Karahanlı saltanatının simgesi: Özgön Kulesi

İlk inşa edildiğinde yüksekliği 44-47 metre olan Özgön Kulesi'nin yüksekliği, sonraki yüzyıllarda meydana gelen afetlerde hasar görmesi sonucu 27,5 metreye inmiştir.
İlk inşa edildiğinde yüksekliği 44-47 metre olan Özgön Kulesi'nin yüksekliği, sonraki yüzyıllarda meydana gelen afetlerde hasar görmesi sonucu 27,5 metreye inmiştir.

Fergana Vadisi'nin doğusunda Kara-Darya Nehri kıyısında Özgön şehir merkezinde yer alan Özgön Kulesi, bölgenin en yüksek yapısı ünvanını hâlen korurken tarihi ve mimarisiyle yerli ve yabancı turistlerce sıkça ziyaret ediliyor.

Orta Asya'da yaklaşık 1100 yıl önce İslâmiyet'i kabul eden Karahanlılar döneminden kalma Özgön Kulesi (Özgön Minaresi), döneminin güçlü hanedanının saltanatını yansıtıyor.

  • Bulunduğu şehrin ismi ile anılan kulenin, Orta Asya'da ve Doğu Türkistan topraklarında 840 ile 1212 yılları arasında hüküm sürmüş Karahanlı Hanlığı tarafından minare olarak yapıldığı belirtiliyor.

Özgön Kulesi, Fergana Vadisi'nin doğusunda Kara-Darya Nehri kıyısında Kırgızistan'ın güneyindeki Oş Bölgesine bağlı Özgön şehir merkezindeki Tarihi-Kültürel ve Mimari-Arkeolojik Kompleks'te yer alıyor.

Kulenin yakınında bulunan Karahanlı türbesi.
Kulenin yakınında bulunan Karahanlı türbesi.

Bölgenin en yüksek yapısı ünvanını korumaya devam eden ve şehrin en önemli sembollerinden olan kule, tarihi ve mimarisiyle yerli ve yabancı turistlerce sıkça ziyaret ediliyor.

Özgön Kulesi, aynı yüzyılda inşa edilen, süslemeleri ve işçilik bakımından farklı olduğu görülen Kırgızistan'ın kuzeyindeki Burana Kulesi'ni andırıyor.

Tuğladan inşa edilen Özgön Kulesi, aynı yüzyılda inşa edilen, süslemeleri ve işçilik bakımından farklı olduğu görülen Kırgızistan'ın kuzeyindeki Burana Kulesi'ni andırıyor.

Kulenin içi.
Kulenin içi.

Kulenin mimarisi üç farklı bölümden oluşuyor: Burana Kulesi'ne benzer şekilde 5 metre yüksekliğinde oktahedron şekilli bir alt kısma ve giderek daralan silindirik bir orta kısma sahiptir. Kemerli pencereli ve kubbeli üst kısım, ise 1923-1924 yılları arasında inşa edilen nispeten yeni bir eklemedir.

Kırgızistan'ın kültürel bir sembolü olan kule, 50 Kırgız somluk banknotunda da yer alıyor.

Kırgızistan'ın 50 Kırgız somluk banknotunda yer alan Özgön Kulesi.
Kırgızistan'ın 50 Kırgız somluk banknotunda yer alan Özgön Kulesi.

Kulenin üst kısmına 100 yıl önce fener inşa edildi

Tarihçi ve arkeologların araştırmalarına göre, Özgön minaresinin temeli 11. yüzyılın ortalarında, Karahanlılar döneminin başlangıcında atıldı.

Doğu ve batı tarafında 2 pencere ve içindeki 53 basamaklı dar döner merdivenden oluşan silindirik gövdeli kırmızı tuğla yapımı minare, tuğla örgülü çiçek ve kilim desenleri ile süslendi.

İlk inşa edildiğinde yüksekliği 44-47 metre olan minarenin yüksekliği, sonraki yüzyıllarda meydana gelen afetlerde hasar görmesi sonucu 27,5 metreye indi.

Afetlerde zarar gören minarenin üst kısmına, 1922-1923'te çeşitli doğa olaylarından korumak için mimarisine uygun olarak fener inşa edildi.

Böylece her yöne bakan pencereleri olan minarenin tepesi, Özgön şehrini keşfetmek için bir seyir platformuna dönüştürüldü.

Kompleksin UNESCO'nun Dünya Somut Kültürel Miras Listesi'ne girmesi hedefleniyor

Kırgızistan'da, Özgön kulesinin yer aldığı kompleksin 2025 yılına kadar UNESCO'nun Dünya Somut Kültürel Miras Listesi'ne dahil edilmesi için çalışma başlatıldı.

Bu çerçevede, Tarihi-Kültürel ve Mimari-Arkeolojik Kompleksi'nde iki yıldır yaz sonunda "Özgön Minare" etno-folklor festivali düzenleniyor.