Otomotiv piyasalarında ne oluyor?

Otomobil fabrikasında teknik elemanların çalışmaları böyle görüntülendi.
Otomobil fabrikasında teknik elemanların çalışmaları böyle görüntülendi.

Türkiye'de cari açığa olumsuz etki eden otomobil ithalatının azaltılması amacıyla ÖTV oranında artırıma gidildi. Lüks ithal otomobillerin ülkeye girişinin azaltılması ve yerli üretim araçların teşvik edilerek yerli üreticinin desteklenmesi temel amaç olarak belirlendi.

30 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanarak hayata geçirilen kararın ardından sıfır otomobil ve ikinci el otomobildeki yansımaları araştırdık.

Türkiye'de 1600 cc altı yüzde 60 ÖTV oranına tabi olan otomobillerin yüzde 99,3’ü, 1600 cc üzeri otomobillerin ise tamamı ithal ediliyor. Bu grup otomobillere uygulanan ÖTV oranlarında artışa gidilirken, 1600 cc altında olup yerli imalatın yoğunlaştığı alanda da vergisiz satış bedeli 70 bin liradan 85 bin liraya artırılarak yerli üreticiye ve yerli sanayiye destek verilmesi amaçlandı.

30 Ağustos'ta alınan kararla birlikte uzun süredir soru işaretlerinin yaşandığı 'otomobil sektöründe neler oluyor?' sorusunun yanıtını aradık.

ÖTV artışı fiyatları nasıl etkiledi?

Vergiler dahil satış fiyatı 119 bin 970 liranın altında olan otomobillerin fiyatında herhangi bir değişiklik olmazken, yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 70 bin liradan 85 bin liraya çıkarılmasıyla vergiler dahil satış fiyatı 119 bin 970 - 150 bin 450 lira arasında olan otomobillerin fiyatının 4 bin 130 liradan 5 bin 15 liraya kadar değişen tutarlarda düşeceği hesaplanmıştı.

  • COVID-19 salgınıyla birlikte tarihte benzeri görülmemiş bir krizin eşiğine gelindi. Krizden otomobil sektörü de olumsuz etkilendi. Üretimin aksaması yeni üretim modellerine yönelmeye neden olurken bayilerin elinde sıfır kilometre araç kalmadı. Bu da ikinci el otomobillerin fiyatlarında artışı kaçınılmaz kıldı.

COVID-19 ve otomotiv sektörü

Otomobil üretiminden bir kare.
Otomobil üretiminden bir kare.

Türkiye otomotiv endüstrisinin dış satımı hem yeni tip COVID-19 salgını hem de otomotiv fabrikalarının bakım onarım faaliyetleri için üretime ara vermesinden dolayı etkilendi. Geçtiğimiz mart ayında Avrupa, Kuzey Amerika ve Latin Amerika'da otomobil fabrikalarının kapanmasıyla araç üretiminin 1,4 milyon adet azalması öngörülmüştü.

Türkiye'de otomobil ve hafif ticari araç satışları, ocak-ağustos döneminde 2019'un aynı sürecine kıyasla yüzde 68,4 artarak 403 bin 2'ye ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde 239 bin 317 satış yapılmıştı. Sıfır otomobile olan talebin artması ve COVID-19 nedeniyle üretimde yaşanan aksaklıklar ikinci el otomobil fiyatlarında yukarı yönde bir hareketi de beraberinde getirdi.

Yıl sonu otomobil satışı kaç adet olur?

Yüksek motorlu araçlara uygulanacak olan ÖTV zamları bu araçlarda talebin azalmasına neden olurken ÖTV artışından etkilenmeyen modellere talebin artmasıyla birlikte yıl bazında satışın 700 bin adet dolaylarında olması öngörülüyor.

İkinci el otomobil pazarında durum ne?

İkinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında, temmuz sonu itibarıyla satışlar 1 milyonu aşmıştı. Aynı şekilde fiyatlar da temmuzda bir önceki aya kıyasla yüzde 7,5 ve geçen yılın aralık ayına göre de yüzde 32,2 artış kaydetmişti. Temmuz'da binek ve hafif ticari araç pazarında 238 bin 614 adet satış gerçekleşti. Ocak-temmuz dönemi ikinci elde toplam satış 1 milyon 178 bin 81 olarak kayıtlara geçti.

Otomobiller ihraç edilmek için bekliyor.
Otomobiller ihraç edilmek için bekliyor.

Otomobil satış adedinin yanı sıra fiyatlarda da artış görüldü. Aralık 2019'da 50 bin liraya satılan bir otomobilin fiyatı 2020'nin temmuz ayında 66 bin 100 liraya yükseldi. En yüksek fiyat artışı ise yüzde 35,4 ile B segmentinde gerçekleşti. Piyasada yeterli ikinci el aracın bulunamaması da fiyat artışında önemli bir etken olarak görülüyor.

Ocak ayından itibaren yükselişe geçen ikinci el otomobildeki fiyatların, piyasada sıfır araç bulunurluğunun artmasıyla yükselişinin düşmesi bekleniyor. Fabrikalar, yan sanayi ve tedarik zinciri gibi ana kalemlerin eylül ayıyla birlikte eski hızına ulaşması amaçlanıyor.

Üretimde durum ne?


Türkiye'de yılın ilk 7 ayında toplam araç üretimi bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 27 alarak 636 bin 757 adet, otomobil üretimi yüzde 24 azalarak 440 bin 103 adet oldu. Ocak-temmuz döneminde ticari araç üretimi bir önceki yıla kıyasla yüzde 32 daralırken, ağır ticari araç grubu üretimindeki daralma yüzde 16, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 33 oranında kaydedildi. Bu dönemde, toplam ticari araç pazarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 65, hafif ticari araç pazarı yüzde 66 ve ağır ticari araç pazarı yüzde 58 arttı. Baz etkisi dikkate alındığında ise ocak-temmuz döneminde ticari araç pazarı 2017 yılının yüzde 40 gerisinde kaldı.

Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >