Mutfaklarımızın gizli kahramanı: Sirke
Mutfağınızda sık sık kullandığımız sirke, sindirimi kolaylaştıran etkili bir prebiyotik olarak sağlığımıza hizmet ederken lezzetiyle de katıldığı her tarifte yüzümüzü güldürmeyi başarıyor. Ağzı temiz bir bezle kapatılıp uzun bir fermantasyon sürecinden geçerek keskinlik kazanan sirkeler, insan sağlığı için oldukça faydalı prebiyotikleri bünyesine hapsediyor. Bunun yanında kullanım alanları da oldukça geniş olan sirke, salatalarda tatlantırıcı salamuralarda koruyucu olarak uzun yıllardan beri mutfaklarımızın vazgeçilmezleri arsında yerini koruyor.
Sosu, turşusu, salamurası, poğaçası, şerbeti... yüz ve ev temizliği kısacası hayatımızın her alanına etkileriyle mutfaktaki eksikliği hemen farkedilenlerden oluyor, sirkeler. Günlük hayatta sıkça kullanılan sirkenin birçok çeşidi var. Üzüm, elma, nar ve balzemik sirke salata severlerin favori çeşnilerinden. Tadının yanında sağlığa faydalarıyla ön plana çıkan sirkeyi siz de evde kolayca yapabilirsiniz. Sirke yapımına geçmeden önce; doğal sirkenin faydaları, zararları sirkenin insan sağlığına olumlu ya da olumsuz etkilerini, kısacası sirkeye dahil her şeyi öğrenmenin şimdi tam zamanı.
Sirke Çeşitleri ve Sağlığa Faydaları
İştah kontrolü denince hemen onun adı gelir: Elma Sirkesi
Bilhassa tansiyon ve kan dolaşımını düzenleyen elma sirkesi , Avrupa’da ilaç olarak en çok kullanılan sirkelerden. Alkali özelliğinden dolayı yağ yakımını hızlandırıp kandaki glikozun kullanımını artırdığı bilinen sirke, bizde özellikle kilo vermek amacıyla kullanılıyor. Bunun yanında içerisindeki antibakteriyel özelliğinden dolayı yeşillik ve sebzelerin temizliğinde ilk akla gelenlerden biri oluyor.
• Kimyasal bazlı temizleyicilere nazaran doğal, etkili ve çevre dostu bir temizleyicidir: Bu özelliğiyle mutfakta cam ve metal yüzeylerde yer ve fayans temizliğinde ya da gümüşlerinizi parlatmak istediğinizde güvenle kullanabilirsiniz
• Yemek yaparken elinize sinen soğan, sarımsak ve balık gibi keskin kokuları çıkarmak için kullanabilirsiniz
• Turşu yapımında, soslarda, çorbalarda ya da marinelerinizde kendine has kokusu ve ekşi tadıyla harika bir lezzet eşlikçisidir.
• Girdiği her hamur işi tarifinde bambaşka etkiler yaratan sirke genel olarak kıyır kıyır bir doku ya da daha uzun dayanma süresi için tercih edilebilir.
Sağlıklı salataların gizli formülü: Üzüm Sirkesi
Hadis-i şeriflerde geçtiği üzere ; sirkede, balda, hurma ve sütte bereket olduğu bilinen bir gerçek olarak mı yoksa doğal şifa kaynağı olduğundan mıdır sirke, mutfakta hep elimizin altındadır. Herkesin bildiği, kullandığı ve hatta belki sevdiği bir şey ama aynı zamanda hakkında çok az şey bildikleri bir sıvıdır.
Bilhassa üzüm sirkesi salata, sos ve çorbalarda lezzeti artırmak için en sık tükettiklerimizden. Peki üzüm sirkesinin içerisindeki asitler sayesinde cilde iyi geldiğini biliyor muydunuz? Ya da banyo esnasında suya eklediğiniz üzüm sirkesinin hava yollarını açtığı, vücudun hararetini düşürdüğünü bileniniz var mıydı? Sizi şaşırtmaya devam edelim o halde. Yaz aylarında sıkça karşılaştığımız arı sokmaları ve denizanasının teması sonrasında tende hissedilen acıyı dindirdiğini de söyleyelim son olarak.
Temizlikte organik çözüm: Beyaz Sirke
Su ve esansla karıştırdığınız beyaz sirkeyi evdeki mermer ve cam gibi yüzeylerde organik yüzey temizleyici olarak kullanabilirsiniz. Özellikle evde kimyasal temizleyicileri kullanmayı azaltmak yönünde mükemmel bir alternatif. Özellikle Asya’da elma sirkesinin vücudu toksinlerden arındırıcı etkisi olduğuna inanılır. Çamaşır makinesinin yumuşatıcı gözüne eklediğiniz bir kapak beyaz sirkeyle çamaşırlarınızı daha iyi dezenfekte edeceğinizi de söylemeden geçmeyelim.
Diş eti rahatsızlığına doğal tedavi: Nar Sirkesi
Özellikle yeşil salata, kısır ve meze gibi nar ekşisinin lezzet kattığı tüm tariflerde kullanabileceğiniz nar sirkesi, bağışıklık sistemini güçlendiren C vitamini içeriğiyle dikkatleri üzerinde topluyor. Kolesterolü, şekeri ve tansiyonu dengeleyen nar sirkesinin en şaşırtıcı faydası ishal durumunda kısa sürede sonuç vermesi. Ek olarak diş eti kanamalarında doğal tedavi edici olarak sevenlerinin yanında olan nar sirkesinin hak ettiği değeri görmediğini düşünüyoruz.
Konsantre lezzet: Balzamik Sirke
Bu sirkeyi diğerlerinden farklı kılan yoğun aroması ve 5-10 yıl kadar uzun zamana yayılan fermantasyonu. Marinasyonda, soslarda, ızgara etlerde ve balıklarda kullanılan rengi pekmezi andıran bu özel sirke gurme yemeklerin de vazgeçilmezi. Tabi ki bu aromatik sirkede sadece tadı ile değil sağlığa faydalarıyla da favorimiz olmayı fazlasıyla hak ediyor. İçerdiği potasyum sayesinde tansiyonu düzenleyen bu düşük kalorili sosun diğer bir şaşırtıcı özelliği ise sindirim sistemindeki iltihaplarla savaşarak mide dostu olması.
Ev yapımı kolay sirke tarifi
Kendine mutfakta geniş bir kullanım alanı bulan elma sirkesi sirke ailesinin en faydalı üyelerindendir. Yemeklerden önce içilen bir kaşık elma sirkesi yemek esnasında iştahı kontrol etmeye yarıyor. Ayrıca alkali yapısından mütevellit vücudun pH düzeyini dengeleyerek kolesterolü düşürdüğünü söylemeden geçmeyelim.
Elma sirkesi için malzemeler:
1/4 Su Brd Nohut
1/4 Su Brd Bulgur
1 Tatlı Kaşığı Bal
10 Adet (elma dilimi şeklinde kabukları ile doğranmış) Elma
Üzerini tamamen kapatacak kadar Su
Keskinliğini artırmak isterseniz ekstradan 1 Çorba Kaşığı Bal
Yapılışı:
Bütün malzemeleri 5 lt’lik bir kavanozda karıştırın, üzerini tam doldurmayacak şekilde su ilave edin. Üzerine küçük bir tülbent parçası serin ve kapağını hava alabilecek şekilde kapatın. Karanlık ve ılık bir yerde 2 ay kadar bekletin.
2 ay sonra sirkenin suyunu başka bir kaba alıp süzdürün. Posalarını alıp atın. Aynı kavanoza, yıkamadan süzdüğünüz sirkeyi tekrardan boşaltın. Bir çorba kaşığı bal ilave edip karıştırın. Serin bir yerde bekletin, arada bir kontrol edin. Keskinleştiğinde hazır demektir. Ne kadar uzun beklerse o kadar keskin olacaktır.
Sirke hazırlarken ve saklarken nelere dikkat edilmeli
Sirke oluşumunun temel mantığı meyve dilimleri içindeki şekerin bakteriler tarafından tüketilerek fermente olmasıdır. Bu şekilde yıllanarak adeta iksire dönüşen sirkeler toplam ağırlıklarının bir buçuk kiloya yaklaştığı bağırsak floramızı pozitif olarak beslerken bağışıklık sisteminin gelişimine ve devamlılığına da yardımcı olurlar. İçerisinde dost ve yararlı canlı mikroorganizmaları barındıran sirkeler doğru saklanmadığında ise bu özelliğini tamamen yitirebilirler.
Güneş ışığından uzak karanlık bir yerde, ağzı temiz bir bezle kapatılan meyve suyunun hava ile temasını sağlayarak, serin ve sabit bir sıcaklıkta yaklaşık 20 gün kadar fermente ettikten sonra elde edilen sirke suyunu saklarken;
✔ Koyu renkli şişeler tercih edin,
✔ Fermente olan sirke şişesinin ağzında 1 cm 'lik boşluk bırakarak sıkıca kapatın.
✔ Kullanmaya başlayıp serin bir yerde muhafaza ettiğiniz sirke sularının raf ömrü 36 gündür. Bu süreyi göz önünde bulundurarak kullanacağınız miktarlarda sirkeyi cam kavanozlara depolayın.
Lezzet ve sağlığın tanımı olan sirkenin dahil olduğu tarifler:
