Bir seyyahın hikayesi: Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi

HÜSNA KÖŞGER

26 NİSAN 2018 , PERŞEMBE 09:28

Bir seyyahın hikayesi: Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi

Gördükleri ve deneyimlediklerini kaleme döken ve asırlara miras bırakan Çelebi, seyyahlığının yanında edebiyat ve müzikle de ilgilenmişti.

Dönemine göre iyi bir tahsil gören Evliya Çelebi, gördüğü bir rüyanın etkisinde kalarak kendisini yollara vurur.

Gördükleri ve deneyimlediklerini kaleme döken ve asırlara miras bırakan Çelebi, seyyahlığının yanında edebiyat ve müzikle de ilgilenmiştir.

Bu içeriğimiz de sizlere Evliya Çelebi ve Seyahatnamesinin hikayesini aktarıyoruz.

Nasıl bir karaktere sahipti?

Girgin olup nerede nasıl konuşacağını bilen, hoş sohbete sahip cesur bir seyyahtır. Birçok harbe katılmış olan Çelebi, tüm mücadele dönemi sırasında hatırı sayılır tehlikeler atlatmıştır. Hayırsever bir karaktere sahip olması, ileriye dönük olarak kendisine olumlu yansımış ve onu birçok tehlikeden kurtarmıştır. Hayatının son zamanlarında dahi içinde bulunan seyahat aşkını bitirmeyen Çelebi, gezmekten hiçbir zaman bıkmamıştır. Hiç evlenmemiş olan Evliya Çelebi, elde ettiği tüm hediyeleri, para ve ganimet mallarını kız kardeşlerine vermiştir. — Nasıl bir karaktere sahipti? Girgin olup nerede nasıl konuşacağını bilen, hoş sohbete sahip cesur bir seyyahtır. Birçok harbe katılmış olan Çelebi, tüm mücadele dönemi sırasında hatırı sayılır tehlikeler atlatmıştır. Hayırsever bir karaktere sahip olması, ileriye dönük olarak kendisine olumlu yansımış ve onu birçok tehlikeden kurtarmıştır. Hayatının son zamanlarında dahi içinde bulunan seyahat aşkını bitirmeyen Çelebi, gezmekten hiçbir zaman bıkmamıştır. Hiç evlenmemiş olan Evliya Çelebi, elde ettiği tüm hediyeleri, para ve ganimet mallarını kız kardeşlerine vermiştir.

Seyyahlık öyküsü nasıl başladı?
Evliya Çelebi'nin içinde müthiş bir gezi arzusu bulunmaktaydı. Yeni yerler görmek, yeni insanlar tanımak en büyük tutkusuydu. Nitekim kendisinin anlattığına göre bu arzularını tetikleyen de gördüğü bir rüya olur. 1040 Muharrem ayının Aşure Gecesi gördüğü rüya şöyleydi: İstanbul'da Yemiş İskelesi civarında Ahi Çelebi Camii'ndedir. Orada muazzam bir cemaat vardır. Dikkat eder, Hz. Muhammed'i baş tarafta görür. Dört sadık halifesi ve diğer ashabı da oradadır. Hz. Muhammed'in yanına gidip ondan şefaat dilemek arzusundadır. Ama bir türlü cesaret edip de gidemez. En sonunda bir cesaretle gidip "Şefaat ya Resulullah" diyeceğine, "Seyahat ya Resulullah" der. Böylece 70 yaşına kadar sürecek seyahati başlar.
İlk gezisini, İstanbul ve çevresine yapar. 1640 başlarında babasından habersizce Bursa'ya gitmek üzere yola çıkar.
Bu seyahatten 35 gün sonra geri döner. Oğlunun seyahat aşkını gören babası bundan sonra yolculuğuna müsaade ederek kendisini zamanın önemli şeyhlerinden Abdü'l-ahat Nûri Efendi ve diğer şeyhlere götürüp el öptürerek hayır dualarını istedi.
Evliya Çelebi ikinci seyahatini Temmuz 1640'ta İzmit'e yaptı. Bu suretle 1630'dan 1681'e kadar sürecek olan elli yılı aşkın bir seyahat hayatı yaşadı. Gezdiği yerler arasında o zamanki Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan hemen hemen bütün yerler vardır. — Seyyahlık öyküsü nasıl başladı? Evliya Çelebi'nin içinde müthiş bir gezi arzusu bulunmaktaydı. Yeni yerler görmek, yeni insanlar tanımak en büyük tutkusuydu. Nitekim kendisinin anlattığına göre bu arzularını tetikleyen de gördüğü bir rüya olur. 1040 Muharrem ayının Aşure Gecesi gördüğü rüya şöyleydi: İstanbul'da Yemiş İskelesi civarında Ahi Çelebi Camii'ndedir. Orada muazzam bir cemaat vardır. Dikkat eder, Hz. Muhammed'i baş tarafta görür. Dört sadık halifesi ve diğer ashabı da oradadır. Hz. Muhammed'in yanına gidip ondan şefaat dilemek arzusundadır. Ama bir türlü cesaret edip de gidemez. En sonunda bir cesaretle gidip "Şefaat ya Resulullah" diyeceğine, "Seyahat ya Resulullah" der. Böylece 70 yaşına kadar sürecek seyahati başlar. İlk gezisini, İstanbul ve çevresine yapar. 1640 başlarında babasından habersizce Bursa'ya gitmek üzere yola çıkar. Bu seyahatten 35 gün sonra geri döner. Oğlunun seyahat aşkını gören babası bundan sonra yolculuğuna müsaade ederek kendisini zamanın önemli şeyhlerinden Abdü'l-ahat Nûri Efendi ve diğer şeyhlere götürüp el öptürerek hayır dualarını istedi. Evliya Çelebi ikinci seyahatini Temmuz 1640'ta İzmit'e yaptı. Bu suretle 1630'dan 1681'e kadar sürecek olan elli yılı aşkın bir seyahat hayatı yaşadı. Gezdiği yerler arasında o zamanki Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan hemen hemen bütün yerler vardır.

Seyahatname nasıl yazıldı?
Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan Seyahatname; gerçekçi bir gözle izlenen olaylar, yalın ve duru, zaman zaman da fantastik bir anlatım içinde, halkın anlayacağı şekilde yazılmıştı. 10 ciltten oluşan bu eser, Evliya Çelebi'nin gezip gördüğü yerleri kendi üslubu ile anlatmaktaydı. Eser bu yönden Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı açısından önemli bir yere sahiptir. — Seyahatname nasıl yazıldı? Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan Seyahatname; gerçekçi bir gözle izlenen olaylar, yalın ve duru, zaman zaman da fantastik bir anlatım içinde, halkın anlayacağı şekilde yazılmıştı. 10 ciltten oluşan bu eser, Evliya Çelebi'nin gezip gördüğü yerleri kendi üslubu ile anlatmaktaydı. Eser bu yönden Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı açısından önemli bir yere sahiptir.

Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >

EVLİYA ÇELEBİ