verilmesini anlatıyor. Bu adımlar olasılık, sığınma, gizem, risk ve tehlike olarak belirtiliyor.

_Sığınma çevresel etkenlerden geriye çekilmeyi ifade ediyor ve mekânda bu alanların planlanmasını kapsıyor.

_Gizem, mekân içinde ilerlerken kullanıcıda farklı alanların merak uyandırmasını,

_Risk ve Tehlike ise mekânın farklı bölümlerinin kullanıcıda heyecan ve küçük korkuların uyandırmasını tanımlanıyor.

#CUTIS Enstelasyonu, Piyalepaşa Semt İstanbul’da, istinat duvarları üzerinde gerçekleşen biyofilik peyzaj projelendirilmesi kapsamında Urban Atölye tarafından tasarlanıp uygulanıyor.