BIS: Kripto paralar çıkış amacına hizmet ediyor mu?
Meydana çıkış amacının aksine, geçtiğimiz 13 yıl içinde kripto paralar, eşler arası ödemeler için niş bir teknolojik öneriden, dünya çapında milyonlarca kullanıcı tarafından alınıp satılan herhangi bir teminatı olmayan veya varlığa dayanmayan bir finansal varlık görüntüsü vermektedir.
Piyasa değerine göre en büyük kripto para birimi, 2009 yılında Satoshi Nakamoto (2008) takma adıyla anonim (!) bir geliştirici tarafından tanıtılan Bitcoin'dir.
Bitcoin'in fiyatı Şubat 2011'de 1 dolardan Kasım 2021'de 69.000 dolara kadar yükseldi. Küresel olarak, 2016 yılında 5 milyon olan kripto para birimi sayısının Haziran 2021'de 220 milyonu aştığı tahmin edilmektedir.
Paranın üç temel işlevi bulunmaktadır. Bunlar değer saklama, değer ölçüsü olma ve değişimdir, modern dünyada bunlara ek yeni fonksiyonlar meydana çıkmıştır. Paranın modern işlevleri; ekonomik faaliyetleri teşvik etme, geliri yeniden dağıtma fonksiyonu, nüfuz aracı olma fonksiyonu.
Bugüne kadar, kripto para birimlerinin değişken fiyatı, bir ödeme aracı olarak yaygın bir şekilde kullanılmalarını engellemiştir. Aynı dalgalanma, belirli bir kripto para biriminde sabit bir fiyat belirlemeyi ya da kripto para birimlerini reel ekonomi akışlarını değerlemek için bir kıstas olarak kullanmayı pratik olmaktan çıkarmaktadır. Dahası, sistem büyük ölçüde kendi kendine referanslıdır ve gerçek dünya yatırımları ile bir korelasyonu veya bağı yoktur. Bu nedenlerle paranın temel işlevlerini görmekten uzak olduğu aşikardır.
Bu noktadan itibaren BIS (Bank of International Settlements) yani bankaların ana bankasının konu hakkında yaptırdığı bir çalışmayı ilginize sunmak istiyorum.
Çalışmaya göre; Bitcoin fiyatındaki bir artışın yeni kullanıcılarda, yani yeni yatırımcıların girişinde önemli bir artışla ilişkili olduğunu gösteriyor. Bu pozitif korelasyon, genel finansal piyasa koşulları, belirsizlik veya ülke özellikleri gibi diğer potansiyel etkenleri kontrol edildiğinde de sağlamlığını korumakta.
Öyle ki özellikle, küresel belirsizlik veya oynaklık da işin içine katılıp kontrol edildiğinde Bitcoin fiyatı en önemli faktör olmaya devam ediyor ve Bitcoin'in güvenli bir liman olduğuna dayanan açıklamalarla çelişiyor.
Yazının devamı Z Raporu 43. Sayısında