Karadeniz'in sakin şehri: Samsun

Samsun, 'Karadeniz'in Başkenti' ve 'Atatürk'ün Şehri' olarak tanıtılmaktadır.
Samsun, 'Karadeniz'in Başkenti' ve 'Atatürk'ün Şehri' olarak tanıtılmaktadır.

Türkiye’de yaşayan çoğu insanın aklına deniz turizmi denildiği zaman Ege ve Akdeniz, doğa turizmi denildiği zamansa Doğu Karadeniz gelir. Tarihi yerleri gezmek, görmek isteyenlerse başta İstanbul olmak üzere Anadolu’da kendilerine birçok rota çizebilirler. Samsun da muhakkak bu rotaların en önemlilerinden biri. Üstelik o şehre münhasır bir özellik olarak tarih turizminin yanı sıra, deniz ve doğa turizmini de bünyesinde barındırıyor.

Şehrin ismi nereden gelir?

Samsun adı, Türkler bölgeye hâkim olduktan sonra ortaya çıkmıştır. 12. ve 13. yüzyıllarda Türk kaynaklarında "Samsun" ismi kullanılırken aynı yıllarda batı kaynaklarında "Sampson" adı geçer. Gerek Samsun gerekse Sampson kelimelerinin şehrin eski adı olan "Amisos"tan türetildiği düşünülür. Osmanlı dönemi kaynaklarında, yazılışları farklı olsa bile Samsun adının kullanıldığı görülmektedir. Bu dönemde şehrin adı Samsun olarak anılsa bile sancak adı olarak "Canik" kullanılmıştır.

Tarihçesi

Samsun Saat Kulesi, Samsun'un İlkadım ilçesinde bulunan Saathane Meydanı'na adını veren kule.
Samsun Saat Kulesi, Samsun'un İlkadım ilçesinde bulunan Saathane Meydanı'na adını veren kule.

Samsun’un eski yerleşim yeri olan Tekkeköy mağaralarından elde edilen arkeolojik bulgular Samsun’un tarihini Mezolotik döneme kadar götürmektedir. Şehir merkezinde ise M.Ö. 7000’lere kadar giden arkeolojik kalıntılar bulunmuştur. Yazılı tarihte bölgede yaşadığı bilinen ilk topluluk Gaşkalar’dır. Gaşkaların bilinmeyen bir sebepten dolayı burayı terk etmesiyle Samsun, önce Orta Asya kökenli Kimmerlerin sonrasında da İskitlerin hâkimiyeti altında kalmıştır. Samsun, Miletoslu tüccarların burada koloni kurmasıyla M.Ö. 7. yüzyılda liman kenti olarak daha da önem kazanmıştır. Strabon’un yazdığına göre Samsun’un bilinen en eski adı Enete’dir. Samsun M.Ö. 546 tarihlerinde önce Pers hâkimiyetine, daha sonra da Makedonyalıların hâkimiyetine girdi (M.Ö. 331). Bu tarihten sonra Samsun ve çevresi Roma dönemine kadar Mitridates Hanedanlığı’nın kontrolünde idi. Mitridates hanedanı ve Roma arasında bölgenin egemenliği için uzun süre boyunca savaşlar yapılmıştır. M.Ö. 47’de İmparator Ceasar Zile’de yapılan savaşta galip olmuş ve meşhur sözünü burada söylemiştir: "Veni - Vidi - Vici". Türklerin bölgeye gelişine dek Samsun ve çevresi, önce Roma’nın daha sonra da Bizans İmparatorluğunun toprağı olarak kalmıştır.

1071’deki Malazgirt Zaferi, Anadolu’yu bir Türk yurdu haline getirmiştir. Sultan Alparslan döneminde Selçuklular, Samsun ve yöresine akınlar başlatmıştır. Bu dönemde Saathane’de kurulan ve Selçuklu Kalesi’nin etrafında ortaya çıkan şehir, modern Samsun’un çekirdeğini oluşturmuştur. Türkiye Selçuklu Devleti’nin zayıflamasının ardından Samsun ve çevresi için Selçuklularla Trabzon Rumları arasında mücadele olduysa da 1214’ten itibaren şehir Türklerin kontrolünde kalmıştır. 1243’ten sonra ortaya çıkan Moğol hâkimiyeti sırasında Samsun’daki Türkler varlıklarını korumayı başarmıştır; 14. yüzyıl başlarında ortaya çıkan Canik Beylikleri bunun bir göstergesidir. Ankara Savaşı’nın ardından Çelebi Mehmed’in bölgeye gelmesiyle Samsun tamamen Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 19 Mayıs 1919’da Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadeleyi başlatmak için Samsun’a ayak basması şehre özel bir kimlik kazandırmış; Samsun Türk Milli Mücadelesini simgeleyen bir şehir haline gelmiştir.

Bandırma Gemi Müzesi.
Bandırma Gemi Müzesi.

Samsun nerededir?

Orta Karadeniz’de yer alan şehir doğusunda Ordu, güneydoğusunda Tokat, güneyinde Amasya, güneybatısında Çorum, batısında ise Sinop illeriyle çevrilidir.

Samsun'a ne zaman gidilir?

Yıllık sıcaklık ortalaması 14 derece olan Samsun, yılın her döneminde ziyaret edilebilir.

Şehri gezerken çalma listesi

  • - Ahmet Dayıoğlu - Bafra Türküsü
  • - Yeni Türkü – Mamak Türküsü
  • - Orhan Hakalmaz - Bir Mektup Yazayım Gül Yüzlü Yâre

Samsun 4'lüsü

Bandırma Gemi Müzesi:Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda önemli bir rolü olan Bandırma Gemisi uzun yıllar yük taşıdıktan sonra 1925 yılında İlhami Söke'ye satılmış ve yine kendisi tarafından Haliç'te 4 ay içinde sökülmüştür. Geminin orijinal çizimleri referans alınarak yeniden yapılmış ve 07 Şubat 2005 tarihinde Bandırma Vapuru'nun kullanım hakkı ve işletmesini devralan Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından müzeye dönüştürülerek 2006 yılında ziyarete açılmıştır.

Kuş Cenneti: Belde, Kızılırmak Deltası'nın Karadeniz sahilinde tabii özelliklerini koruyabilmiş en büyük sulak alanıdır. Deltada bugüne kadar Türkiye’de bulunan 420 kuş türünden 340’ı saptanmıştır. 100.000 su kuşunun barınması, deltanın besin maddesi ve fauna elemanları bakımından zenginliğinin en iyi göstergesi.

Atakum Sahil Yolu.
Atakum Sahil Yolu.

Atakum Sahil Yolu: Karadeniz'in en büyük sahili olarak bilinen Atakum Sahil Yolu boyunca ziyaretçiler için çeşitli aktivite imkânları bulunmaktadır.

Samsun Kent Müzesi:Kent Müzesi binalarını oluşturan iki ana ahşap yapı, 1928 yılında Samsun-Sivas Demiryolu İnşaat ve İşletme İdaresi ve Devlet Demiryolu Lojmanı olarak inşa edilmiştir. Cumhuriyet'ten önce yabancı şirketler tarafından işletilen demiryolu hatlarının Cumhuriyet'le birlikte hızla devletleştirilmesi ve yurdun önemli bir bölümünün demir ağlarla örülmesi sebebiyle müze, kentin demiryolu tarihi bakımından önem arz eder.

Samsun'da ne yenir?

  • Mısır Çorbası.
  • - Samsun Pidesi
  • - Baklalı Sarma
  • - Nokul
  • - Mısır Çorbası
  • - Kaz Pilavı
  • - Oymaağaç Kebabı
  • - Turşu Kavurması

Samsun'un meşhuru

5 Ekim 1938, Samsun doğumlu şair ve söz yazarı Cemal Safi, 38 yaşından sonra şiirlerini yazmaya başladı. İlk defa Orhan Gencebay tarafından bir şiiri bestelendi ve şarkı oldu. Daha sonrasında da 1989'da Zekai Tunca'nun bestelediği Rüyalarım Olmasa ve 1990'da Selçuk Tekay'ın bestelediği Vurgun, Yılın En Sevilen On Şarkısı kategorisinde birincilik ödüllerini aldı. Şairin bugüne kadar 40 tanesi Orhan Gencebay tarafından olmak üzere Zekai Tunca, Selçuk Tekay, Onur Akay ve Candan Erçetin gibi ünlü sanatçı ve besteciler tarafından 150 civarında şiiri bestelendi. 2018 yılında kaybettiğimiz şair Samsun’un ülke çapında tanınmış en önemli şahsiyetlerindendi.