'Koronavirüs vaka ölüm oranı 0,021'e sabitlendi' iddiası doğru mu?

Sosyal medyada, Türkiye’de son 10 günde açıklanan Covid-19 pozitif vaka başına ölüm oranının sabitlendiği iddia edildi. Günlük toplam vefat sayısının açıklanan toplam vaka sayısına bölümüyle elde edilen 0,021 oranının sabit tutulmaya çalışıldığı ve ölümlerin bu orana göre açıklandığı ileri sürüldü. Yani iddiaya göre Türkiye’de Covid-19 ölüm oranı her gün 0,021.

Aktüer Orhun Emre Çelik de Teyit’e yaptığı değerlendirmede vaka ölüm oranındaki görünen sabitliğin rakamları yuvarlamadan kaynaklandığını dile getirdi. Çelik, onda olarak verilen rakamların ilk üç basamaktan sonrasını da eklersek günlük oynamaların ortaya çıkacağına değindi. Ayrıca Çelik, 10 günlük rakamlarla 0,021 gibi bir sayı görmenin kendi başına bir anlamı olmadığını ve vaka sayısı arttıkça belirli bir değer etrafında stabilleşme görmemizin normal olduğunu, nihai sonuç için verilerin olgunlaşması gerektiğini belirtti.

Hesaplamanın nasıl yapılması gerekiyor?

Vaka ölüm oranı, bu hastalıktan hayatını kaybedenlerin, açıklanan toplam vakalara bölünmesiyle elde ediliyor. Bu oran, yüzde olarak ifade edilmesi için, 100 ile çarpılıyor.

• Vaka ölüm oranı = Hastalıktan ölenlerin toplamı / Tanı konan toplam vaka sayısı x 100

Bu formülden yola çıkarak Türkiye’de son 10 günün verileriyle günlük vaka ölüm oranları şöyle:

Tabloya göre Türkiye'de vaka ölüm oranı ondalık yerine yüzdelik olarak ifade edildiğinde doğru veriler ortaya çıkıyor. Genel olarak Türkiye'de vaka ölüm oranının yüzde 2,10'larda seyrettiği söylenebilir.

ABD ve İtalya'da da durum aynı

Türkiye'de olduğu gibi diğer ülkelerde de vaka ölüm oranı stabil ilerliyor. Örneğin Türkiye’nin en çok karşılaştırıldığı İtalya ile an itibariyle en çok vaka görülen Amerika Birleşik Devletleri’nde de durum benzer.

• İtalya
• 5 Nisan: 15.887/129.948=0.1222 x 100 = % 12,22
• 6 Nisan: 16.523/132.547=0.1246 x 100 = % 12,46
• 7 Nisan: 17.127/135.586=0.1263 x 100 = % 12,63
• 8 Nisan: 17.669/139.442 = 0.1267 x %100 = % 12,67
• 09 Nisan: 18.279/143.626 = 0.1273 x 100 = % 12,73
• 10 Nisan: 18.849/147.577 = 0.1277 x 100 = % 12,77
• 11 Nisan: 19.468/152.271 = 0.1278 x 100 = % 12,78
• 12 Nisan: 19.899/156.363 = 0.1273 x 100 = % 12,73
• 13 Nisan: 20.465/159.516 = 0.1283 x 100 = % 12,83
• 14 Nisan: 21.067/162.488 = 0.1297 x 100 = % 12,97
• ABD
• 5 Nisan: 9.606/336.858 = 0.02851 x 100 = % 2,85
• 6 Nisan: 10.490/356.414 = 0.02943 x 100 =% 2,94
• 7 Nisan: 12.242/386.104 = 0,03170 x 100 = % 3,17
• 8 Nisan: 14.673/418.044 = 0.03509 x 100 =% 3,50
• 9 Nisan: 14.797/435.160 = 0.03400 x 100 =% 3,40
• 10 Nisan: 16.686/468.895 = 0.03558 x 100 =% 3,56
• 11 Nisan: 20.064/521.714 = 0.03845 x 100 = %3,84
• 12 Nisan: 21.474/545.934=0.03933 x 100 =% 3,93
• 13 Nisan: 23.077/577.332=0.03999 x 100 =% 4
• 14 Nisan: 25.132/602.977=0.04168 x 100 = % 4,17

Vaka ölüm oranını etkileyen faktörler ne?

Vaka ölüm oranı tüm ülkelerde farklılık gösteriyor. Oran, ülkelerin sağlık sisteminin kalitesi, test sayısı ve hasta gruplarının yaşları gibi faktörlere göre değişiklik gösterebiliyor. Birinin bir hastalıktan ölme olasılığı, sadece hastalığın kendisinden değil, alınan tedavi ve hastanın iyileşme potansiyeliyle de ilgili. Örneğin vaka ölüm oranı İtalya’da yüzde 12, Almanya’da yüzde 2,64 olarak kendini gösterebiliyor.

Sonuç olarak vaka ölüm oranının stabil ilerlemesi, kasti bir müdahaleden kaynaklanmıyor. Vaka ölüm oranları birçok ülkede farklı değişkenlere bağlı olarak sabit ilerliyor.

Türkiye'de son durum ne?

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın açıkladığı verilere göre son 24 saatte 40 bin 427 kişiye Kovid-19 testi yapıldı, 4081 kişiye daha koronavirüs teşhisi konuldu, 125 kişi ise hayatını kaybetti. Toplam can kaybı, toplam vaka sayısına bölünüp 100 ile çarpıldığında günün vaka ölüm oranı yüzde 2,21 olarak karşımıza çıkıyor.

Koronavirüse karşı Türkiye'de hangi adımlar atıldı?

• 1- Tamamlanan yeni hastaneler hizmete girdi
• 2- Atatürk Havalimanı, Sancaktepe, Derince ve Hadımköy'de 2350 yatak kapasiteli 4 yeni hastanenin inşaatı başladı
• 3- Prof. Dr. Aykut Özkul, aşı üretimi için gerekli ilk aşama olan 'SARS-COV-2 virüsünün izolasyonu'nu başardı
• 4- İyileşen hastalardan alınan kan ile yoğun bakım hastalarına immün plazma tedavisi uygulanmaya başladı. Antalya'da bir Kovid-19 hastasının test sonucu negatif çıktı
• 5- Yerli solunum cihazının üretimi için ASELSAN, Baykar Makina, Arçelik ve Biyovent güçlerini birleştirdi
• 6- Ücretsiz maske dağıtımı başladı
• 7- Yerli ilaç firmaları koronavirüs tedavisinde kullanılan ilacın üretimine başladı ve Sağlık Bakanlığı'na ilk teslimatları gerçekleştirdi
• 8- Milli, özgün ve yüksek teknolojili üretim için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yapısı değiştirildi
• 9- Gerekli yeterliliği sağlayan özel ve vakıf da dahil tüm hastaneler salgın hastanesi ilan edildi