Çin, Doğu Türkistan'a gelen turistlerin telefonlarına gözetleme uygulaması kuruyor
İngiliz The Guardian gazetesi ve uluslararası ortaklar tarafından bir araştırma Çin sınır polisinin Doğu Türkistan'a girmeye çalışan ziyaretçilerin telefonlarına gizlice gözetleme uygulamaları kurduğunu ve kişisel verileri indirdiğini ortaya çıkardı.
İngiltere'nin saygın gazetelerinden The Guardian ve uluslararası ortaklar tarafından yapılan bir araştırma Çin'in komşu ülkelerinden biri olan Kırgızistan’dan bölgeye girmeye çalışan gezginlerin hedef alındığını tespit etti.
Araştırma sonuçlarına göre Irkeshtam sınırını kullanarak ülkeye giren kişilerin rutin olarak telefonları gardiyanlar tarafından taranıyor.
Sınır polislerinin, ziyaretçilerin telefonlarını alarak, e-postalar, yazışmalar ve kişi listesi gibi verileri aktaran bir uygulama kurduğu belirtildi.
Turistlere uygulama yükleneceğine dair bilgi veriliyor mu?
Turistler, yetkililer tarafından bilgiler alınmadan önce uyarılmadıklarını söylediler. Çıkarılan bilgilerin nereye gittiğinin ve ne kadar süre saklandığının belli olmadığı belirtiliyor.
- Uygulama, telefon iade edilmeden önce çoğu durumda kaldırılmış gibi görünüyor; ancak bazı ziyaretçilerin yine de telefonlarında bu uygulamaya rastladığı söyleniyor. Çinli yetkililere göre, her yıl yaklaşık 100 milyon kişi Sincan bölgesini ziyaret ediyor. Bunlara yerli ve yabancı turistler dahil.
Çin hükümetinin, bölgedeki yerel Müslüman nüfusun özgürlüklerini sınırlandırdığı, sokaklarda ve camilere yüz tanıma kameraları kurduğu biliniyor.
Privacy International kampanya grubundan Edin Omanović konuya ilişkin yaptığı açıklamada şöyle konuştu:
- “Yanlış uygulama veya haber makalesini indirmenin sizi bir gözaltı kampına sokabileceği bir ülkede oldukça endişe verici.”
Guardian, akademisyenler ve siber güvenlik uzmanları tarafından yapılan bir analizde, Çinli bir şirket tarafından tasarlanan uygulamanın, Android telefonlarını, yetkililerin sorunlu olarak gördüğü yüzlerce içerik listesini tespit ettiği belirtiliyor.
Sakıncalı olarak görülen içerikler kapsamında Arap Yarımadası'nda terör örgütü El-Kaide tarafından üretilen İngilizce dil dergisi, çeşitli silah kullanım kılavuzları da dahil olmak üzere aşırılıkçılıkla ilgili çeşitli terimler mevcut.
Çin'in telefonlara yüklediği gözetleme uygulaması ayrıca, Dalai Lama'nın edebiyatına ve Unholy Grave adlı bir Japon metal grubu tarafından yapılan müzikleri de tespit ediyor.
Programın teriminin doğrudan bir İngilizce çevirisi bulunmuyor, çeviride bal toplayan arılara yakın bir anlam olduğu belirtiliyor.
The Guardian, bu yıl bir Android telefonla Sincan sınırını geçen ve telefonunun üzerinde yüklü olan uygulamayı gördüğünde rahatsız olmuş bir gezginle konuştu.
The Guardian'ın konuştuğu turist telefonunu kontrol noktasında teslim etmesinin istendiğini ve ayrı bir odaya götürüldüğünü anlattı. Adı açıklanmayan turist, sınır kapısındaki diğer turistlerin de telefonlarının pin numaralarını yetkililere vermelerinin istendiğini ve sınır polislerine verilen telefonların kendilerine verilmesinin 1 saati bulduğunu ifade etti.
Guardian ve ortakları tarafından onaylanan kurulumların tümü Android telefonlarda yapıldığı; ancak turistlerin iPhone telefonlarının da Çinli polisler tarafından alındığını bildirdi.
Çin İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün kıdemli araştırmacısı Maya Wang şunları söyledi:
- “Zaten Sincan sakinlerinin, özellikle de Müslüman Türklerin bölgede 24 saat boyunca ve çok boyutlu gözetim altında bulunduğunu biliyoruz.
- Öğrendiğimiz şey bunun da ötesine geçiyor. Yabancıların bile bu tür kitlesel ve yasadışı gözetimlere maruz kaldığını görüyoruz”
Turistlerin telefonlarını Almanya'daki gazetecilere götürdükten sonra uygulamanın kullanımı gün yüzüne çıktı.
Bu yazılımın Guardian, Süddeutsche Zeitung, Ruhr-Üniversitesi Bochum ve Alman siber güvenlik firması Cure53 tarafından analizi, e-postalar gibi bilgileri sınır ofisindeki bir sunucuya yüklemek için tasarlandığını öne sürüldü.
Konuya ilişkin Çinli yetkililerle temasa geçildi; ancak Çin cephesinden rapora ilişkin yanıt alınamadı.