Gazprom özel dosya: Putin'in gaz imparatorluğu çöküyor mu?

Rusya için Gazprom, yalnızca bir enerji şirketi değil, aynı zamanda ekonomik istikrar ve uluslararası enerji diplomasisinin temel taşlarından biri. Doğalgaz, Kremlin'in Avrupa üzerindeki en büyük baskı aracıydı. Ülkeler, sıcak kalabilmek için Moskova'nın kapısını çalmak zorundaydı. Bir anlaşmazlık durumunda Kremlin uluslararası arenada bu kartını hemen ortaya oynamaktan çekinmiyordu.

Rusya'nın enerji alanında en büyük kozlarından biri olan Gazprom, son dönemlerde küresel enerji piyasasında zorlu bir sınavdan geçiyor. Avrupa'nın enerji konusunda bağımsız olabilmek için attığı adımlar ve Kuzey Akım Boru Hattı'ndaki patlamalar şirketi zora sokuyor. Rusya- Ukrayna savaşıyla birlikte Avrupa devletlerinin Rusya'ya uyguladığı ambargolar enerji alanına da sıçradı. Avrupa farklı satıcılar ve farklı enerji türü yatırımlarına odaklandı.

Sovyetler Birliği'nin devlet planlamasına dayalı ekonomik modeli Gazprom'un ilk yıllarındaki politikalarında çok etkili oldu. Gazprom kurulmasından bu yana devletle hep içli dışlı olarak faaliyetlerine devam etti. Bir zamanlar Rus medyasının altın yumurtlayan tavuk olarak nitelendirdiği Gazprom'a, çok büyük imtiyazlar tanıldı. Çeşitli vergi indirimleri ve muafiyetleri bunlardan sadece bazıları.
Uzun yıllar boyunca Avrupa'nın enerji güvenliğini elinde tutan şirket, bu açığı kapatmak için rotasını Asya'ya özellikle de Çin'e çevirdi. Fakat Çin tarafından istenen avantajlı fiyatlar ve büyük altyapı kurulması yönündeki talepler müzakereleri uzatıyor. Bu tabloda Rusya, Gazprom'u ayakta tutabilmek için çeşitli çözüm yolları arıyor. Gazprom'a verilmesi planlanan yeni teşvikler ve vergi indirimlerinin Gazprom'u eski parlak günlerine kavuşturup kavuşturamayacağı ise hala meçhul. Gazprom'un ve Rusya'nın durumunu anlayabilmek için hikayeyi biraz geriden başlattık. Ekonomik ve stratejik olarak sıkıştığı bu dönemde şirketin dünü, bugünü ve yarınını inceledik.