1 milyar insana eksikliği çektirilen vitamin
Dünyada her 8 kişide bir D vitamini eksikliği görülmesi ister istemez dikkatleri başka bir yöne çeviriyor. Güneş cenneti ülkeler veya iyi beslenen insanlar da bile sık görülmesi ise tabiî olarak şüpheleri artırıyor. Bazı tabiplere göre bunun ana nedeni; gıda ve ilaçlardaki katkı maddeleri. Pek çok kişiye ezbere yazılan kolesterol ve obezite ilaçları bunların en bilineni.
Korona süreci ile daha çok konuşulur olmuş olan D vitamininin D2 ve D3 olmak üzere iki türü var. Güneşle ve gıdalarla alınır. Besinlerdeki kalsiyumun bağırsaklarda emilimi de D vitamininin görevidir.
Pek çok görevi olan bu vitaminin en çok bilinen eksikliği raşitizmdir. Aşırı güneşe mâruz kalanlar gereğinden fazla D vitamini aldıkları için ciltleri bronzlaşır.
D vitamininin en meşhur görevi, boyundaki triot bezinin arkasında bulunan paratiroit bezlerinden salgılanan hormonu düzenlemek. D vitamini normal alınıyorsa paratiroid de normaldir ve bu da kandaki kalsiyum düzeyinin normal olduğunu gösterir.
Fazla D vitamininin zararları
Son yıllarda D vitamini takviyesi kullanmak hayli yaygınlaşmıştır. Nadir görülen bir durum olsa da fazla D vitamini almak toksik etki oluşturabilir. Bu durum, kandaki D vitamini düzeyinin 100 ng/ml (250 nmol/l) üzerine çıkması durumunda görülür.
D vitamini yüksekliği, kandaki kalsiyum düzeyini de artıracaktır. Bu durumda bulantı, kusma ve iştahsızlık gibi yan etkiler görülebilir. Bunlar, güneşte özellikle de deniz kıyısında güneşin en yüksek zamanlarında uzun süre kalanlarda da görülen etkilerdir. Bu hâl kadınlarda daha sık görülebilir.
D vitamini eksikliği
Gıda veya güneş yoluyla D vitamini alamayan çocuklarda mineral eksikliğinin de oluşmasıyla ‘raşitizm’ hastalığı baş gösterebilir. Çocuk iyileşse bile bu hastalıktan sonra kemik bozuklukları kalıcı olabilir. Yetişkinlerde özellikle de yaşlılarda D vitamini eksikliği ‘kemik erimesi’ denilen rahatsızlığa yol açabilir. Kemik ve kaslarda ağrı, adalelerin güçten düşmesi bunun bir göstergesidir. Kemik erimesini en iyi anlamanın yolu “iman tahtası” kemiğine bastırmak. Şayet ağrı hissediliyorsa kemiklerde sıkıntı var demektir.
En çok D vitamini eksikliği şişmanlarda görülür. Kadınlar açısından menopoz dönemi D vitamini açısından dikkatli olunması gereken bir zaman dilimidir.
Dünyada her 8 kişide bir D vitamini eksikliği görülmesi ister istemez dikkatleri başka bir yöne çeviriyor. Güneş cenneti ülkeler veya iyi beslenen insanlar da bile sık görülmesi ise tabiî olarak şüpheleri artırıyor. Bazı tabiplere göre bunun ana nedeni; gıda ve ilaçlardaki katkı maddeleri. Pek çok kişiye ezbere yazılan kolesterol ilaçları bunun en bilineni. Şişmanlık ve obezite tedavisinde kullanılan ilaçlar da aynı şekilde D vitamini eksikliğine neden olabiliyor. Özellikle kolestiramin ve orlistat ihtiva eden ilaçlar ne yazık ki insanlarda D vitamini eksikliğine neden oluyor.
D vitamininin temel görevleri
- • Kemik ve diş dokusunun gelişimini sağlamak
- • Kalsiyumun bağırsak sisteminde emilimini sağlamak
- • Kanın kalsiyum ve fosfor dengesini ayarlamak
- • Kişileri ruhî bunalım ve şizofreniden korumak
- • Bağışıklığı güçlü kılmak
- • Paratiroit bezlerinden salgılanan hormonu düzenlemek
- • Kas ve kemikleri güçlü tutmak
- • Pankreasın insülin salgılamasını sağlamak
- • Kan basıncını düzenlemek
- • Kansere karşı korumak
- • Kalbi güçlendirmek bunlardan bazılarıdır.
Eksikliği en çok kimlerde görülür
- • Hapishane gibi kapalı mekânlarda yaşayıp da iyi beslenemeyenler
- • 50 yaş üstündekiler
- • Çok ilaç içenler
- • Endüstriyel gıdalarla beslenenler
- • Kortizon, kolestorel ve obezite ilaçları kullananlar
- • Böbrek yetmezliği olanlar
- • Karaciğer, mide ve bağırsak ameliyatı geçirenler
- • Alzaymır hastaları
- • Bağırsak rahatsızlığı olanlar
- • Diyabetliler