Sırp Onuru'nun arkasında Ruslar mı var?

12 Ocak günü Boşnak haber sitesi Zurnal’de, Srpski Ponos (Sırp Onuru) isimli paramiliter bir grubun varlığına dair iddialar yer almıştı.

Sitede yer alan iddialara göre grup, bir Sırp şehri olan Nis’de Ruslara ait bir merkezde eğitilmişti.

Grubun, Bosna Sırpları Ulusal Partisi lideri ve Sırp Cumhuriyeti -1995'te Dayton barış anlaşması uyarınca kurulan Bosna-Hersek'teki yarı özerk üç yönetimden biri- başkanı Milorad Dodik tarafından kurulduğu da iddialar arasında.

Aynı gün muhalefet partisi Sırp Demokrat Parti üyesi ve Güvenlik Bakanı Dragan Mektic, yerel basında yer alan bu iddiaları doğruladı.

Zurnal muhabiri Avdo Avdic’in de belirttiği gibi, grup üyeleri Sırbistan ve Rusya’da eğitim almış hatta tecrübe kazanmak için Ukrayna’da Rus ayrılıkçıların yanında savaşmışlar.

Grup üyelerinin ayrıca Dodik’in 9 Ocak’ta düzenlediği Sırp Cumhuriyeti'nin "kuruluş" kutlamalarına da katıldığı iddia ediliyor. Ülkenin üst mahkemesi tarafından anayasaya aykırı görülmesine rağmen bu kutlamalar her yıl düzenleniyor.

Sızdırılan bir raporda Dodik’in yardımcılarının kendi aralarında, muhalefet yetkililerinin işleyişe müdahale etmesi durumunda grubun olaya müdahil olabileceği şeklinde ifadeler yer alıyor.

Temmuz 2018’de NATO yetkilileri Brüksel’de buluşacak ve genişleme stratejileri görüşülecek.

Balkanlara bakarsanız Romanya, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, Karadağ, Hırvatistan ve Slovenya gibi bölgedeki çoğu devletin NATO üyesi olduğunu görebilirsiniz. Makedonya, Bosna, Kosova ve Sırbistan üye olmayan dört devlet. Belgrad, 95 ve 99’da iki sefer Yugoslavyayı bombalayan batılı askeri ittifaka katılma niyeti olmadığını net bir şekilde belli etmişti fakat diğer üç ülke için durum aynı değil.

Yüksek rütbeli bir askeri yetkilinin ifadelerine göre Brüksel’de gerçekleşecek toplantı sürecinde Bosna, NATO üyeliği için önemli bir adım olan Üyelik Harekât Planını başlatacak.

Sırp Cumhuriyeti, tüm askeri varlığın kayıt altına alınmasını kabul etmeyeceklerini bahane ederek yıllardır üyelik sürecini engelliyor. Dodik gibi Rusya’ya yakın isimler şimdiye kadar NATO’ya katılmak için referandum yapılması gerektiği fikrini de savunuyor.

Eğer Bosna, NATO’ya katılırsa Rusya’nın bundan memnun olmayacağı çok bariz.

Eğer Zurnal’de yer alan iddialar doğruysa bu Rusya’nın Balkanlara ilk müdahalesi değil.

Ekim 2016’da Karadağlı yetkililer, darbe planlamakla suçladıkları, içlerinde eski Sırp jandarma komutanı Branislav Dikic’in de bulunduğu Karadağlı, Rus ve Sırplardan oluşan bir grubu tutuklamıştı.

Dikic’in Balkanlar'da NATO mevcudiyetine şiddetle karşı olduğu ve darbenin Karadağ'ın ittifaka katılmasını önlemek için planlandığı iddia edilmişti.

Bütün rahatsızlıklara rağmen Haziran 2017’de Karadağ NATO’ya girdi ve Moskova’nın, Adriyatik Denizinde donanma üssü kurma hayallerini tamamen yıktı.

Rusya aynı zamanda Makedonya’ya müdahale etmekle de suçlanıyor. Haziran 2017’de istihbarat servisinden sızdırılan gizli belgeler, Rus ajanlarının ve diplomatlarının neredeyse 10 yıldır ülkeyi istikrarsızlaştırmaya çalıştıklarını ortaya çıkarmıştı.

Ayrıca, ülkenin NATO üyeliğine karşı olan Rus yanlısı milliyetçilere destek verdikleri de ortaya çıkmıştı.

Ruslar, Dodik ve destekçilerine sempati duyuyor. Bosna-Hersek’te Ekim ayında genel seçimler yapılacak. Bu ilişkinin nereye kadar gidebileceğini yakında göreceğiz.

Rusya'nın yakın tarihlerde yaşanan askeri müdahalelerine ve sonuçlarına şahit olan -Kırım ve Güney Osetya- bazı Boşnaklar bu durumdan endişeli.

Politik kargaşa ve dış müdahaleleri, ülkeyi istikrarsızlaştırması ve eski çatışmayı alevlendirmesinden korkulması gereksiz bir endişe olmayabilir.

Kaynak: AlJazeera