Trump'tan skandal F-35 kararı

ABD Başkanı Donald Trump, ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) 716 milyar dolarlık 2019 mali yılı bütçesine ilişkin yasa tasarısını New York eyaletinde imzaladı.

Yaptığı konuşmada söz konusu yasanın son 20 yılda Kongre'den en hızlı geçen tasarı olduğuna dikkati çeken Trump, bundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Avrupa'daki Amerikan askeri varlığının da bu bütçe ile artırılacağını ifade eden Trump, uzay alanındaki askeri rekabete de dikkati çekerek ABD'nin Çin ve Rusya gibi rakiplerini kısa sürede yakalayıp geçeceğini savundu.

Konuşmasının ardından söz konusu tasarıya imza atan Trump, Amerikan kamuoyunda uzun süredir konuşulan bütçe metnini yasalaştırmış oldu.

• Tasarının kabulüne Ankara’dan tepki gelmişti. Dönemin Başbakan'ı Binali Yıldırım, “Bu çok taraflı ve kapsamlı bir proje. ‘Ben istedim iptal ettim’ veya ‘Türkiye’yi çıkarmak istiyorum’ olmaz. Gerekçeler de kabul edilebilir değil ama Kongre’den S-400’den dolayı mektuplar geliyor. Kafa karıştırıcı bazı girişimler oluyor ama herkes yükümlülüğünü yerine getirmeli. Bugüne kadar F-35’ler için ödememiz gereken parayı da hiç aksatmadan ödedik” demişti.

Türkiye'ye F-35'lerin teslimatında 90 günlük sınırlama

Öte yandan Trump'ın imzasıyla yasalaşan bütçe metni, en geç 90 gün içinde Pentagon'un Türk-Amerikan ilişkilerine yönelik bir rapor hazırlamasını talep ediyor.

Yasada, söz konusu rapor Kongreye sunuluncaya kadar F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye teslimatının geçici olarak durdurulması isteniyor.

Yasanın Senatodaki tasarısında Pentagon'un, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması konusunda bir plan hazırlaması talep ediliyordu. Buna karşın söz konusu kısım, Konferans Komitesi olarak bilinen Kongredeki uzlaşma komitesi tarafından tasarı metninden çıkarılmıştı.

Türkiye, 2002 yılında katıldığı ABD liderliğindeki çok uluslu müşterek taarruz programı kapsamında beşinci nesil F-35 Lightining II uçaklardan en az 100 adet almayı hedefliyor.

• Nurettin Canikli, Milli Savunma Bakanı olduğu dönemde F-35 savaş uçaklarının teslimi ile ilgili, "Uzun yıllar önce başladığımız bir projede şartları, taahhütleri yerine getirmemize rağmen Amerika tek taraflı olarak, hiçbir hukuki gerekçesi olmaksızın iptal edebiliyorsa o zaman her şey tehlikededir, tehdit altındadır, şüphelidir" ifadelerini kullanmıştı.

Mattis karşı çıkıyor

ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, 7 Temmuz'da Kongreye yazdığı mektupta, Türkiye'ye F-35 uçaklarının satışının durdurulması girişimlerine karşı çıkmış ve bunun "tedarik zincirinde sıkıntıya neden olacağı ve uçak fiyatlarını yükseltebileceği" uyarısında bulunmuştu.

ABD Senatosu, geçen haftalarda Temsilciler Meclisi versiyonu ile birleştirilen ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon) 716 milyar dolarlık 2019 mali yılı bütçesine ilişkin yasa tasarısını onaylamıştı.

"Ulusal Savunma Yetki Yasası" olarak da bilinen yasa tasarısı, Senatoda 10'a karşı 87 oyla kabul edilerek kanunlaştırılmak üzere Trump'ın onayına sunulmuştu.

Tasarıda; 639,1 milyar doları temel bütçe; 8,9 milyar doları Enerji Bakanlığı ve zorunlu harcamalar; 69 milyar doları ise savaş fonu olarak da bilinen Muhtemel Denizaşırı Operasyonlar Fonu için olmak üzere 2019 mali yılı savunma harcamalarına yönelik toplam 716 milyar dolar ayrılması öngörülüyordu.

Söz konusu tasarı, Temsilciler Meclisinde de 54'e karşı 359 oyla kabul edilmişti.

Pentagon'dan yapılan yazılı açıklamada, bu tasarının son 20 yılda Kongreden en hızlı geçen tasarı olduğu belirtilerek, Savunma Bakanı Jim Mattis'in gelecek yıl için ayrılan 716 milyar dolarlık bütçeden memnuniyet duyduğu aktarılmıştı.

Açıklamada, tasarıyla ABD ordusundaki muvazzaf asker sayısının 15 bin 600 civarında artırılmasının yanı sıra askeri personel maaşlarında yüzde 2,6 dolayında zam öngörüldüğü de kaydedilmişti.

Tasarıda, siber güvenlik ve dış yatırımlar konusuna özel bir hassasiyet gösterildiği ifade edilen açıklamada, bu tasarının aynı zamanda "ABD Düşmanlarına Yaptırımla Karşı Koyma" yasası kapsamında müttefik ülkelere Rusya ile iş birliği yapmalarından dolayı uygulanacak yaptırımlar konusunda yönetime muafiyet tanıma hakkı verdiği duyurulmuştu.

ABD Hava Kuvvetleri Genel Sekreteri Heather Wilson, mayıs sonunda yaptığı açıklamada, Türkiye’nin satın alacağı S-400 füzelerinin F-35 savaş uçaklarından ayrı bir yerde konuşlandırılmasını istemişti. Bu talebin arkasında ise Rus füzelerinin, F-35’lerin bazı gizli kodlarını tespit edip kopyalaması endişesi var.

Şimdi ne olacak?

Lockeed Martin daha önce yaptığı açıklamada, Pentagon raporu çıkana ve nihai karar alınana kadar eğitime ve teslimata devam edileceğini açıklamıştı. CEO Bruce Tanner, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada “Hükumet bize hayır diyene kadar uçakları vermeyi sürdüreceğiz” demişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “Satışın iptal edilmesi durumunda uluslararası tahkime gideriz” ifadesini kullanmıştı.