Sabunun beş bin yıllık tarihi
Tarihin en güzel, en temiz hatta en ferahlatıcı buluşuşüphesiz sabunlardır. Özellikle yağı parçalayan tabakası,rengi ne olursa olsun bembeyaz köpürmesi ve mis kokantanecikleriyle her evin olmazsa olmazı sayılan sabun, birçeşit tuz olarak tanımlanmaktadır.
Kendinin Düşmanı
İlk olarak M.Ö. 2500-3000’li yıllarda Mezopotamya’da Sümerliler'e ait kil tabletlerde tarifi yapılan sabun; bitkisel ve hayvanî yağlardan elde edilen yağ asitlerinden üretilmektedir. İçerisindeki ince tabaka ile yağı sarabilen sabunlar; yağlı ve kirli maddelerin düşmanı olarak bilinmektedir. Yani yağı temizlemek için yine yağdan üretilen sabunlara ihtiyaç vardır.
Sapo Dağı’nın Kadınları
Bir Roma anlatısına göre sabunun mucitleri Sümerler'den önce Sapo Dağı’nın kadınlarıdır.
Hayvanların kurban edildiği dağda çamaşırlarını yıkayan kadınlar, külle birleşen yağların daha az çabayla temizlendiğini fark etmiş ve bir tür sabun elde etmiştir. Araplar da sabunun ilk üreticileri arasında sayılan ve tüm dünyaya Arap sabununu tanıtan bir başka medeniyettir.
Hititler, Fenikeliler, Romalılar, Keltler ve Mısırlılar da hayvan ve sebze yağlarını kullanarak daha milattan önceki dönemlerde bu imal sürecini başlatmıştır.
İster Kaynat, İster Soğut
Sabun yapımında iki yöntem kullanılmaktadır: Kaynatma yöntemi ve soğuk yöntem.
Her iki durumda da bazı değersiz yağların sodyum hidroksit ya da potasyum hidroksit ile karıştırılmasıyla sabunlaştırma işlemine başlanmaktadır. Kaynatma işleminde; yağ ile hidroksit karıştırılarak ısıtılır ve elde edilen kıvam kalıplara dökülerek soğutulur. Soğuk yöntemde de işlem tamamen oda sıcaklığında yapılır ve yağlar kıvama gelince kalıplaştırma işlemine başlanır.
Bir Takas Aracı Olarak Sabun
Tarihi seyirde cilt hastalıkları, losyon, temizlik gibi amaçlarla kullanılan sabuna ulaşmak her zaman kolay olmamıştır.
Özellikle Fenikeliler ve Galyalılar döneminde başta değerli taşlar olmak üzere sabunla değiş tokuş yapılmıştır. Zamanla ortaya çıkan talep üzerine imal süreci hızlanmış; başta Osmanlı ve Avrupa olmak üzere çeşitli medeniyetlerde sabunhaneler ve özel meslek grupları ortaya çıkmıştır.