ABD'den Hindistan'ı sevindirecek karar: Pakistan'a yardım musluğunu kıstı

Arşiv
Arşiv

● Pakistan ve Hindistan arasındaki 'Keşmir' geriliminin tırmandığı bu günlerde ABD, Pakistan için ayırdığı yardımda 440 milyon dolarlık kesinti yaptı.

● Pakistan Başbakanı İmran Han’ın 22 Temmuz'da Beyaz Saray’a yaptığı ziyaretten birkaç hafta önce İslamabad’a kararla ilgili bilgi verildiği ifade edildi.

● Hindistan'ın anayasanın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan 370. maddesini iptal ederek, bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırması Pakistan'ın sert tepkisine neden olmuştu.

● Hindistan'ın kontrolü altındaki Keşmir Vadisi'nde çoğunluk yüzde 95 ile Müslümanların elinde bulunuyor. Cammu bölgesinde ise nüfusun yüzde 66'sını Hindular, yüzde 30'unu ise Müslümanlar oluşturuyor.

Pakistan’a yardım için 4,5 milyar dolar (25 milyar TL) ayıran ABD'nin Tribune Express’in haberine göre bu miktarda 440 milyon dolar azaltma yaptığı belirtildi.

Kerry Lugar Berman Yasası uyarınca 9 yıl önce uygulamaya giren yardım paketinin başlangıçta 7,5 milyar olması öngörülmüş; ancak 5 yıl içinde teslim edilmesi beklenen yardımın ABD-Pakistan ilişkilerinde yaşanan sarsıntılar nedeniyle yerine ulaşması ertelenmiş ve ödenmesi planlanan miktar da zaman içinde 4,5 milyar dolara düşmüştü.

  • 2010 yılı Ekim ayında başlayan 2010 mali yılında ABD, Pakistan’a 1,515 milyar ABD doları sivil yardım sağlamıştır; 2012 yılında Pakistan'a verilen yardım paketinde miktar 944,5 milyon ABD dolarına düşmüş; 2013 yılında 791 milyon ABD Doları ve 2014 mali yılında sivil yardım 648 milyon ABD Doları olmuştu.

Pakistan'ın ABD'ye tepkisi ne oldu?

Tribune Express'e demeç veren Pakistan Maliye Bakanlığı yetkilileri, söz konusu kesintinin Trump’ın gelişmekte olan ülkelere yardımı keserek devlet harcamalarını azaltma stratejisinin bir parçası olduğunu söyledi.

Trump-Han
Trump-Han

Pakistan Başbakanı İmran Han’ın 22 Temmuz'da Beyaz Saray’a yaptığı ziyaretten birkaç hafta önce İslamabad’a kararla ilgili bilgi verildiği de ifade edildi. Han’ın ziyareti sırasında ABD Başkanı Donald Trump, statüsü tartışmalı Keşmir topraklarında Hindistan ve Pakistan arasındaki gerilimi azaltmaya yardımcı olmak için “arabuluculuk yapmaktan mutlu olacağını” belirtmişti.

Bölgedeki Pakistan-Hindistan arasındaki gerilim sürüyor

Hindistan'ın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e özel statü tanıyan anayasa maddesini 5 Ağustos'ta iptalinin ardından bölgenin içinde bulunduğu durum ve geleceğiyle ilgili gerilim sürüyor.

Bölgeye özel statü tanıyan maddenin iptal edildiği günden bu yana Cammu Keşmir'de yoğun güvenlik önlemleri, kısıtlamaların esnetilmesine rağmen devam ediyor.

Dışişleri’nden BM’ye ’Keşmir’ çağrısı

Türkiye, Birleşmiş Milletler’e Cemmu Keşmir sorununun çözümü için daha aktif rol oynaması çağrısında bulundu.

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Cammu Keşmir konusunda BMGK’de dün "Hindistan-Pakistan" başlığıyla düzenlenen istişarelerin, bölgede tansiyonun düşürülmesi ve diplomasinin öne çıkarılması bakımından memnuniyetle karşılandığı belirtildi. Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

  • "BM’nin daha önce aldığı kararlar çerçevesinde sorunun çözümü için daha aktif rol oynaması gerektiğine inanıyoruz.
  • Sorunun bundan sonra da ilgili taraflar arasında uluslararası hukuk temelinde ve diyalog yoluyla çözüme kavuşturulması temennimizi yineliyor, itidal ve gerginliği arttırıcı tek taraflı adımlardan kaçınılması çağrısında bulunuyoruz."

Pakistan BM Güvenlik Konseyinin Keşmir görüşmesinden memnun

Pakistan Başbakanı İmran Han, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) Hindistan'ın Cammu Keşmir eyaletindeki mevcut durum sebebiyle toplanmasını memnuniyetle karşıladığını bildirdi.

İmran Han, Twitter'dan yaptığı açıklamada, 50 yıl sonra Keşmir sorununun "dünyanın en yüksek diplomatik forumunda" ele alındığını belirtti. Keşmir halkının kendi kaderini tayin etme hakkına yönelik BMGK'nin 11 kararı olduğunu hatırlatan Han, Konseyin Keşmir gündemiyle toplanmasını memnuniyetle karşıladığını kaydetti.

Han, "Keşmir halkının acılarına değinmek ve anlaşmazlığın çözümünü sağlamak dünyanın sorumluluğundadır." ifadelerini kullandı.

BM Güvenlik Konseyi Çin'in talebiyle toplanmıştı

BM Güvenlik Konseyi, Çin'in talebi üzerine Hindistan'ın Cammu Keşmir'in ayrıcalıklı statüsüne son vermesi kararını görüşmek üzere dün kapalı oturumda toplanmıştı.

Pakistan da Hindistan'ın Cammu Keşmir'in ayrıcalıklı statüsüne son vermesinin ardından BM Güvenlik Konseyine konunun ele alınması için 3 mektup göndermişti.

Hindistan'ın kaldırdığı anayasasının 370. maddesi neyi ifade ediyordu?

Hint anayasasının 370. maddesi ile söz konusu maddenin 35a fıkrası, Hindistan’ın kontrolü altında bulunan Cammu-Keşmir eyaletine özel bir statü tanımakta ve merkezi hükümetin eyaletteki gücünü sınırlandırmaktaydı.

Buna göre, Hindistan parlamentosunun Cammu-Keşmir’e ilişkin yasama yetkisi savunma, dış ilişkiler ve iletişimle ilgili konularla sınırlıydı ve diğer tüm konular için Hindistan parlamentosu sadece Cammu-Keşmir hükümetinin anlaşmasıyla yasama faaliyeti yapabilmekteydi.

 Keşmir hem stratejik konumu hem de tabiat güzellikleriyle paylaşılamayan bir coğrafya.
Keşmir hem stratejik konumu hem de tabiat güzellikleriyle paylaşılamayan bir coğrafya.

370. maddenin 35a fıkrası uyarınca, Cammu-Keşmir hükümetine, bölgede daimi oturum iznine sahip olma hakkının kimlere verilebileceğini saptama ve belirlenen kişilere kamu sektöründe istihdam, taşınmaz mal edinme, burs ve diğer yardım türlerinden yararlanma haklarını sağlama yetkisi verilmekteydi.

Anayasa değişikliğinin ardından bölgede neler değişecek?

Hindistan Anayasası'nın 370'nci maddesi, Cammu Keşmir eyaletine özel statü veriyor.Bu maddenin 35a fıkrası ise bu statünün korunması açısından kritik önem taşıyor. Zira bu fıkra ile Keşmir'in yasama organına bölgenin "daimi oturum iznine sahip kişileri" tanımlama yetkisi veriliyor ve bu kişilerin hakları tanımlanıyor.

Keşmir'deki Hindistan-Pakistan sınırından bir görünüm.
Keşmir'deki Hindistan-Pakistan sınırından bir görünüm.

Cammu Keşmir, Hindistan'ın nüfusunun çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu tek eyaleti olarak biliniyor. Hindistan'ın kontrolü altındaki Keşmir Vadisi'nde çoğunluk yüzde 95 ile Müslümanların elinde bulunuyor. Cammu bölgesinde ise nüfusun yüzde 66'sını Hindular, yüzde 30'unu ise Müslümanlar oluşturuyor.

Anasayasa değişikliğiyle birlikte söz konusu maddelerin kaldırılmasının bölgenin Müslümanların mevcut durumda sayıca fazla olduğu demografik yapısının değiştirebileceği ifade ediliyor.

Keşmir sorununun tarihçesi

İngiltere, 1947'de Hindistan'dan çekilirken prenslikle yönetilen Keşmir'i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı. Nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.

Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan'ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947'de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999'da savaş çıktı.

Yüzde 45'i Hindistan'ın, yüzde 35'i Pakistan'ın kontrolündeki Keşmir'in yüzde 20'sine ise Çin hakim durumda.

Hindistan, ele geçirdiği bölgeleri "Cammu Keşmir" eyaleti adıyla kendine bağladı. Cammu Keşmir, Hindistan'da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet durumunda.

Pakistan ise kendi kontrolündeki Keşmir'e, "Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)" ve "Gilgit Baltistan" olarak iki özerk bölge statüsü verdi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948'den itibaren aldığı kararlarla Keşmir'in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü.

Hindistan, halk oylamasına sıcak bakmazken Pakistan ise BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor.

Keşmir'in %20'sine hakim olan Çin'in tavrı ne yönde?

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Çin Dışişleri Bakanı Vang Li özel ve acil bir ziyaret çerçevesinde başkent Pekin'e gelen Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ile görüştü.

Ülkesinin, Pakistan'ın kendi yasal çıkarlarını kesin bir şekilde destekleyeceğini ve uluslararası arenada Pakistan için adaletten yana tavır alacağını kaydeden Vang, Hindistan ve Pakistan'ın Çin'in önemli dost komşuları olduğunu hatırlattı.

Pakistan Dışişleri Bakanı Kureyşi de Çinli mevkidaşı Vang'a, son dönemde Cammu Keşmir'de yaşanan gelişmelere yönelik ülkesinin görüşleri, tutumu ve aldığı karşı önlemlere ilişkin bilgi verdi.

"Çin'in Keşmir konusunda adaleti koruyacağına inanıyoruz." ifadesini kullanan Kureyşi, ülkesinin önemli stratejik konularda Çin ile mevcut dostluğunu derinleştireceklerini kaydetti.

Hindistan Çin'e tepki gösterdi

Attığı adımla “bölgede yeniden bir Hindistan-Pakistan savaşı tetiklenir mi” sorusunu akıllara getiren Hint hükümeti, özellikle Çin’e karşı oldukça sert bir uyarıda bulundu.

Çin’in 8 bin kilometrekarelik kuzeybatı toprağını işgal etmiş olmasına dikkat çeken Hindistan, Keşmir’in bir “iç mesele” olduğunun altını çizdi.

Bununla birlikte, başka ülkelerin içişlerine karışmayan Hindistan’ın, benzer şekilde diğer ülkelerden de aynı davranışı beklediğine vurgu yapıldı.

Keşmir denkleminde bölgesel ve küresel ittifaklar

Pekin yönetiminin Hindistan'a karşı birçok konuda Pakistan'ın yanında yer almasına ve Pasifik'teki diğer ülkeleri ekonomik olarak kendine bağımlı hale getirmesine Yeni Delhi, ABD ile ittifakını güçlendirerek karşılık veriyor.

Analistlere göre, Washington, Hindistan'ı Asya'da Çin'i dengeleyecek bölgesel bir aktör ve 'terörle mücadelede' yakın müttefik olarak görüyor. Keza Hindistan, bir anlamda Çin'e karşı oluşturulan ve ABD, Japonya ve Avustralya'dan oluşan dörtlü ittifakın da (Quad) bir parçası.

Hindistan, dünyanın en fazla silahlanan ülkelerinden biri olarak öne çıkıyor.

Hindistan ve Pakistan'ın askeri gücü

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne göre, Hindistan 2018'de orduya 58 milyar dolarlık bütçe ayırdı. Pakistan ise 2018'de 11 milyar dolarlık askeri harcama yaptı. Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün verilerine göre, Pakistan 1993 - 2006 yılları arasında yıllık harcamaların yüzde 20'si ordunun harcamalarına ayrıldı. Her iki ülke de nükleer başlık taşıma kapasitesine haiz balistik füzelere sahip.

Hindistan

  • Askeri Güç Endeksi: 0,141
  • Savunma Bütçesi(milyar dolar): 58
  • Ülke Nüfusu(milyon kişi): 1281,9
  • Asker Sayısı(milyon kişi): 4,2
  • Hava Kuvvetleri: 2185
  • Savaş Uçakları: 590
  • Tanklar: 4426
  • Deniz Kuvvetleri’ne Ait Gemiler: 295 (1 uçak gemisi)

Pakistan

  • Askeri Güç Endeks : 0.3689
  • Savunma bütçesi: 11 milyar dolar
  • Ülke Nüfusu: 204,924,861
  • Toplam askeri personel: 919.000
  • Toplam uçak gücü: 1.281
  • Avcı uçağı: 321
  • Savaş tankları: 2.182
  • Toplam deniz varlıkları: 197

Güneydoğu Asya'nın iki nükleer gücü Pakistan ile Hindistan arasında yaşanan ve mazisi 70 yılı aşkındır süren gerilim, iki taraftan da milyonlarca kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanmıştı.

İki ülke defalarca 'Keşmir' sorunu nedeniyle savaştı.

Birinci Keşmir Savaşı

Pakistan'la Hindistan arasındaki ilk savaş, 1947'de meydana geldi. Tarihe Birinci Keşmir Savaşı olarak giren savaşta binlerce kişi yaşamını yitirdi. İki taraf da birbirine üstünlük sağlayamazken Birleşmiş Milletler'in devreye girmesiyle birlikte 1 Ocak 1949'da Keşmir'de referandum şartıyla ateşkes sağlandı.

İkinci Keşmir Savaşı

Hindistan'la Pakistan arasındaki savaş 1965'te yeniden başladı. İkinci Keşmir Savaşı olarak anılan savaşta, her iki taraf da çok ağır zayiat verdi ve on binlerce kişi yaşamını yitirdi.

 Hindistan eski Başbakanlarından Indira Gandhi, Keşmir'deki birlikleri ziyareti sırasında, 22 Haziran 1980.
Hindistan eski Başbakanlarından Indira Gandhi, Keşmir'deki birlikleri ziyareti sırasında, 22 Haziran 1980.

Tarihin kısa süreli ama en geniş katılımlı savaşlarından biri olarak bilinen olay, SSCB ile ABD'nin devreye girmesi ve Taşkent Deklarasyonu'nun imzalanmasıyla sona erdi.

Üçüncü Keşmir Savaşı

Pakistan ve Hindistan tarihler 1999'u gösterdiğinde yeniden savaşa tutuştu. Kayıtlara 'Kargil' ismiyle eklenen savaş, 1999 yılının Mayıs ayında başlayarak Temmuz ayına kadar devam etti. Pakistan, savaştan üstünlükle ayrıldığını dektare etti.

Şubat 2019'da iki ülke tekrar savaşın eşiğine geldi

Hindistan ordusu geçit töreni.
Hindistan ordusu geçit töreni.

Hindistan da 26 Şubat'ta Keşmir Kontrol Hattı'nın Pakistan tarafındaki Ceyş-i Muhammed örgütüne ait kampa hava saldırısı düzenledi.

 Yeni Delhi'de düzenlenen savaş karşıtı gösteriden bir kare.
Yeni Delhi'de düzenlenen savaş karşıtı gösteriden bir kare.
Pakistan ordusu geçit töreni
Pakistan ordusu geçit töreni

Savaş uçaklarının düşmesiyle havada tırmanan gerilim üzerine, çok sayıda havalimanı ulusal ve uluslararası uçuşlara kapatıldı. Pakistan'daki tüm havalimanlarında sivil ve ticari uçuşlar durduruldu. Pakistan, ayrıca hava sahasını ikinci bir duyuruya kadar kapattığını açıkladı.

Hindistan tarafında ise Srinagar, Cammu, Leh, Çandigar ve Amritsar'daki havalimanlarında uçuşlar durduruldu.

Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >