0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

16 Nisan ile birlikte Türkiye'nin 7 referandumu ve sonuçları

Haber Merkezi
HABER MERKEZİ
16 NİSAN 2018 , PAZARTESİ 10:18
Abone ol
Türkiye referandum tarihi
Türkiye referandum tarihi

16 Nisan 2017’de 7'nci kez referandumuna giden Türkiye siyasi tarihinde düzenlenen referandumları ve sonuçlarını sizler için derledik.

Türkçe karşılığı “halk oylaması olan ve Fransızca kökenli “referandum” sözcüğü ilk kez 27 Mayıs 1960 darbesiyle gündeme geldi. Darbecilerin 1961'de düzenlediği ilk referandumdan, 16 Nisan 2017’de 7'nci kez referanduma giden Türkiye’nin referandum tarihini ve sonuçlarını sizler için özetledik.

9 Temmuz 1961: Türkiye tarihinin ilk referandumu (% 61,7 Evet) 27 Mayıs 1960 darbesiyle birlikte Celal Bayar, Adnan Menderes ve diğer 400 DP'li yargılanmak üzere Yassıada'ya getirildi. 17 Elül 1961 günü Adnan Menderes idam edildi. Askeri yönetimin faşist politikalarının ardından Milli Birlik Komitesi tarafından hazırlanan 1961 Anayasası darbeden 13 ay 13 gün sonra 9 Temmuz 1961'de halk oylamasına sunuldu. 1961 Anayasası, yüzde 38,3 "hayır" oyuna karşılık, yüzde 61,7 "evet" oyuyla kabul edildi.
9 Temmuz 1961: Türkiye tarihinin ilk referandumu (% 61,7 Evet) 27 Mayıs 1960 darbesiyle birlikte Celal Bayar, Adnan Menderes ve diğer 400 DP'li yargılanmak üzere Yassıada'ya getirildi. 17 Elül 1961 günü Adnan Menderes idam edildi. Askeri yönetimin faşist politikalarının ardından Milli Birlik Komitesi tarafından hazırlanan 1961 Anayasası darbeden 13 ay 13 gün sonra 9 Temmuz 1961'de halk oylamasına sunuldu. 1961 Anayasası, yüzde 38,3 "hayır" oyuna karşılık, yüzde 61,7 "evet" oyuyla kabul edildi.
7 Kasım 1982: İkinci darbe ikinci referandum (%91,4 Evet) 1961’de olduğu gibi Türkiye ikinci referandumuna da ikinci bir darbeyle gitti. Tıpkı 61’de olduğu gibi Kenan Evren liderliğindeki darbecilerin hazırlattığı anayas referanduma sunuldu. Türkiye tarihinde bir rekor gerçekleşti ve yüzde 8,6 oranında "hayır" oyuna karşılık, yüzde 91,4 oranında "evet" oyu aldı.
7 Kasım 1982: İkinci darbe ikinci referandum (%91,4 Evet) 1961’de olduğu gibi Türkiye ikinci referandumuna da ikinci bir darbeyle gitti. Tıpkı 61’de olduğu gibi Kenan Evren liderliğindeki darbecilerin hazırlattığı anayas referanduma sunuldu. Türkiye tarihinde bir rekor gerçekleşti ve yüzde 8,6 oranında "hayır" oyuna karşılık, yüzde 91,4 oranında "evet" oyu aldı.
6 Eylül 1987: 4 liderle birlikte siyasi yasaklar kaldırıldı (%50,2 Evet) 12 Eylül 1980 darbesinin ardından binlerce kişinin öldüğü, yüzlerce siyasi parti liderlerine 10 yıl, partilerin il ve ilçe teşkilatlarına ise 5 yıl siyaset yasağı getirdi. İşte Türkiye’nin 3. Referandumu da cuntacıların siyasilere uyguladıkları yasakların kaldırılıp, kaldırılmaması oldu. 75 bin farkla Süleyman Demirel, Alparslan Türkeş, Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan gibi liderlerden dahil olmak üzere siyasilerin yasakları kaldırıldı. %49,8 HAYIR - %50,2 EVET.
6 Eylül 1987: 4 liderle birlikte siyasi yasaklar kaldırıldı (%50,2 Evet) 12 Eylül 1980 darbesinin ardından binlerce kişinin öldüğü, yüzlerce siyasi parti liderlerine 10 yıl, partilerin il ve ilçe teşkilatlarına ise 5 yıl siyaset yasağı getirdi. İşte Türkiye’nin 3. Referandumu da cuntacıların siyasilere uyguladıkları yasakların kaldırılıp, kaldırılmaması oldu. 75 bin farkla Süleyman Demirel, Alparslan Türkeş, Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan gibi liderlerden dahil olmak üzere siyasilerin yasakları kaldırıldı. %49,8 HAYIR - %50,2 EVET.
25 Eylül 1988: İlk 'hayır'ın çıktığı referandum (%64 Hayır) Seçim yasaklarının kaldırılmasından hemen sonra Başbakan Turgut Özal yerel seçimlerin 26 Mart 1989’dan 13 Kasım 1988’e alınmasına karar vermişti ancak anayasaya göre anayasayı değiştirmeden böyle bir karar almak mümkün olmadığı için referanduma gidilecekti. 25 Eylül 1988 yapılan referandumda yüzde 64 ile hayır çıktı.
25 Eylül 1988: İlk 'hayır'ın çıktığı referandum (%64 Hayır) Seçim yasaklarının kaldırılmasından hemen sonra Başbakan Turgut Özal yerel seçimlerin 26 Mart 1989’dan 13 Kasım 1988’e alınmasına karar vermişti ancak anayasaya göre anayasayı değiştirmeden böyle bir karar almak mümkün olmadığı için referanduma gidilecekti. 25 Eylül 1988 yapılan referandumda yüzde 64 ile hayır çıktı.
21 Ekim 2007: Cumhrubaşkanını halk seçmeli diye soruldu, yüzde 68,9 ile ‘evet’ çıktı Biraz daha akıllarda yer edinen ‘Cumhuriyet elden gidiyor’ iddiasıyla yaygaraların koptuğu 2007 yılında da bir referandum gerçekleşti. Cumhurbaşkanını halkın seçmesine ilişkin anayasa değişikliğinin halka sunulduğu 21 Ekim 2007’deki referandumda %68,9 ile ‘Evet’ çıktı.
21 Ekim 2007: Cumhrubaşkanını halk seçmeli diye soruldu, yüzde 68,9 ile ‘evet’ çıktı Biraz daha akıllarda yer edinen ‘Cumhuriyet elden gidiyor’ iddiasıyla yaygaraların koptuğu 2007 yılında da bir referandum gerçekleşti. Cumhurbaşkanını halkın seçmesine ilişkin anayasa değişikliğinin halka sunulduğu 21 Ekim 2007’deki referandumda %68,9 ile ‘Evet’ çıktı.
12 Eylül 2010: Darbecilere yargı yolunun açıldığı, ana muhalefetin sandığa gidemediği mini anayasa değişikliği referandumu (%57,9 Evet) 2010 yılında mini anayasa değişikliği paketinde çeşitli başlıklarda değişiklik öngörüldü. ‘Yetmez ama evet’ gibi platformlarında dikkat çektiği süreç sonunda CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun sandığa gidememesi damga vurmuştu.
12 Eylül 2010: Darbecilere yargı yolunun açıldığı, ana muhalefetin sandığa gidemediği mini anayasa değişikliği referandumu (%57,9 Evet) 2010 yılında mini anayasa değişikliği paketinde çeşitli başlıklarda değişiklik öngörüldü. ‘Yetmez ama evet’ gibi platformlarında dikkat çektiği süreç sonunda CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun sandığa gidememesi damga vurmuştu.
16 Nisan 2017: Anayasa değişikliğinin oylandığı referandum (%51,4) 18 maddelik anayasa değişikliğinin oylandığı referandumda sandıktan yüzde 51,4 'Evet' oyu çıktı. 3 Kasım 2019'daki yerel seçimlerde yürürlüğe girmesi hedeflenen değişiklikten önce 3 başlık 2019'dan önce yürürlüğe girdi.1.) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) 30 gün içinde Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) olarak yeniden yapılandırılacak. Yeni HSK’da üye sayısı 22’den 13’e indi.2.) Cumhurbaşkanı Erdoğan, kesin sonuçların Resmi Gazete’de yayımlanmasının hemen ardından AK Parti’ye üye oldu. 3.) Askeri yargının kaldırılması yürürlüğe girdi.
16 Nisan 2017: Anayasa değişikliğinin oylandığı referandum (%51,4) 18 maddelik anayasa değişikliğinin oylandığı referandumda sandıktan yüzde 51,4 'Evet' oyu çıktı. 3 Kasım 2019'daki yerel seçimlerde yürürlüğe girmesi hedeflenen değişiklikten önce 3 başlık 2019'dan önce yürürlüğe girdi.1.) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) 30 gün içinde Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) olarak yeniden yapılandırılacak. Yeni HSK’da üye sayısı 22’den 13’e indi.2.) Cumhurbaşkanı Erdoğan, kesin sonuçların Resmi Gazete’de yayımlanmasının hemen ardından AK Parti’ye üye oldu. 3.) Askeri yargının kaldırılması yürürlüğe girdi.
16 Nisan 2017'deki referandumdan önceki 6 halk oylamasının sonuçları:
16 Nisan 2017'deki referandumdan önceki 6 halk oylamasının sonuçları:
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >