Coğrafi işaretli lezzetler rotası

Türk mutfağı, coğrafi işaretli lezzetler
Türk mutfağı, coğrafi işaretli lezzetler

Birbirinden nefis yöresel lezzetleri şöyle bir düşündüğümüzde hepimizin iştahının kabardığını kabul edelim. Ülkemizin en doğusundan, en batısına, en kuzeyinden, en güneyine kadar her karış toprağında öyle lezzetler saklı ki Türk mutfağı sahip olduğu çeşitliliği işte tüm bu yöresel lezzetlere borçlu. Lakin bazı zamanlarda bazı paylaşılamayan lezzetlerin varlığı da karmaşaya yol açmıyor değil. İşte tam da bu noktada Türk Patent ve Marka Kurumu bu duruma el atarak çareyi bulmuş durumda. Bu yazımızda coğrafi işaretli lezzetlere şöyle bir göz atalım ve hayatımızın bundan sonrası için o yörelerden asla ayrı düşünemediğimiz lezzet rotalarımızı oluşturalım.

Coğrafi işaretleme uygulamasıyla o yörelerle eşleşmiş lezzetlere mahreç işareti ve menşe adı verilmeye başlandığından beri bu karışıklıklar sona erdi. Yöresel lezzetler genellikle nesilden nesile aktarılması gereken birer kültürel lezzet mirası olduğundan ve global anlamda da bu yöresel lezzetleri dünyaya tanıtabilmemiz açısından coğrafi tescil uygulaması Türk mutfağı için bulunmaz bir nimet.

Adana’nın analı kızlı çorbası, Ağrı’nın abdigor köftesi, Edirne’nin tava ciğeri... İşte tüm bunlar Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek, coğrafi işaret almış lezzetler.

Adana

Adana kebabı.
Adana kebabı.

Adana kebabı, analı kızlı çorbası, adana güveci, taş kadayıf tatlısı, şalgamı, şırdanı derken böylece uzayıp giden bir listeyle Adana en fazla coğrafi tescilli lezzete sahip olan illerimizden biri. Tüm bu lezzetler arasında favorimiz herkes kadar elbette ki Adana kebabı, en mümkün zamanda günübirlik bir gastronomik geziyle ziyaret edilip, bolca kalori alınacak yerlerin başında Adana’yı öneriyoruz.

Ankara

Ankara Tava.
Ankara Tava.

Ankara tava, Ankara simidi, Ankara döneri, Kızılcahamam bazlaması, Kızılcahamam kapaması, Çubuk turşusu derken uzayıp giden başka bir listede Ankara’dan geliyor. Ankara birden fazla coğrafi tescilli lezzeti ile şaşırtsa da biz Ankara tava dendiğinde kalbi bir başka atanlardan olduğumuzdan Ankara mutfağına en başından beri epey ilgiliydik.

Bursa

İnegöl Köfte.
İnegöl Köfte.

Peynir tatlısı, İnegöl köftesi, Gemlik zeytini, şeftalisi, siyah inciriyle coğrafi tescilli lezzetlere sahip illerimizden biri de yeşil Bursa. Bursa’nın tüm doğal güzelliklerinin yanı sıra bir de yemelere doyamadığımız coğrafi tescilli bir lezzet olan İnegöl köftesiyle mutlaka görülmesi gereken şehirlerimizden biri olduğunun altını çizelim.

Balıkesir

Susurluk tostu ve ayranı.
Susurluk tostu ve ayranı.

Susurluk tostu, höşmerim tatlısı, Susurluk ayranı, Edremit zeytinyağı ile coğrafi tescilli lezzetler serisinin bir kısmı Marmara’da bir kısmı Ege’de olan nadir duraklarından birindeyiz. Sıcak bir yaz günü uzun yola giderken Susurluk’ta mola verip Susurluk tostu ve Susurluk ayranı ile midenize şölen yaşattıktan sonra yolunuza devam etmek için en ideal rota.

Diyarbakır

Ciğer kebabı.
Ciğer kebabı.

Burma kadayıfı, ciğer kebabı, örgü peyniri, karpuzu ve boğazkere üzümü ile coğrafi tescilli lezzetlerin Güneydoğu Anadolu duraklarından birindeyiz. Yolunuz ne zaman Güneydoğu Anadolu’ya düşerse rotayı Diyarbakır’a çevirip ciğer kebabını tatmadan dönmeyin.

Edirne

Tava ciğeri.
Tava ciğeri.

Coğrafi tescilli tava ciğeri, satır eti, bademli kurabiyesi ve deva-i misk helvasıyla Osmanlı İmparatorluğu’na başkentlik etmiş ve hala Osmanlı mutfağının izlerini taşıyan Edirne’den selamlar. Güzel bir hafta sonu etkinliği olarak rotamızı Edirne’ye çevirip Selimiye Camii’ni ziyaret edip, şehrin tüm güzelliklerini gördükten sonra tava ciğerimizi yemek için ne engelimiz var?

Erzurum

Cağ kebabı.
Cağ kebabı.

Kadayıf dolması, civil peyniri, cağ kebabı, ispir balı, ispir kaymağı gibi birçok coğrafi tescilli lezzeti bulunan Erzurum’a ne zaman mı gidilmeli? Bize kalırsa kar tatili için dört bir yanı cennet ülkemizin en güzel lokasyonlarından biri Erzurum. Bu kış tatil planlarınıza Erzurum’u ekleyip, cağ kebabını yerinden yemeden dönmeyin.

Gaziantep

Antep baklavası.
Antep baklavası.

Gastronomik bir lezzet rotası oluştururken Gaziantep’i bu listeye almamak olur muydu? Elbette ki hayır. Baklavası, beyranı, Antep fıstığı ezmesi, katmeri, menengiç kahvesi derken uzayıp giden bir tescilli lezzetler listesiyle bizim için ülkemizin gastronomi başkenti kabul edebileceğimiz Antep’e gidip de baklavanın hasını yemek olmaz. Ölmeden önce mutlaka yapılacaklar listenize girmeli.

Hatay

Künefe.
Künefe.

Eriyip giden peyniriyle en ama en sevdiğimiz tatlılardan biri olan künefesinden tutun da çökeleği, künefelik peyniri ve Kırıkhan havucu ile coğrafi işaretli lezzetler rotamızın en leziz duraklarından birindeyiz. Tüm tatlılara karşı engellenemez bir aşk duysak da künefe dendiğinde kalbimizin bir başka atışına engel olamadığımızdan sizler de bu hazzı yaşamak için künefeyi mutlaka yerinde yemelisiniz.

İzmir

Kumru.
Kumru.

Sıcak bir yaz günü kordon boyunda uzun yürüyüşler yapıp, Ege’nin serin sularına kendinize bıraktıktan sonra tam bir lezzet cenneti olan İzmir bu rotanın en keyifli duraklarından. Coğrafi tescilli kumrusuyla, şambalisiyle, boyozuyla, sakız enginarıyla, lokmasıyla, zeytinyağıyla saya saya bitiremediğimiz lezzetlere ev sahipliği eden İzmir’e merhaba diyoruz.

Kahramanmaraş

Maraş dondurması.
Maraş dondurması.

Hepimiz hayatımızda en azından bir defa mutlaka bir Maraş dondurmacısının şakalarına maruz kalmışızdır. Tadına doyum olmayan Maraş dondurmasının coğrafi tescilli bir lezzet oluşuna şaşırmamış olsanız gerek. Dondurmasının yanı sıra çöreği, parmak peyniri, ravanda şerbeti, fıstık ezmesi ve biberiyle Kahramanmaraş gastronomik bir gezi için en ideal lokasyonlardan biri.

Malatya

Malatya kaysısı.
Malatya kaysısı.

Malatya dendiğinde akla ilk gelen ve ağızları sulandıran Malatya kayısısı bizim bambaşka. Coğrafi tescilli lezzetler listesinin başında ben buradayım diyen kayısısı, dalbastı kirazı, pestili, Akçadağ kömbesi ile Malatya gastronomik bir gezi için en ideal duraklardan biri. Elbette kayısı mevsiminde gidip kilo kilo kayısıyı evlerinize de getirmeyi asla unutmayın.

Siirt

Büryan kebabı.
Büryan kebabı.

Siirt’in perde pilavını bir defa tadanların bir ömür boyu aklından çıkaramadığına defalarca kez şahit olduğumuzdan coğrafi tescilli bir lezzet olmasına da hiç ama hiç şaşırmıyoruz aslında. Pervari balından, büryan kebabına, perde pilavından, zivzik narına birbirinden nefis coğrafi tescilli lezzetleri olan Siirt lezzet rotamızın mutlaka uğranması gereken duraklarından.

Şanlıurfa

Haşhaş kebabı.
Haşhaş kebabı.

Lezzet rotası oluştururken evliyalar şehri Urfa’yı o listeye koymamak olur mu hiç? Coğrafi tescilli isoduyla, boranisiyle, eşkilisiyle, su kabağı yemeğiyle, haşhaş kebabıyla saya saya sabaha dek bitiremeyeceğimiz birbirinden nefis lezzetlere sahip Urfa’ya gidip tarihe tanıklık ettikten sonra bu nefis lezzetleri yerinde deneyimlememek için hiçbir sebep yok.

Trabzon

Hamsiköy sütlacı.
Hamsiköy sütlacı.

Karadeniz’in incisi olarak adlandırabileceğimiz Trabzon’un mutlaka görülmeli dediğimiz bir Sümela Manastırı ve mutlaka yenilmeli dediğimiz birbirinden nefis coğrafi tescilli lezzetleri var. Akçaabat köftesinden tutun da Hamsiköy sütlacı, Sürmene pidesi, Vakfıkebir ekmeği, Sülek peynirine kadar. Rotayı tam da bu sebeple en kısa zamanda mutlaka hırçın Karadeniz’in incisine çeviriyoruz.