Bosna Hersek’teki yerel seçimler ve seçmenin mesajları

Tüm bu sonuçlardan sonra dışarıdan gelen yorumlardan birisi hayli dikkat çekiciydi. Avusturya’daki “Der Standard” gazetesi, Saraybosna’daki Centar belediyesini kazanan Bosnalı Sırp Srcan Mandiç’ten bahisle bu durumun bir “modernizm olduğunu” yazdı. Çünkü kazanan Müslüman ismi taşımıyormuş. Bu, kabul edilebilir bir ifade değil.
Tüm bu sonuçlardan sonra dışarıdan gelen yorumlardan birisi hayli dikkat çekiciydi. Avusturya’daki “Der Standard” gazetesi, Saraybosna’daki Centar belediyesini kazanan Bosnalı Sırp Srcan Mandiç’ten bahisle bu durumun bir “modernizm olduğunu” yazdı. Çünkü kazanan Müslüman ismi taşımıyormuş. Bu, kabul edilebilir bir ifade değil.

Boşnak oyları bölündü, bunun zararı en çok Yeni Travnik örneğinde görüldü. SDA’nın Boşnak adayı olmasına rağmen, diğer Boşnak partiler bu adaya destek vereceğine kendi adaylarını çıkardılar. Bu yüzden Yeni Travnik, Hırvat adayın eline geçti. Boşnak oyları bölündüğü için burada kaybedildi. En üzücü nokta, bu mağlubiyeti Boşnaklar kendi kendilerine vermiş oldular.

Geçen pazar günü Bosna Hersek’te yerel seçimler yapıldı. Ülkedeki kayıtlı seçmen sayısı 3.155.316 ve seçime katılım oranı yüzde 50 oldu. Toplam seçmen sayısından 1.907.718’i Bosna Hersek Federasyonu’ndan, 1.166.215 Sırp Cumhuriyeti (Republika Srpska), 81 bin civarı da Brçko bölgesindendir. Bosna Hersek Federasyonun’da seçime katılım oranı yüzde 47 iken, Sırp bölgesinde bu oran yüzde 55 olarak gerçekleşti.

Seçimin sürprizleri

  • Bu seçimde bazı “sürprizler” oldu denilebilir. Onlardan en önemlisi Srebrenitsa’daki sonuçlardır. Srebrenitsa maalesef savaştan sonra Sırp bölgesine “ait” bir şehir oldu. Orada yaşanılan soykırım ve acılardan sonra böyle bir durum acıları daha da derinleştirdi. Dolayısıyla oradaki seçim ayrı ehemmiyet taşıyordu. Son dönem Srebrenitsa belediye başkanlığını Sırp Mladen Gruyiçiç yapıyordu. Bu seçimde Boşnaklar yoğun bir kampanya faaliyeti yürüttü. Tüm Boşnak partiler birleşip tek adayı desteklediler. Srebrenitsa’daki ortak aday Aliya Tabakoviç oldu.

Sırbistan’dan gelip oy kullandılar

Srebrenitsa seçim cihetinden her zaman çeşitli spekülasyonların konuşulduğu bir bölgeydi. Mesela Sırbistan’da yaşayan Sırpların seçim günü Srebrenitsa’ya gelip oy kullandıkları dile getirilirdi. Bu yüzden çok hassas bir vaziyet arz ediyordu. Seçimin neticesinde her iki aday da kazandıklarını ilan ettiler. Her iki adayın seçmeni de zafer kutlamaları yaptılar. Fakat kazananı belirleyen oylar daha ziyade yurtdışından gelecek oylar. Boşnakların umudu da buraya bağlanmış durumda. Çünkü yurtdışında yaşayan Boşnak sayısı daha fazla. Fakat resmi sonucu öğrenmek için en azından bir hafta daha beklemek gerekiyor. Zira yurt dışındaki oylar postayla gönderiliyor. Bazı seçmenler seçim kâğıtlarını seçimden bir gün sonra aldılar. Diasporadaki oyların tekrar Bosna’ya geri gelmesi zaman alacak. O yüzden Srebrenitsa’daki sonuç hâlen belirsizliğini korumakta.

Saraybosna diğer sürpriz

Bir diğer “sürpriz” Saraybosna şehri oldu. Rahmetli Aliya İzetbegoviç’in kurduğu, ülkenin en güçlü partisi olan SDA, Saraybosna’daki bazı belediyeleri kaybetti. Novo Sarajevo, Centar ve İlica belediyeleri “çetvorka” (dörtlü) koalisyonuna geçmiş oldu. Buradaki önemli bir nokta da bu koalisyondur. Yani, SDA bu belediyeleri tek bir partiye karşı kaybetmedi. SDA’ya karşı birlik olan dört partiye karşı kaybetti. Dörtlü koalisyon, bu belediyelere tek aday gösterdi ve tüm partiler o adaya destek verdiler. Bu aslında, SDA’nın ülkede verdiği mücadeleyi de göstermiş oluyor. Ancak, yine de bu belediyeleri bu kadar farkla kaybedeceği pek beklenmiyordu.

SDA niçin kaybetti?

Yenilginin sebeplerini ele alacak olursak, son dönemde SDA’nın içinde olan bazı fikir ayrılıkları, seçmene yansıyan parti içindeki tartışmalar, yolsuzluk iddiaları vs. sayılabilir. Seçmene göre tüm bu sorunlara SDA parti olarak gereken tepkiyi göstermedi. Seçmen bir güven kaybının olduğunu, bir yenilik istediğini bu şekilde yönetime iletmiş oldu. SDA bu mesajı ciddiye alıp gelecek seçimlere dek ikna edici bir siyaset reformunu uygulamalı. Partinin içinde kan değişikliğine gitmeli.

Boşnak oyları bölündü, bunun zararı en çok Yeni Travnik örneğinde görüldü. SDA’nın Boşnak adayı olmasına rağmen, diğer Boşnak partiler bu adaya destek vereceğine kendi adaylarını çıkardılar. Bu yüzden Yeni Travnik, Hırvat adayın eline geçti. Boşnak oyları bölündüğü için burada kaybedildi. En üzücü nokta, bu mağlubiyeti Boşnaklar kendi kendilerine vermiş oldular.
Boşnak oyları bölündü, bunun zararı en çok Yeni Travnik örneğinde görüldü. SDA’nın Boşnak adayı olmasına rağmen, diğer Boşnak partiler bu adaya destek vereceğine kendi adaylarını çıkardılar. Bu yüzden Yeni Travnik, Hırvat adayın eline geçti. Boşnak oyları bölündüğü için burada kaybedildi. En üzücü nokta, bu mağlubiyeti Boşnaklar kendi kendilerine vermiş oldular.

Oy kaybının bir başka sebebi de düşük katılım oranı. Birçok SDA seçmeni oy kullanmadı. Bunun altında farklı sebepler yatıyor. Bir yanda ülkede var olan ekonomik sıkıntılar rol oynarken, diğer yanda ülkenin karmaşık sistemi ve bitmeyen tartışmalar halkta bıkkınlık oluşturdu. İnsanların bir kısmı, seçimle bir şeyleri değiştiremeyeceklerini düşünüp oy sandığına gitmiyor. Bir diğer sebep ise karşı tarafta duran koalisyon. SDA’yı tek başına deviremeyeceklerini anlayanlar sırf bu sebepten birlik oldular.

Boşnaklar birbirine girdi, Hırvat aday kazandı

Boşnak oyları bölündü, bunun zararı en çok Yeni Travnik örneğinde görüldü. SDA’nın Boşnak adayı olmasına rağmen, diğer Boşnak partiler bu adaya destek vereceğine kendi adaylarını çıkardılar. Bu yüzden Yeni Travnik Hırvat adayın eline geçti. Boşnak oyları bölündüğü için burada kaybedildi. En üzücü nokta, bu mağlubiyeti Boşnaklar kendi kendilerine vermiş oldular.

Son dönem Srebrenitsa belediye başkanlığını Sırp Mladen Gruyiçiç yapıyordu. Bu seçimde Boşnaklar yoğun bir kampanya faaliyeti yürüttü. Tüm Boşnak partiler birleşip tek adayı desteklediler. Srebrenitsa’daki ortak aday Aliya Tabakoviç oldu.
Son dönem Srebrenitsa belediye başkanlığını Sırp Mladen Gruyiçiç yapıyordu. Bu seçimde Boşnaklar yoğun bir kampanya faaliyeti yürüttü. Tüm Boşnak partiler birleşip tek adayı desteklediler. Srebrenitsa’daki ortak aday Aliya Tabakoviç oldu.

SDA’nın karşısında duran NiP partisinin Başkanı Elmedin Konakoviç aslında eski bir SDA’lı ama önceki yıllarda SDA’dan ayrılıp kendi partisini kurdu. Dörtlü koalisyonun diğer üyesi NBL partisinin başındaki İbrahim Hacıbayriç de eski bir SDA’lı. Yani koalisyonun yarısı SDA kökenli siyasetçilerden oluşuyor.

Seçimi kazandı ama koronadan vefat etti

Bu seçimlerde maalesef üzücü bir hadise yaşandı. SDA’nin Travnik şehrindeki adayı Mirsad Keco, tam da seçim gününde koronadan dolayı tedavi gördüğü hastanede vefat etti. Seçim sonuçlarına bakıldığında rahmetli Mirsad Keco seçimleri kazanan aday oldu, ama bu durumda ne yapılacağına sonraki günlerde karar verilecek. Büyük ihtimalle seçimler yenilecek.

Bu seçimlerde maalesef üzücü bir hadise yaşandı. SDA’nin Travnik şehrindeki adayı Mirsad Keco, tam da seçim gününde koronadan dolayı tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
Bu seçimlerde maalesef üzücü bir hadise yaşandı. SDA’nin Travnik şehrindeki adayı Mirsad Keco, tam da seçim gününde koronadan dolayı tedavi gördüğü hastanede vefat etti.

Ülke çapında sonuçlara bakıldığında Boşnaklar açısından yine en güçlü parti SDA oldu. Toplam 30 belediye kazandı ve bunlardan bazıları önceki dönemde yönetmediği, yeni kazandığı belediyeler. Saraybosna’da kaybedilen belediyelerin yanı sıra ülke genelinde ele geçirilen belediyeler mevcut. Ancak Saraybosna başkent. Dolayısıyla buradaki sonuçlar ayrı bir önem taşıyor. Seçmenin burada verdiği mesaj dikkate alınmalı.

Seçmen “kendini yenile” diyor

SDA’nın hâlen en çok belediye kazanan parti olması; güç ve güven kaybettiği gerçeğini örtmez. Kimi zaman “silkelenmek” ve yenilenmek için seçmenin böyle tepki vermesi gerekli bekli de. SDA gelecek seçimlerde tekrar kaybettiği belediyeleri alabilir. Fakat parti içinde hassas ve önemli bazı değişikliklerin yapılması gerekiyor.

  • Ülke genelinde önemli konulardan biri de seçmenin oy kullanmaya teşvik edilmesidir. Ülkedeki sistem zaten karışık. Diğer yandan seçmen sayısına göre çok fazla parti mevcut. Belki abartı gibi duracak ama neredeyse her aileden bir aday mevcut. Bu bölünmüşlük durumu da, maalesef en fazla Boşnakları vuruyor.

Avrupa’nın yorumuna dikkat

Tüm bu sonuçlardan sonra dışarıdan gelen yorumlardan birisi hayli dikkat çekiciydi. Avusturya’daki “Der Standard” gazetesi, Saraybosna’daki Centar belediyesini kazanan Bosnalı Sırp Srcan Mandiç’ten bahisle bu durumun bir “modernizm olduğunu” yazdı. Çünkü kazanan Müslüman ismi taşımıyormuş. Bu, kabul edilebilir bir ifade değil.

Netice olarak bu seçimler SDA’ya bir ihtar vermiş oldu. Acilen yeni bir yapılanmaya gitmesi gerektiğini ortaya koydu. Ayrıca, bölünmenin nelere mâl olabileceğini Boşnaklara bir kez daha göstermiş oldu.
Netice olarak bu seçimler SDA’ya bir ihtar vermiş oldu. Acilen yeni bir yapılanmaya gitmesi gerektiğini ortaya koydu. Ayrıca, bölünmenin nelere mâl olabileceğini Boşnaklara bir kez daha göstermiş oldu.

Sadece bu belediye değil, pek çok belediyede Müslüman olmayanlar da seçim kazandı, kazanıyor. Bunu görmezden gelip böyle bir yorum yapan “Der Standard”ın amacı belli. Modern olmayı, Müslüman ismi taşıyıp taşımamakla açıklamak İslamofobinin ta kendisidir. Bosna Hersek gibi, üç farklı milletin birlikte yaşadığı bir ülke hakkında böyle bir yorum yapılamaz.

Netice olarak bu seçimler SDA’ya bir ihtar vermiş oldu. Acilen yeni bir yapılanmaya gitmesi gerektiğini ortaya koydu. Ayrıca, bölünmenin nelere mâl olabileceğini Boşnaklara bir kez daha göstermiş oldu.