Arjantin yine dar boğazda

Mali kaynaklarını ölçüsüz harcaması nedeniyle sık sık ekonomik darboğazla karşı karşıya kalan ve 2000’li yılların başından itibaren kriz söylentilerinin bitmediği Arjantin, son olarak döviz kontrolü getirmesi ile gündeme geldi.

GELİŞEN ÜLKELER ARTIK GELİŞMİYOR

Uzun yıllar Türkiye ile benzer bir ekonomi yönetimine sahip olan Arjantin’de 2001 yılından bu yana kullanılan politikalar birbirini hatırlattı. İki ülke de uzun süreli siyasi dalgalanmaların ardından 2001 yılında IMF tarafından yönlendirilen bir programı izlerken krize sürüklendi.

Yaşanan bu kriz sonrasında IMF, Türkiye ve Arjantin’i büyük bir borçlarla desteklerken Arjantin, IMF’nin nitelikli istikrar programlarını reddederek, dış borçlarının yarısından fazlasına moratoryum -borçlanıcının, ödeme gücünü kaybetmesi nedeniyle borçlarının tümünü veya bir kısmını ödeyemeyeceğini ilân etmesi- ilan ederek yoksullukla mücadeleyi ve emeğin istihdam ve ücret kazanımlarını öne çıkaran özgün bir ekonomik programı izledi.

Bu programın ardından Arjantin ekonomisi 2002-2010 arasında istikrarlı büyüme rakamları kaydetti. Gelir yoksulluğu neredeyse üçte iki oranında gerileme gösterdi.

Türkiye de bu yıllarda büyümede istikrar gösterdi. Refah ve kalkınma büyüme ile bir araya geldi. Enflasyon ve işsizlik düştü. Faiz ilk defa tek haneli rakamları gördü.

SORUN NEREDE BAŞLADI

Arjantin başvurduğu ve aldığı IMF kredileri sonrası IMF’ye en çok başvuran ülkeler arasına girdi. 2018 yılında aldığı fon ile toplamda 57,1 milyar dolarlık stand-by anlaşması yaptı. Latin Amerika’nın en büyük üçüncü ekonomisi konumundaki Arjantin, milli para birimi pesoda yaşanan sert değer kaybıyla derinleşen ekonomik kriz nedeniyle geçen yılın mayıs ayında tekrar IMF’nin kapısını çalmak zorunda kaldı. Arjantin’in talebi üzerine ülkeye 50 milyar dolar borç verilmesini öngören 3 yıllık stand-by anlaşması geçen yılın haziran ayında onaylandı.

IMF’in verdiği önemli desteklere rağmen ekonomik açıdan feraha kavuşamayan Arjantin, IMF’in desteklerinin mali krizleri çözme konusunda yetersiz kalabileceğine dair başarısız bir örnek teşkil ediyor.

IMF BORCU 57 MİLYAR DOLAR

Arjantin’in IMF ile yaptığı ve bugüne kadar alacağı en yüksek borç miktarını içeren stand-by anlaşmasına, son olarak Eylül 2018’de 7,1 milyar dolar daha ilave edilmesine karar verildi. Böylece Arjantin ile IMF arasında stand-by anlaşmasının tutarı da 57,1 milyar dolara ulaştı.

Arjantin’in 1956’dan bu yana IMF ile yaptığı anlaşma sayısı geçen yılki anlaşmalar ile 40’a ulaşmıştı. Geçen yılın haricinde Arjantin en son 2000’de IMF’den 40 milyar dolar borç almıştı.

KREDİ DERECELERİ DÜŞTÜ

Arjantin’in yaşadığı ekonomik krizin etkileri kredi notlarına da yansıdı. Moody’s, 30 Ağustos’ta Arjantin’in kredi notunu “yüksek risk” olarak nitelendirdiği “Caa2’ye” düşürdü. Moody’s’in derecelendirme basamaklarında, “Caa2” grubunda Arjantin’in yanı sıra Küba, Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya bulunuyor. Moody’s kararı sonrası diğer kredi derecelendirme kuruluşu olan Fitch Arjantin’in kredi notunu “sınırlı temerrüt” sınıfını temsil eden “RD”ye çekti. RD notu olan diğer ülkelerin arasında Venezuela ve Mozambik yer alıyor.

Brezilya ve Meksika’nın ardından Latin Amerika’nın üçüncü büyük ekonomisi konumundaki Arjantin’in, geçen yıl 518,1 milyar dolar olan ekonomik büyüklüğünün 2019’da 477,7 milyar dolara gerileyeceği tahmin ediliyor. Diğer ekonomik göstergeler Arjantin’deki sorunun uzun bir süre devam edeceğini gösteriyor. 2018 yılında yüzde 10,1 olan işsizlik oranı giderek artıyor. Enflasyon oranı ise 2018’de yüzde 47,6 iken, bu yılın haziran ayında yüzde 54,4’e yükselmiş durumda.

Ekonomik göstergelerindeki negatif tablo, IMF borçları ve kredi derecelendirme kuruluşlarının verileri Arjantin’in gelişmekte olan ülkeler kategorisine olumsuz etki verdiğini gösteriyor.