İdam cezası hangi ülkelerde uygulanıyor?

Avrupa Parlamentosunda dün başlayan 7. İdam Cezasına Karşı Dünya Kongresi'nde, geçen hafta Mısır'da idam edilen 9 gence ilişkin açıklama yapılmaması dikkati çekti.

"Hiçbir ülke vatandaşını öldürme hakkına sahip değildir"

AB'nin "her koşulda" idam cezasına karşı olduğunu kaydeden Mogherini, dünyada ülkelerin yüzde 70'inin idam cezasını kaldırdığına ancak hala bazı ülkelerde bu uygulamanın geçerli olduğuna işaret etti.

• 1 Mart'a kadar devam edecek kongreye, 140 farklı ülkeden insan hakları savunucuları, siyasetçiler, uluslararası kuruluşların temsilcileri ve sivil toplum örgütlerinin üyeleri katılıyor.

AB'den diyalog çağrısı

"AB'nin idam cezasını uygulayan ülkelerle aynı değerleri paylaşmamasına rağmen diyaloğu sürdürme taraftarı olduğunu" ifade eden Mogherini, idam cezasının suça karşı caydırıcılığının olmadığının altını çizdi.

Mısır'da idam edilen 9 gence 'kulak tıkadılar'

Mısır'da geçen hafta 9 gencin idam edilmesine karşı tepki vermeyen ve resmi bir açıklama yapmayan AB'nin, idam cezasına karşı düzenlenen bir kongrede de bu konuyu gündeme getirmemesi dikkati çekti.

Öte yandan, birçok insan hakkı ihlalinin gerçekleştiği Mısır'da hafta başında yapılan AB-Arap Birliği Zirvesi'ne AB üye ülkelerinin üst düzey katılımı da tepki çekmişti.

İdam Cezasına Karşı Dünya Kongresi

İlki 1991'de Strazburg'da düzenlenen İdam Cezasına Karşı Dünya Kongresi, çeşitli ülkelerden insan hakları savunucuları, siyasetçiler, uluslararası kuruluşların temsilcileri ve sivil toplum örgütlerinin üyelerinin katılımıyla gerçekleşiyor.

• Kongre, idam cezasının evrensel olarak kaldırılması için çalışmalar yürütüyor.

"Avrupa'nın son diktatörü: Belarus"

Dünya çapında bir çok ülke idam cezasını hukuken veya fiilen uygulamaktan vazgeçti. Avrupa'nın son diktatörlüğü olarak adlandırılan Belarus hariç bütün Avrupa Birliği ülkelerinde idam cezası kaldırılmış durumda. Belarus'ta 1990 yılından bu yana yaklaşık 200 kişi idam edildi. Dünyada toplamda 53 ülke idam cezası uygularken, Avrupa Birliği bu uygulamanın tamamen kaldırılmasını istiyor.

"İdamların yüzde 84'ü 4 ülkede gerçekleşti"

Kongreye video konferans aracılığı ile bağlanan ve 1981 yılında idam cezasını kaldıran Fransa'nın eski adalet bakanı Robert Badinter, "Bizler yok etmeye yönelik adaleti kabul etmiyoruz, ölüm ve korku adaletine yer vermiyoruz." ifadelerini kullandı. Fransa'nın 1981 yılında dünyada idam cezasını kaldıran 35. ülke olduğunu hatırlatan Robert Badinter o günden bu yana büyük yol katedildiğini, yaklaşık 140 ülkede idam cezasının kaldırıldığını söyledi.

2017 yılında dünya genelinde Çin'deki insanlar hariç yaklaşık 1000 kişinin idam edildiğini açıkladı. Uluslararası Af Örgütü, 2017'de bilinen idamların yüzde 84'ünün 4 ülkede gerçekleştiğini belirtti. Af Örgütü İran, Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan'ı işaret etti.

İdam cezası hangi ülkelerde uygulanıyor?

Kongrede idam cezasının Japon'ya dahil dünyanın en gelişmiş ülkelerinde bile uygulandığı belirtildi. İdam cezasının suça karşı caydırıcılığının olmadığının altını çizilirken, 1995 yılında Tokyo metrosunda sarin gazı saldırısı düzenleyen Aum Şinrikyo tarikatının lideri Şoko Asahara ve 6 üyesi idam edilmişti. Terör saldırısı 13 kişinin ölümüne ve beş bin kişinin yaralanmasına neden olmuştu.

Hala idam cezasını uygulayan 53 ülke:

• Afganistan
• Hindistan
• Nijerya
• Amerika Birleşik Devletleri
• İran
• Japonya
• Tayvan
• Kuveyt
• Zimbabve
• Libya
• Tayland
• Guyana
• Uganda
• Bengladeş
• Irak
• Endonezya
• Botsvana
• Birleşik Arap Emirlikleri
• Bahamas
• Küba
• Belarus
• Yemen
• Suudi Arabistan
• Vietnam
• Suriye
• Mısır
• Güney Sudan
• Demokratik Kongo Cumhuriyeti
• Etiyopya
• Çin
• Sudan
• Komorlar
• Somali
• Barbados
• Malezya
• Çad
• Pakistan
• Umman
• Singapur
• St Kitts ve Nevis
• St Lucia
• Bahreyn
• Kuzey Kore
• Ekvatoryal Gine
• St Vincent and the Grenadines
• Filistin
• Trinidad ve Tobago
• Lesoto
• Antigua and Barbuda
• Belize
• Dominika
• Jamaika
• Ürdün

Yakın dönemde idam cezasını kaldıran ülkeler Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan Burkina Faso (2018), Gine (2017), Benin (2016) ve Madagaskar (2015).