Muhtemel Brexit senaryosu ne, May'in halefi kim olacak?

“Siyasette gerginlikler olabilir. Ama bu ülkede çok fazla güzel şeyler var. Gurur duyulacak çok fazla şey var. İyimser olmak için çok fazla şey var. Kısa bir süre sonra hayatımın en büyük onuru olan bu görevden ayrılacağım.”

Brexit Planı nedeniyle Avam Kamarası’nın büyük baskısı altında olan İngiltere Başbakanı Theresa May, 7 Haziran’da görevi bırakacağını bu sözlerle ve ağlayarak duyurdu.

İngiltere’nin ‘Demir Lady’ diye anılan Margaret Thatcher’dan sonra ikinci kadın başbakanı olan May’in görev süresi karmaşıkBrexit planlarıyla ve onları kabul ettirmeye çalışmakla geçti. Ancak May’in AB ile vardığı Brexit anlaşması parlamentoda 3 defa reddedildi. 2016 Temmuz’unda göreve gelen May’e yönelik baskılar uzun süredir devam ediyordu.

May’in Brexit’le imtihanı

May, AB ile anlaşmaya vardığı Brexit planını parlamentoya sundu, ana muhalefetteki İşçi Partisi’ne götürdü ancak ne yaptıysa sonuç alamadı. İşçi Partisi’nin desteğini alayım derken, muhafazakarların öfkesine nail olan May, Brexit anlaşmasının onaylanması halinde, ikinci referandum konusunda da oylama yapma teklifinde bulunmuştu. Hem muhafazakarlardan hem muhalefetten May’e yönelik baskının artması, kıdemli bakanlarından Andrea Leadsom’un istifasıyla doruğa ulaştı.

Muhtemel Brexit senaryoları

• Anlaşmasız ayrılık:
• Hükümet anlaşmasız Brexit’i tercih ederse, ülkede ilaç sıkıntısı, bankacılık sisteminin aksaması ve sınırlarda kuyruklar gündeme gelebilir. AB yanlısı bakanlar istifa edebilir, ekonomide küçülmeler yaşanabilir ve İskoçya bağımsızlık referandumuna gidebilir.
• Brexit ertelenebilir:
• AB üyesi 27 ülke onaylarsa anlaşma ertelenebilir, AB yeni koşullar dayatabilir.
• Tek yanlı iptal:
• İngiltere AB’nin dayatmalarından kaçarak tek taraflı olarak anlaşmayı feshedebilir.

May’in halefi kim olacak?

Muhafazakar Parti liderliği için yarışacak adaylardan en çok öne çıkan üç isim var: Andrea Leadsom, Jeremy Hunt, Boris Johnson. Üç adayın daha evvel Brexit’e ilişkin sözleri, İngiltere’nin yeni lider adaylarının bakış açılarını anlamakta bir ufuk açabilir:

Andrea Leadsom: Para, sınır, yasa

May’in en güçlü haleflerinden biri geçtiğimiz çarşamba günü istifa ederek, May’in de istifa sürecini hızlandıran Leadsom. Avam Kamarası'nın gündemini belirlemeden sorumlu kabine üyesi kıdemli bakan Andrea Leadsom'ın perşembe günü yeni anlaşmanın ne zaman parlamentoya getirileceğini açıklaması bekleniyordu. Ancak Leadsom bunu yapmak yerine çarşamba günü istifasını açıkladı. Twitter hesabından yazılı bir açıklama yayımlayan Leadsom, istifa gerekçelerini dört madde halinde sıraladı.

May'in Avrupa Birliği (AB) ile yaptığı ve parlamentoya sunmaya hazırlandığı anlaşmayla 'tamamen bağımsız bir Birleşik Krallık' olamayacaklarını savunan Leadsom, ikinci bir Brexit referandumunu da 'tehlikeli bir şekilde bölücü' olarak niteledi.

Leadsom’ın Brexit’e ilişkin görüşü, geçtiğimiz günlerde BBC Radyo’ya yaptığı açıklamalarda oldukça net anlaşılıyor:

“Ben yıllardır çok net davrandım. AB'den ayrılmak demek, ortak pazardan ayrılmak demek, gümrük birliğinden ayrılmak demek. Bu nedenle paramızı, sınırlarımızı ve yasalarımızı kontrol altına almak zorundayız.”

Jeremy Hunt: Önce Avrupa’cı sonra Brexit’çi

Jeremy Hunt, Boris Johnson'un istifa etmesinden sonra getirildiği dışişleri bakanlığı görevinde. Hunt, 2016 referandumunda Avrupa Birliği içinde kalmaktan yana tutum sergileyen bir isim. Ancak referandumdan sonra Brexitçi tarafa geçti.

Hunt, geçtiğimiz sene bir toplantı sırasında AB ile varılan taslak anlaşma metnine ilişkin “Türkiye tuzağı” ifadeleriyle gündeme gelmişti. Hunt, "İngiltere AB'nin bir uydusu" konumuna düşürülecek ve İngiltere'yi Türkiye gibi süresiz biçimde AB'ye üye olmaksızın Brüksel'in politikalarına bağımlı hale getirecekler” demişti.

Boris Johnson: Amansız bir Theresa May düşmanı

Londra eski belediye başkanı ve eski dışişleri bakanı Boris Johnson uzun süredir liderlik konusu konuşulduğunda en çok adı geçen politikacılardan biri. Liderliğe aday olup olmayacağı sorulduğunda "Elbette aday olacağım" diyerek niyetini açıkça belirtmişti.

Johnson, azılı bir Brexit’çi. Geçen yıl Theresa May'in Brexit konusunda izlediği politikayı protesto ederek dışişleri bakanlığından istifa etti. O günden bu yana başbakana karşı amansız bir parti içi muhalefet yürüten Johnson’ın Brexit’e ilişkin alternatif bir planı da var.

"Daha iyi bir Brexit planı" başlıklı bir makale yazan Boris Johnson, mevcut plan ile halkın talebinin yerine getirilmediğini, "yarısı içeride yarı dışarıda" yaklaşımı benimsenerek hata yapıldığını savunmuştu. Eski "en az Kanada ile AB arasında yakın zamanda varılan" kadar gevşek bir serbest ticaret anlaşması yapılması gerektiğini yazdı:

Johnson'ın Süper Kanada teklifine göre:

• • Tüm ithal ve ihraç ürünlere sıfır gümrük vergisi ve kotası uygulanacak
• • Her iki tarafın ürünlerinin birbirlerinin standartlarını karşıladığını güvence altına almak için düzenlemeler yapılacak.
• • Tedarik zincirini işler durumda tutmak için teknolojik çözümler üretilecek
• • Ürünler kadar hizmetleri de güvence altına alan bir anlaşma yapılacak

Johnson Muhafazakar Parti tabanında sevilen bir isim ama parlamento grubu içinde desteği yok gibi görünüyor. Aday olacaksa en önemli işi Muhafazakar Parti milletvekillerini bu işi yapabileceğine ikna etmek olacak.

Liderlik yarışına toplamda 13 adayın katılması bekleniyor.

Bunlar arasında Dominic Raab, Çevre Bakanı Michael Gove, İçişleri Bakanı Sajid Javid, Çalışma ve Emeklilik Bakanı Amber Rudd gibi isimler de var.

AB 'değişikliğe yol açmayacak' dedi