Brexit görüşmesi şimdilik sonuçsuz kaldı: Pazar gününe kadar çalışmalar sürecek

İngiltere Başbakanı Theresa May ile Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker dün g Brüksel'de bir araya geldi. Görüşmede Brexit süreci ve sonrasını düzenleyen yol haritası ele alındı.

İngiltere’nin Avrupa Birliği'nden (AB) çıkışına (Brexit) ilişkin son pürüzleri gidermek için yapılan görüşmeden bazı pürüzlerin giderilmediği öğrenildi;ancak Avrupa Komisyonu sözcüsü, görüşmede "çok iyi ilerleme” sağlandığını ve "çalışmaların sürdürüleceğini” açıkladı. Görüşmede, Brexit sonrasında AB ile İngiltere arasındaki ilişkilerin geleceğinin ele alındığı belirtildi.

AB’ye üye devlet ve hükümet başkanlarının Pazar günü Brüksel'de yapacağı zirveye kadar pürüzlerin giderilmesi hedefleniyor. Zirvede, üzerinde uzlaşmaya varılan Brexit anlaşmasının yanı sıra ilişkilerin geleceğine ilişkin siyasi bir bildirinin onaylanması planlanıyor.

Halen çözülmesi gereken mevzuların olduğu söyleyen May, “Cumartesi günü Başkan Juncker ile tekrar temaslarda bulunmak üzere geri geleceğim. Bu sürecin tüm halklarımız için yararlı bir şekilde son bulması için nasıl ilerlememiz gerektiğini konuşacağız.” dedi.

Uzlaşma sağlanamayan konular neler?

Brexit sonrasında, Birleşik Krallık ile AB arasında gümrüklerin olmadığı "serbest ticaret bölgesinin oluşturulması” öngörülüyor.

Finans hizmetleri, hava ulaşımı, enerji, balıkçılık, savunma ve suçluların takibi gibi konularda henüz uzlaşma sağlanamadığı belirtiliyor. Diplomatların verdiği bilgilere göre, Cuma günü AB’ye üye ülkelerin başkentlerinde incelenebilmesi için bildiri metninin Perşembe günü hazır olması gerekiyor.

Brexit’te Cebelitarık krizi

Brexit müzakerelerindeki tartışmalardan biri de İspanya'nın güneyinde bulunan ve Birleşik Krallığa bağlı Cebelitarık bölgesi bulunuyor.

Madrid, vergi cenneti olmakla suçladığı Cebelitarık bölgesindeki havalimanının ortak kullanılmasını ve vergi bilgilerinin paylaşılmasını talep ediyor.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, anlaşmada Cebelitarık'a yönelik değişiklik yapılmaması halinde metni veto edebilecekleri tehdidinde bulunmuştu. Sanchez'in 2 Aralık'ta düzenlenecek yerel seçimler öncesinde daha fazla destek alabilmek için böyle bir hamle yaptığı iddia ediliyor.

Almanya daha fazla müzakere istemiyor

Almanya Başbakanı Angela Merkel bugün Alman meclisinde yaptığı konuşmada, Cebelitarık meselesine nasıl bir çözüm bulunacağını henüz söyleyemeyeceğini, ancak Pazar gününe kadar sorunun çözülmesini umduğunu dile getirdi. Merkel, Alman hükümetinin anlaşmayı onaylayacağını da sözlerine ekledi.

Anlaşma Pazar günü liderler tarafından onaylansa bile, Brexit anlaşmasının yürürlüğe girebilmesi için İngiliz parlamentosu tarafından da onaylanması gerekiyor.

585 sayfalık Brexit anlaşmasında neler var?

AB ve Birleşik Krallık heyetlerinin büyük ölçüde anlaşma sağladığı Brexit anlaşmasının önemli bölümleri şöyle:

Geçiş aşaması

• Ekonominin ani şok geçirmemesi için Birleşik Krallık geçici olarak ortak pazarda ve gümrük birliğinde kalacak. Bu aşama 2020 sonuna kadar sürecek ve 1 Temmuz 2020'den önce başvurmak kaydıyla bir kereliğine uzatılabilecek. Birleşik Krallık AB kurallarına uyacak, oy kullanamayacak ve üyelik aidatlarını ödemeye devam edecek. Birleşik Krallık hükümeti geçiş süresi tamamlandıktan sonra yürürlüğe girmek şartıyla üçüncü ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalayabilecek.

AB vatandaşları

Birleşik Krallık'da diğer AB ülkelerinin üç milyondan fazla vatandaşı yaşıyor. AB ülkelerinde yaşayan Birleşik Krallık vatandaşlarının sayısı da 1 milyonu buluyor. Bu kişiler oldukları ya da istedikleri yerde çalışabilecek ya da öğrenim görebilecekler.

Sağlık ve emeklilik sigortaları işleyecek, diğer sosyal hizmetlerden de yararlanabilecekler. Ara dönemde AB ülkelerine ve Birleşik Krallık'a yerleşenler de sigortalı olabilecek ve ailelerini yanlarına aldırtabilecekler.

Mali yükümlülükler

Birleşik Krallık, süresi ayrılış tarihini ve geçiş dönemini aşsa bile üyeliği sırasında üstlendiği bütün yükümlülükleri yerine getirecek. Herhangi bir tutar belirlenmemiş olmakla birlikte Birleşik Krallık'ın AB'ye olan borcunun hangi formüle göre hesaplanacağı kesinleşti.

Londra yönetimi meblağın 40 ile 45 milyar euro arasında olacağını tahmin ediyor. Birleşik Krallık 2020 yılına kadar birliğin mali planlamalarına dâhil olacak. Geçiş süresinin uzatılması durumunda da bu tarih değişmeyecek.

Kuzey İrlanda

Birleşik Krallık'ın Kuzey İrlanda eyaletiyle AB üyesi İrlanda arasındaki sınırın müstakbel statüsü Brexit görüşmelerinin en çetrefilli konusunu oluşturuyor. Milliyetçi Katoliklerle Birleşik Krallık a yanlısı Protestanlar arasındaki kanlı çatışmalara son veren Paskalya Anlaşması'nda sınır kontrollerinin kaldırılması öngörülmüştü.

Geçiş süresinin tamamlanmasına en geç altı ay kala ikili ticaret anlaşması imzalanması öngörülüyor. Bu başarılamadığı takdirde geçiş süresi uzatılacak ya da bütün Büyük Britanya çözüm bulunana kadar gümrük birliğinde kalacak. AB'nin ortak pazar kuralları Kuzey İrlanda'da da geçerli olacak. Böylece yeniden sınır bariyerleri kurulmasına ve gümrük kontrollerinin başlatılmasına gerek kalmayacak.

Brexit Türkiye'yi nasıl etkileyecek?

İngiliz kabinesinin üzerinde uzlaşmaya vardığı Brexit anlaşma taslağında Türkiye vatandaşlarının Birleşik Krallık'ta iş kurmasına izin veren Ankara Anlaşması'nın akıbetıne yönelik herhangi bir ifade yer almıyor.

İngiltere'nin ABD’den ayrılacağı 29 Mart 2019'dan itibaren Türkiye vatandaşlarından Ankara Anlaşması kapsamında vize başvurusu almaya devam edip etmeyeceği ile belirsizliğini koruyor.

İngiltere-Türkiye ticari ilişkileri ne durumda olacak?

Geçtiğimiz aylarda İngiltere-Türkiye İş Forumu'nun açılış konuşmasını yapan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye'nin Brexit sürecini yakından takip ettiğini ve bu sürecin büyük dönüşümlere vesile olacağını belirtmişti.

İngiltere'nin dünyadaki en büyük ekonomilerden biri olduğunu ifade eden Pekcan, Türkiye'nin dinamik ekonomisiyle iki ülkenin iş birliğinin güçlenerek devam edeceğini söyledi ve "Özellikle Brexit süreci ve sonrasında bilgi teknolojileri, enerji, yapay zeka alanındaki gelişmelerle yeni bir ekonomi yaratacağız" demişti.

Ticaret hacmindeki artış ve teknoloji serbest bölgelerinde özel teşviklerle İngiliz yatırımı için doğru bir zaman olduğunu vurgulayan Pekcan, Türkiye'nin coğrafi konumu ve stratejik bir merkez olması vesilesiyle karşılıklı ilişkilerin derinleştirilmesi gerektiğine değinerek, Ukef-Eximbank iş birliğinin iş dünyası için önemli fırsatlar sunduğunu söylemişti.