Dillerde normalleşme normalde gözdağı

Mike Pompeo ve Sergey Lavrov.
Mike Pompeo ve Sergey Lavrov.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Rusya’nın Soçi kentinde buluştu. Görüşmede Rusya’ya düzenlenen siber saldırılar, Ukrayna’da yaşanan iç savaş, İran’ın nükleer programı ve yatırımlar, Ortadoğu gündemi, Kuzey Kore, Venezuella’da yaşanan kriz, kısa ve orta menzilli füze anlaşması gibi konular vardı. Ancak görüşmenin odak noktasında İran yer aldı.

Geçtiğimiz ay diplomatik ilişkiler açısından tarihi bir görüşme Rusya’nın Soçi kentinde gerçekleştirildi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun görüşmesinde, dünya gündemindeki gerilimli konular ele alındı. Masada başta Rusya’ya düzenlenen siber saldırılar, Ukrayna’da yaşanan iç savaş, İran’ın nükleer programı ve yaptırımlar, Ortadoğu gündemi, Kuzey Kore, Venezuella’da yaşanan kriz, Kısa ve Orta Menzilli Füze Anlaşması gibi konular vardı. Görüşmeden sonra düzenlenen basın toplantısında ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD ile Rusya arasındaki gerilime işaret ederken; Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ilişkilerin normalleşmesi konusunda mutabık kaldıklarını dile getirdi. “Rusya Federasyonu ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunda sayın Pompeo ile anlaştık” diyen Sergey Lavrov ayrıca, Japonya’da gerçekleşecek olan G20 Zirvesi’nde ABD tarafından resmi teklif gelmesi durumunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeyi kabul edeceğini söyledi.

Rusya gidişattan sorumlu değil

Diplomatik açıklamalar aslında pek de uzlaşıldığı izlenimi vermiyor. Başta Rusya, ülkeye düzenlenen siber saldırılardan ABD’yi sorumlu tutuyor. Ukrayna’da yaşanan iç savaş ile ilgili olarak, Ukrayna’daki sorunun barışçıl çözümü için tüm tarafların Minsk Anlaşması’na uyması gerektiğini savunuyor. Asıl görüş ayrılığı ise İran. ABD’nin İran’a gözdağı vermek amacıyla Ortadoğu’ya 120 bin ABD askeri göndereceği konuşuluyor. Lavrov toplantıda, “İran’ın nükleer programı hakkında ABD ile Rusya arasında görüş farklılıkları var. Ancak taraflar bu konuda görüşmelere devam ediyor. İddiaların gerçek olmadığını umuyorum. Çünkü zaten bölge ihtilaflı bir bölge ve gerginlik yüksek seviyede. İran’daki durumun askeri bir senaryoya dönüşmemesi için siyasi çözüm bulma amacıyla Rusya yardımcı olacak” diyerek kaygılarını dile getirdi. ABD’yi Venezula konusunda eleştiren Lavrov, Venezuela lideri Nicolas Maduro’ya yönelik tehditlerinin demokrasiyle bağdaşmadığını ifade ediyor.

ABD’nin gündemi İran odaklı

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun göndeminde ise Kuzey Kore, Start 3 Anlaşması ve her iki tarafın çekildiği Kısa ve Orta Menzilli Füze Anlaşma görüşmeleri vardı. Pompeo, “Biz, Rusya Federasyonu ile diğer ülkelerin bu müzakerelere dahil edilmesi konusunda çabalıyoruz. Çin’in bu müzakerelere katılması için elimizden geleni yapıyoruz” dedi. Toplantıda Pompeo, Venezuela’daki yaşanan krize hiçbir ülkenin dahil olmaması gerektiğini söyledi. Pompeo, İran konusunda, “Biz kesinlikle İran ile savaşmak istemiyoruz. ABD olarak biz sadece İran’ın Ortadoğu’da Hizbullah ve dünyadaki bazı terör gruplarını desteklemesini bırakmasını istiyoruz. Biz Washington olarak Tahran’a baskı yapıyoruz. İran sonunda normalleşen bir ülke olacak” diye konuştu.

Öte yandan ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi İran ekonomisini vurdu. Washington’un nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmesinden bir yıl sonra İran’da yaptırımlardan kaynaklı ekonomik sorunlar derinleşti. ABD’nin İran petrolünü hedef alan yaptırımları nedeniyle Tahran’ın petrol ihracatı günlük 1 milyon varil azaldı. İran para birimi tümen, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinden bu yana yüzde 127 değer kaybetti. IMF, İran ekonomisinde bu yıl yüzde 6 daralma öngörüyor. İran, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi ve Avrupa ülkelerinin taahhütlerini yerine getirmemesine karşı ilk adım olarak anlaşma çerçevesinde durdurulan nükleer faaliyetlerinin bir kısmını yeniden başlatmaya hazırlanıyor.