0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Toplumları üretmekten ziyade, tüketim çılgınlığına yönelten mimar: Edward Bernays

Müge Vardar
MÜGE VARDAR
28 ŞUBAT 2018 , ÇARŞAMBA 09:00
Abone ol
Tüketim toplumu
Tüketim toplumu

Bugün neredeyse bütün dünyayı saran, yalnızca “Tüketen insan modeli”nin ilk tohumları Edward Bernays’ın yönlendirmeleri ile atılmıştır.

“Her insanın zihin derinliklerinde saklı ilkel cinsel ve saldırgan güçler taşır" der Sigmund Freud insan doğası hakkında ortaya attığı bir teoride. Freud'a göre; bu güçler kontrol edilmediği takdirde, bireyler ve toplum kaos içinde yok olmaya sürüklenebilir. Toplumda kaos ortamını önleyip yaşamın devamlılığını sağlamaya yaracak bir başka şey daha var ki; “Tüketim.” Kimilerine göre dünyayı mahveden, kimilerine göre ise insanlığın ilerleyişini hızlandıran tüketim ve tüketim toplumunu inşa eden isim; Freud'un Amerikalı yeğeni Edward Bernays.

Tüketim çılgınlığının mimarı: Edward Bernays Günümüzde belki de amaç edindiğimiz tüketim çılgınlığının mimarı Edward Bernays'ın adı, tamamen unutulmuş durumda.
Tüketim çılgınlığının mimarı: Edward Bernays Günümüzde belki de amaç edindiğimiz tüketim çılgınlığının mimarı Edward Bernays'ın adı, tamamen unutulmuş durumda.
20. yüzyıla damga vuran isim Freud'un insan hakkındaki fikirlerini alıp kitlelerin manipülasyonu için kullanan ilk düşünür Bernays, 20. yüzyıla damga vuran isimlerin başında geliyor.
20. yüzyıla damga vuran isim Freud'un insan hakkındaki fikirlerini alıp kitlelerin manipülasyonu için kullanan ilk düşünür Bernays, 20. yüzyıla damga vuran isimlerin başında geliyor.
İhtiyaç duyulmayanı istemek Seri üretim mallarını insanların bilinçdışı arzularıyla ilişkilendirerek ihtiyaçları olmayan şeyleri istemeleri için, onları nasıl ikna edeceklerini Amerikan şirketlerine ilk gösteren isim de Bernays.
İhtiyaç duyulmayanı istemek Seri üretim mallarını insanların bilinçdışı arzularıyla ilişkilendirerek ihtiyaçları olmayan şeyleri istemeleri için, onları nasıl ikna edeceklerini Amerikan şirketlerine ilk gösteren isim de Bernays.
"Yalnızca tüketen insan" Dünyada onun sayesinde kitleleri kontrol etmenin yollarına dair bir siyasi fikir oluşmuştur. Bugün bütün dünyayı saran, yalnızca “Tüketen insan modeli”nin ilk tohumları Edward Bernays'ın yönlendirmeleri ile atılmıştır.
"Yalnızca tüketen insan" Dünyada onun sayesinde kitleleri kontrol etmenin yollarına dair bir siyasi fikir oluşmuştur. Bugün bütün dünyayı saran, yalnızca “Tüketen insan modeli”nin ilk tohumları Edward Bernays'ın yönlendirmeleri ile atılmıştır.
Modern halkla ilişkilerin babası Modern halkla ilişkiler mesleğinin de babası sayılan Bernays, kitle psikolojisi ve ikna yöntemleri kullanarak ihtiyaca dayanan tüketimi, ihtiyaç dışı sürekli bir tüketime dönüşmüştür.
Modern halkla ilişkilerin babası Modern halkla ilişkiler mesleğinin de babası sayılan Bernays, kitle psikolojisi ve ikna yöntemleri kullanarak ihtiyaca dayanan tüketimi, ihtiyaç dışı sürekli bir tüketime dönüşmüştür.
İlk halkla ilişkiler kitabı 1922'de New York'ta ilk halkla ilişkiler dersini veren düşünür, 1923 yılında Cyristallizing Public Opinion adlı ilk halkla ilişkiler kitabını yazdı.
İlk halkla ilişkiler kitabı 1922'de New York'ta ilk halkla ilişkiler dersini veren düşünür, 1923 yılında Cyristallizing Public Opinion adlı ilk halkla ilişkiler kitabını yazdı.
Çok sayıda kampanya organize etti Amerikan toplumunun ihtiyaç kültüründen arz kültürüne geçişinin mimarı olan Bernays, Procter&Gamble adlı şirkette 30 yıl boyunca çalışmış ve firmanın birçok halkla ilişkiler kampanyasını organize etmiştir.
Çok sayıda kampanya organize etti Amerikan toplumunun ihtiyaç kültüründen arz kültürüne geçişinin mimarı olan Bernays, Procter&Gamble adlı şirkette 30 yıl boyunca çalışmış ve firmanın birçok halkla ilişkiler kampanyasını organize etmiştir.
Kadınların hayatında bir ilk: Sigara tüketimi Bernays'ın en bilindik çalışmalarından biri, sigara markası Lucky Strike için yaptığı akıl almaz kampanyadır. Bu kampanya ile kadınları sigara içmeye ikna etmeyi başarmıştır. Kadınların sigara içmesinin bir tabu olduğu yıllarda bir grup kadının eline sigara vererek yaptırdığı yürüyüş, halkla ilişkiler dünyasında efsaneleşmiş bir eylemdir.
Kadınların hayatında bir ilk: Sigara tüketimi Bernays'ın en bilindik çalışmalarından biri, sigara markası Lucky Strike için yaptığı akıl almaz kampanyadır. Bu kampanya ile kadınları sigara içmeye ikna etmeyi başarmıştır. Kadınların sigara içmesinin bir tabu olduğu yıllarda bir grup kadının eline sigara vererek yaptırdığı yürüyüş, halkla ilişkiler dünyasında efsaneleşmiş bir eylemdir.
Kadınların "Özgürlük meşalesi" Bu eylemin sonunda sigaranın ateşi “Özgürlük meşalesi” olarak anılır olmuştur. Böylece kadınlara sigara satışı artmaya başlamıştır. Bernays'a göre; eğer bir kadın sigara içiyorsa, bu onun daha güçlü ve bağımsız olduğunu kanıtlıyordu.
Kadınların "Özgürlük meşalesi" Bu eylemin sonunda sigaranın ateşi “Özgürlük meşalesi” olarak anılır olmuştur. Böylece kadınlara sigara satışı artmaya başlamıştır. Bernays'a göre; eğer bir kadın sigara içiyorsa, bu onun daha güçlü ve bağımsız olduğunu kanıtlıyordu.
"Yeşil balo" trendi Buna rağmen kadınların sigaraya teşviki Lucky Strike markasını tercih etmelerine yeterli olmayınca, çareyi başka bir yerde aramaya başlamıştır. Sigara paketlerinin yeşil rengi, dönemin kadın modasıyla uyumsuz olduğundan; yeşili dönemin moda rengi haline getirme yoluna gitmiştir. Bunun için seçtiği yöntem de oldukça şaşırtıcı; New York'un önde gelen kadınlarının katıldıkları bir “Yeşil balo” düzenlemiştir.
"Yeşil balo" trendi Buna rağmen kadınların sigaraya teşviki Lucky Strike markasını tercih etmelerine yeterli olmayınca, çareyi başka bir yerde aramaya başlamıştır. Sigara paketlerinin yeşil rengi, dönemin kadın modasıyla uyumsuz olduğundan; yeşili dönemin moda rengi haline getirme yoluna gitmiştir. Bunun için seçtiği yöntem de oldukça şaşırtıcı; New York'un önde gelen kadınlarının katıldıkları bir “Yeşil balo” düzenlemiştir.
Her durumu fırsata çevirdi Bir başka bilinen çalışması, Ivory sabunlarının üretiminde yapılan bir hata sonucu suda batmamasını avantaja çevirmesidir. Hedef kitle olarak çocukları seçen Bernays, 22 milyon okul çocuğunun katıldığı sabundan minyatür heykel yarışması düzenlemiştir. Daha sonra markanın sponsorluğunda sabundan heykelcik sergileri organize etmiştir. Bunlarla yetinmeyen Bernays, New York Central Park'ın içinde bulunan gölette ilkokullar arası sabundan kayık yarışması düzenleyerek basının büyük ilgisini çekmiştir.
Her durumu fırsata çevirdi Bir başka bilinen çalışması, Ivory sabunlarının üretiminde yapılan bir hata sonucu suda batmamasını avantaja çevirmesidir. Hedef kitle olarak çocukları seçen Bernays, 22 milyon okul çocuğunun katıldığı sabundan minyatür heykel yarışması düzenlemiştir. Daha sonra markanın sponsorluğunda sabundan heykelcik sergileri organize etmiştir. Bunlarla yetinmeyen Bernays, New York Central Park'ın içinde bulunan gölette ilkokullar arası sabundan kayık yarışması düzenleyerek basının büyük ilgisini çekmiştir.
Müşteri tipi oluşturmayı amaçladı Amerika'da süpermarket zincirinin kurulması için şirketlere fon sağladı. Ona göre; bu marketler, seri üretim mallarının satış mağazaları olacaktı ve böylece Bernays da yeni müşteri tipini oluşturmuş olacaktı.
Müşteri tipi oluşturmayı amaçladı Amerika'da süpermarket zincirinin kurulması için şirketlere fon sağladı. Ona göre; bu marketler, seri üretim mallarının satış mağazaları olacaktı ve böylece Bernays da yeni müşteri tipini oluşturmuş olacaktı.
Kadın dergileri ve moda gösterileri İşe kadın dergilerinin yaygınlaştırılması ile başladı. Bernays ürünleri dergi yazıları ve reklamların yanı sıra, film yıldızları üzerinden tanıtmayı denedi; filmlerde ürün yerleştirmelere yer verdi. Süpermarketlerin içinde moda gösterileri düzenledi; temsil ettiği firmaların kıyafet ve mücevherlerini, filmlerin galasında yıldızların üzerine giydirdi. Bazı ürünlerin insan psikolojisine iyi geldiğini kanıtlamak için, psikologlara raporlar yazdırdı ve bunu halka yansıttı.
Kadın dergileri ve moda gösterileri İşe kadın dergilerinin yaygınlaştırılması ile başladı. Bernays ürünleri dergi yazıları ve reklamların yanı sıra, film yıldızları üzerinden tanıtmayı denedi; filmlerde ürün yerleştirmelere yer verdi. Süpermarketlerin içinde moda gösterileri düzenledi; temsil ettiği firmaların kıyafet ve mücevherlerini, filmlerin galasında yıldızların üzerine giydirdi. Bazı ürünlerin insan psikolojisine iyi geldiğini kanıtlamak için, psikologlara raporlar yazdırdı ve bunu halka yansıttı.
"Kendinizi nasıl gördüğünüzü başkalarına göstermek" algısı Zihinlere kazımaya çalıştığı algı şuydu: “Satın aldığınız şeyleri sadece ihtiyaçtan almadınız, kendinizi nasıl gördüğünüzü başkalarına göstermek için de aldınız.”
"Kendinizi nasıl gördüğünüzü başkalarına göstermek" algısı Zihinlere kazımaya çalıştığı algı şuydu: “Satın aldığınız şeyleri sadece ihtiyaçtan almadınız, kendinizi nasıl gördüğünüzü başkalarına göstermek için de aldınız.”
Demokraside "Tüketim" anlayışı Edward Bernays'in günümüz toplumunun şekillenmesinde oynadığı rol oldukça büyük. 1928 yılında propaganda kavramını yorumladığı Propaganda adlı kitabını yayınlamıştır. Bu kitabında propaganda hakkında bilgiler vermiş, halkla ilişkileri meydana getiren şartlarla, propaganda arasındaki ilişkileri incelemiştir. Eserde propaganda türleri ve propagandacılar dışında, propagandanın fikirlerini yaymak için kullandığı radyo, telephoto gibi yeni çığır açan mekanizmalardan bahsedilmiş, konuyla ilgili çeşitli istatistiklere, yazarların, üniversite hocalarının, iş adamlarının görüşlerine yer verilmiştir. Bu prensipler göz önünde tutulduğunda propaganda asla ölmeyecek ve kar getiren sonuçlar elde etmek isteyen zeki kişilerin modern bir aracı olarak kalacaktır.
Demokraside "Tüketim" anlayışı Edward Bernays'in günümüz toplumunun şekillenmesinde oynadığı rol oldukça büyük. 1928 yılında propaganda kavramını yorumladığı Propaganda adlı kitabını yayınlamıştır. Bu kitabında propaganda hakkında bilgiler vermiş, halkla ilişkileri meydana getiren şartlarla, propaganda arasındaki ilişkileri incelemiştir. Eserde propaganda türleri ve propagandacılar dışında, propagandanın fikirlerini yaymak için kullandığı radyo, telephoto gibi yeni çığır açan mekanizmalardan bahsedilmiş, konuyla ilgili çeşitli istatistiklere, yazarların, üniversite hocalarının, iş adamlarının görüşlerine yer verilmiştir. Bu prensipler göz önünde tutulduğunda propaganda asla ölmeyecek ve kar getiren sonuçlar elde etmek isteyen zeki kişilerin modern bir aracı olarak kalacaktır.
"Yasal dolandırıcılık" "Kaçınılmaz faydacılık" Sadece ABD değil, tüm dünyada aslında bir kültür devrimi yapmış olan Bernays'in az bilinmesinin ilginç bir durum olmasının yanında, propaganda sözcüğünün yaratacağı negatif etkileri "Halkla ilişkiler” olarak kurmasının etik yönü ise tartışma bir konusudur. Gerçek bir algı uzmanlığı olan bu mesleği, yasal bir dolandırıcılık veya kaçınılmaz bir faydacılık olarak görmek ise tamamen size kalmış.
"Yasal dolandırıcılık" "Kaçınılmaz faydacılık" Sadece ABD değil, tüm dünyada aslında bir kültür devrimi yapmış olan Bernays'in az bilinmesinin ilginç bir durum olmasının yanında, propaganda sözcüğünün yaratacağı negatif etkileri "Halkla ilişkiler” olarak kurmasının etik yönü ise tartışma bir konusudur. Gerçek bir algı uzmanlığı olan bu mesleği, yasal bir dolandırıcılık veya kaçınılmaz bir faydacılık olarak görmek ise tamamen size kalmış.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >