1900 metrede dalgalanan bir sancak: Erzurum

Şehir adını nereden alıyor?

Şehrin bilinen ilk adı, Doğu Roma İmparatoru II. Theodosius’un isminden mülhem olan Theodosiopolis’ti. Ermeniler ise burayı "Karin" adıyla anmaktaydı. Belâzürî, bölgeye egemen olan kişinin ölümü üzerine yerini alan Kali adlı eşi tarafından kurulduğu için Kalikale adı verilen şehre Araplar’ın "Kālîkalâ" dediklerini söyler. 11. yüzyıldan sonra ise Türkler, Theodosiopolis için Erzen adını kullanmışlardır. Basılan Selçuklu paralarında şehrin adı Erzenü’r-Rûm, Erzen-i Rûm ve Erz-i Rûm şeklinde yazıldığı görülmüştür. Daha sonra bu ad Arz-ı Rûm olmuş ve son olarak bugünkü "Erzurum" şeklini almıştır.

Tarihçe

Önemli medeniyet merkezi olarak bilinen yerlere yakınlığı, Erzurum'un Anadolu'da en eski yerleşim merkezlerinden birisi olmasını sağlamıştır. Günümüze kadar yapılan kazılar sonucu bulunan bazı taş araçlar Erzurum ve yöresindeki yerleşimin geçmişini Yontma Taş Devri'ne kadar götürmektedir. Ayrıca Karaz, Pulur, Güzelova Höyük, ve Sos Höyük buluntuları, Erzurum'un İlk Tunç Çağı'ında Karaz kültürünün merkezi konumunda olduğunu göstermektedir. Geçmişten bugüne pek çok önemli medeniyetlere ev sahipliği yapan Erzurum’un tarihi M.Ö. 4000'e kadar uzanmaktadır. Sırasıyla Urartular, Kimmerler, İskitler, Hititler, Medler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Sasaniler, Emeviler, Selçuklular, Moğollar, İlhanlılar, Safeviler, Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti, şehirde hüküm süren medeniyetler ve devletlerdir.

Erzurum nerededir?

Erzurum Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük şehirlerindendir. Denizden yüksekliği yaklaşık 1900 m olan şehir, üstünde bulunduğu platosu, çevrili olduğu sıradağlar ve yaylaları ile Türkiye’nin en yüksek şehri konumundadır. Erzurum’un kuzeyinde Artvin-Rize, batısında Bayburt-Erzincan, güneyinde Bingöl-Muş, doğusunda Ağrı -Kars illeri bulunmaktadır.

Erzurum’a ne zaman gidilmeli?

Kışıyla meşhur olan şehrimizin kar kalitesi yüksek kayak merkezleri dünyaca ünlüdür. Kış tatili yapmayı düşünen gezginler için en uygun yerlerden biri olan Erzurum, yazın gelen ziyaretçilerine ise coşkun akan ırmaklarıyla çeşitli su sporu imkânları sunuyor. Bu nedenle Erzurum yaz-kış ziyaret edilebilecek bir şehir.

Erzurum'u gezerken çalma listesi

• - Erzurum Çarşı Pazar- Yavuz Bingöl
• - Dün Gece Yar Hanesinde- Aysun Gültekin
• - Huma Kulu-Mükerrem Kemertaş
• - Gidirem-Âşık Reyhani
• - Ay Aydındır Ayılmaz-Adile Kurt Karatepe

Erzurum 10'lusu

Çifte Minareli Medrese: Erzurum'un sembolü olan Çifte Minareli Medrese'nin kitabesi olmadığından yapılış tarihi tam bilinmese de 13. yüzyılın sonlarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Selçuklu Sultanı Alaattin Keykubat'ın kızı Hundi Hatun veya İlhanlı hanedanlarından Padişah Hatun tarafından yaptırılmış olabileceği düşüncesi ile adına Hatuniye Medresesi de denilmektedir. 2 avlusu ve 4 eyvanıyla açık avlulu medreselerin en güzel örneğidir.

Erzurum Arkeoloji Müzesi:1968 yılında ziyarete açılan müze binasının yapımında, bölgenin iklimi de göz önüne alınarak kesme taş kullanılmıştır. İçerisinde toplam 20.000 kayıtlı eserin bulunduğu müzede, bölgemizde yaşamış kültürlerin gelişimi, üretimi, yaşam tarzı, sanatı, dini inanışları ve gelenekleri gibi birçok konuda ziyaretçilere bilgi sunan eserler sergilenmektedir.

Erzurum Ulu Camii: Erzurum Ulu Camii; 1179 yılında Saltuklu Emiri Nasreddin Aslan Mehmet tarafından inşa ettirilmiş Anadolu’nun eski camilerindendir. Diğer adı "Atabey Camisi" olan yapının üst örtüsü mihrap duvarına dikey olarak inşa edilmiştir. İbadet mekânındaki üst örtüyü, on altısı duvarlara bitişik olan kırk paye taşımaktadır. Cami, değişik tarihlerde beş kez onarılmıştır. Erzurum Valisi Hüseyin Paşa 1639'da, Ali Efendi, 1826'da camiyi onarmış, bunu 1858 ve 1860 yılında yapılan onarımlar izlemiştir. Son olarak 1957- 1964 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılan camii, bülbül yuvası formundaki iç kubbesi ve dönemin bütün özelliklerini yansıtan taş işçiliği örnekleriyle Erzurum’un en kadim değerleri arasındadır.

Nene Hatun Milli Parkı: Nene Hatun Milli Parkı, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Erzurum ilinin Pasinler ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Milli park adını Osmanlı tarihinde kayıtlara 93 Harbi olarak geçen Osmanlı - Rus savaşında büyük bir kahramanlık örneği gösteren Türk kadını Nene Hatun'dan almıştır. Mecidiye ve Aziziye tabyaları, 1877–1878 Osmanlı-Rus Savaşı ya da “93 Harbi” olarak da bilinen savaş sırasında Erzurum'un korunmasında etkin bir rol oynamışlardır. Düşman kuvvetlere karşı Aziziye Tabyasını geri alan ve halka önderlik eden Nene Hatun'un gösterdiği kahramanlıkla adı Türk tarihinin şanlı sayfasına yazılmıştır. O günden ve bu büyük başarıdan sonra Kahraman Türk Kadını Nene Hatun bir cesaret sembolü olarak tüm yurt tarafından tanınmış ve anılmıştır.

Erzurum Ilıca Kaplıcası: Erzurum'un turizmini canlandıran termal su zenginlikleri, özellikle Ilıca beldesi sınırları içerisinde olup, Erzurum-Ankara-İstanbul demir ve kara yolu bağlantıları üzerindedir. Kaplıca; romatizmal, nörolojik, mide, bağırsak rahatsızlıklarına iyi gelmekte. Aynı zamandan böbrek, cilt ve kadın hastalıklarını da tedavi edici özelliklere sahiptir. Erzurum Ilıca Kaplıcası'nın yurtdışı tanıtımı çok fazla yapılamadığı için genellikle yerli turistler tarafından tercih edilmekte.

Tortum Şelalesi: Erzurum'un en güzel noktalarından biri olan Tortum Şelalesi aynı zamanda Türkiye'nin en görkemli ve en heybetli şelalesidir. Aynı ismi taşıyan Tortum Çayı'ndan oluşmaktadır. Sularını adeta yöresine has bir nağmeyle yüksekten bırakan Tortum Şelalesi, gördüğünüz ilk anda hayranlığınızı kazanacak, yüreğinizi serinletecek bir yer.

Balıklı Köy: Balıklı Köyü, Erzurum'un Uzundere ilçesinde bulunuyor. Tortum Gölü'nün eşsiz manzarası, adeta büyülü bir görünüme bürüyor Balıklı Köyü'nü. Göldeki iskeleden bir kayıkla açılıp, dağ esintisi eşliğinde Tortum Gölü'nün sularında süzülmek ise Erzurum’a yolunu düşüren herkesin yapması gereken bir aktivite.

Erzurum Atatürk Evi: Kurtuluş mücadelesinde önemli bir yere sahip olan Erzurum Atatürk Evi, Hüseyin Rauf ve arkadaşları M. Kemal Atatürk'le beraber burada 52 gün kalarak çalıştıkları bina 1890 yılında yaptırılmış olup eski zaman Erzurum evleri tipinde bir konaktır. Atatürk Evi, Erzurum'un Yukarı Mumcu mahallesinde, eski vali konağında, 1984 yılında ziyarete açılmıştır. 1915/1916 yıllarında Alman Konsolosluğu olarak kullanılmış olan bina 1918 yılından sonra Vali Konağı olarak kullanılmıştır.

İstanbulkapı:Erzurum Kalesi'nin dört kapısından biridir İstanbulkapı. Günümüze kadar gelmiş, fakat şimdiye kadar tanıtımı yapılmayan bir kalıntıdır. Osmanlı dönemi eserleri arasındaki İstanbulkapı, son zamanlarda Yakutiye Belediyesi tarafından onarımlar görmektedir. Turizme kazandırılması beklenen İstanbulkapı, Fosfor Mustafa Paşa tarafından 1876-1877 yıllarında inşa edilmiştir.

Üç Kümbetler: Anadolu’da bulunan anıt mezarların en güzel örnekleri arasında sayılan Üç Kümbetler’in ilkinin Emir Saltuk’a ait olduğu ve 12. yüzyılın sonlarında yapıldığı bilinmektedir. Diğer kümbetlerin kime ait oldukları bilinmiyor, fakat inşa edildikleri tarihlerin 14. yüzyıl olduğu tahmin edilmektedir. Dönemin anıt mezar anlayışını çok güzel bir şekilde yansıtan bu tarihi eserler, Yakutiye ilçesinde Sultan Melik Mahallesi’nde bulunmaktadır.

Erzurum'da ne yenir?

• - Cağ Kebabı
• - Kadayıf Dolması
• - Çiriş Pancarı
• - Lalanga
• - Su Böreği
• - Ayran Aşı
• - Kesme Aşı
• - Den Köftesi
• - Kete

Erzurum meşhuru

Âşık Sümmânî, 19. ve 20. yüzyıl âşık edebiyatının en önemli temsilcilerindendir. Narman’ın Samikale köyünde doğan büyük âşık, "Sümmânî Ağzı" adında bir söyleyiş tarzının da kurucusu olmuş ve kendinden sonra gelen âşıkları hem ritim hem de söz ustalığı açısından oldukça etkilemiştir. Özellikle "Ervah-ı Ezelde" adlı koşmasıyla bilinen büyük ustanın ayrıca Âşık Şenlik’le yaptığı atışma, âşıklık geleneğinin efsanaleşmiş karşılaşmalarındandır.