Dünyayı biliyorum: Tarihî ağaçlar
Dünyanın dört bir yanında kök salmış binlerce yıllık ağaçlar, sadece doğanın değil, insanlık tarihinin de sessiz tanıkları. Kimisi bir efsaneye konu olmuş, kimisi halk inanışlarının simgesi. Hem canlılara hayat verirler hem de geçmişin izlerini bugüne taşırlar.
1. Major Oak – Birleşik Krallık
İngiltere’nin Nottinghamshire bölgesindeki Sherwood Ormanı’nda yer alan Major Oak, İngiliz halk kültürünün en meşhur ağaçlarından biridir. Yaklaşık 1000 yaşında olduğu tahmin edilen bu dev meşe ağacı, Robin Hood efsanesiyle özdeşleşmiştir. Rivayetlere göre Robin Hood ve yoldaşları, bu ağacın içi oyuk olan gövdesinde saklanırdı.
Gövdesinin çevresi 10 metreyi bulan bu ağacın dalları o kadar geniştir ki 19. yüzyıldan beri demir desteklerle ayakta tutulmaktadır. Bugün bir koruma alanı olan Sherwood Ormanı ve Major Oak, her yıl binlerce ziyaretçiyi bir halkın hafızası olarak gölgesine çekmeye devam ediyor.
2. Bodhi Ağacı – Hindistan
Hindistan'ın Bihar eyaletine bağlı Bodh Gaya kasabasında bulunan Bodhi Ağacı, dünya tarihindeki en anlamlı ağaçlardan biri olarak kabul ediliyor. Rivayete göre, M.Ö. 6. yüzyılda, Siddhartha Gautama bu ağacın altında meditasyon yaparken "Buda" olmuştur. O günden bu yana ağaç, Budizm’in aydınlanma sembolü olarak kabul edilir.
Bugün görülen Bodhi Ağacı, orijinal ağacın soyundan gelen bir filizden yetişmiştir. Tapınağın tam yanında bulunan bu ağaç, her yıl milyonlarca Budist tarafından ziyaret ediliyor. Bodhi’nin gölgesi yalnızca güneşten korumuyor; bir inanç ve içsel dönüşüm deneyimi sunuyor.
3. Árbol del Tule – Meksika
Meksika’nın Oaxaca eyaletine bağlı Santa María del Tule kasabasında bulunan Árbol del Tule (Tule Ağacı), dünyanın gövde çapı en büyük ağacıdır. Bir tür Meksika selvisi (Taxodium mucronatum) olan bu ağaç yaklaşık 35 metre yüksekliğinde, gövde çevresi ise 42 metreden fazladır.
Yaklaşık 1.500 ila 2.000 yaşında olduğu düşünülen Tule Ağacı, yerli Zapotek kültüründe kutsal kabul ediliyor. UNESCO’nun Geçici Dünya Mirası Listesi'nde de yer alan bu ağacın gövdesindeki girinti çıkıntılar, ziyaretçilerin hayvan figürleri ya da insan yüzleri görmesine neden oluyor. Tule Ağacı, yalnızca bir doğa harikası değil, aynı zamanda yaşayan bir mitos gibi…
4. Vouves Zeytin Ağacı – Yunanistan
Yunanistan’ın Girit Adası’ndaki Ano Vouves köyünde bulunan bu zeytin ağacı, dünyanın en yaşlı zeytin ağaçlarından biri. Bilimsel tahminlere göre yaşı 2.000 ila 3.000 yıl arasında değişmektedir. Bazı araştırmalar ağacın 3500 yıl kadar eski olabileceğini dahi öne sürmüştür.
Hâlâ meyve vermekte olan bu zeytin ağacından toplanan zeytinler, sembolik olarak kullanılıyor ve olimpiyat törenleri için sergileniyor. Yanına kurulan Zeytin Ağacı Müzesi, antik çağlardan günümüze zeytinin tarihini anlatmaya devam ediyor. Vouves Ağacı, âdeta Akdeniz’in köklü kültüründe hayat, bereket ve sürekliliğin simgesi…
5. Jomon Sugi – Japonya
Japonya’nın Yakushima Adası’nda, subtropikal yağmur ormanlarının derinliklerinde yer alan Jōmon Sugi, dünyanın en yaşlı ağaçlarından biri olarak kabul ediliyor. Bir Japon sediri (Cryptomeria japonica) türü olan bu ağacın 5000 yaşından fazla olduğu düşünülüyor. Gövdesi 16 metre, yüksekliği 25 metreye ulaşan Jomon Sugi’nin tanınırlığı 1993’te Yakushima Adası’nın UNESCO Dünya Mirası ilan edilmesiyle daha da arttı.
Jōmon Sugi’ye ulaşmak için ortalama 20 kilometrelik zorlu bir orman yürüyüşü gerekiyor. O, Japon halkı için doğayla uyumun ve sabrın sembolü âdeta.