Kuzeye büyük göç
Geçtiğimiz Yüzyılın başında dünyanın her yerinden Amerika’ya doğru büyük bir göç yaşandı. İkinci Dünya Savaşı’nda ise milyonlarca insan, yıkımlardan ve katliamlardan kaçarak yer değiştirdi. Bugünlerde de dünya kitlesel bir göçle karşı karşıya. Temelinde iklim krizi yatan, siyasi olaylarla tetiklenen ‘kuzeye büyük göç’, 2016’da doruk noktasına ulaştıktan sonra 2019’da da sürdü. Bu dalganın 2020’de de devam etmesi bekleniyor. Umuda yolculuk olarak adlandırılan bu zorlu ve tehlikeli yolculuğu aşan göçmenleri ise, yeni hayatlarında çok büyük zorluklar bekliyor.
Özellikle iklim krizinin tetiklediği kuraklık, kıtlık, savaşlar, güvenlik endişeleri ve ekonomik sorunlar milyonlarca insanın daha iyi yaşam koşulları için doğdukları yerleri terk etmesine yol açıyor. Bu yolculuk çoğu zaman göçmenlerin hayatlarına mal oluyor, sadece Akdeniz’de son beş yılda varış noktalarına ulaşamayan 17 binden fazla göçmen yaşamını yitirdi. Ancak bu bile daha iyi bir yaşam umuduna kaçan göçmenlerin akışını durduramıyor.
Geçtiğimiz yıl itibariyle doğdukları yurtlarını terk ederek başka ülkelere göç edenlerin sayısı 271 milyona ulaştı. Özellikle Afrika’dan göçenler ve Suriye iç savaşından kaçanların Avrupa’ya yönelmesi Avrupa ülkelerinin sınır tedbirlerini katı biçimde yeniden düzenlemesine yol açmıştı.
Avrupa’ya düzensiz göçün önemli rotalarından olan Akdeniz ve Ege ise özellikle bahar aylarında yoğun bir göç dalgasını yaşıyor. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin son yayınladığı raporlara göre 2019’un ilk 10 ayı içerisinde 86 bin göçmen deniz yolu ile Avrupa’ya geçti. Yunanistan ve İspanya’nın başı çektiği bu geçişlerde binden fazla insan yaşamını yitirdi. Yunanistan Aralık ayında, Türkiye’den 100 bin yeni sığınmacının geleceğini tahmin ettiklerini ve 2020’de 10 bin sığınmacıyı 2016 mutabakatı gereği, Yunan adalarından Türkiye’ye sınır dışı etmeyi planladığını duyurmuştu.
Düzensiz göçler Avrupa Birliği ülkelerinde büyük sorun oluştursa da, gelişmiş ülkeler nitelikli göçmenlere yönelik düzenlemeleri de hayata geçiriyor. Örneğin Almanya Mart 2020’de başlayacak yeni düzenleme ile 30 bin göçmen kabul edecek. Bu göçmenlerin ülkede açık bulunan
sağlık, inşaat, IT gibi alanlarda istihdam edileceği açıklandı.
El Paso'dan vaat edilmiş topraklara
Geçtiğimiz yıl sadece Avrupa değil, Kuzey Amerika da göç dalgası ile karşı karşıya kaldı. Özellikle Venezuela, Küba, El Salvador, Honduras ve Guatemala’dan gelen binlerce insan ABD’nin Meksika sınırına yığılmasına yol açtı. ABD Başkanı Trump’ın sınır güvenliği sağlamadığı gerekçesi ile Meksika’yı göçmen vergisi ile tehdit etmesi üzerine devreye giren ‘Meksika’da Kal’ mutabakatı kabul edilse de, yaz boyunca göçmenlerin dramı haber bültenlerinde yer almayı sürdürdü. ABD ile Meksika arasında varılan mutabakata göre Meksika üzerinden ABD’ye göçmenlik başvurusu işlemleri sonuçlanıncaya kadar göçmenler Meksika kenti Tijuana’da ikamet edecek.
ABD’de 2020’de göçmenler seçimlerde de en büyük gündem maddelerinden birini oluşturacak. 2016’da seçimlerden önce en büyük vaadi Meksika sınırına duvar örmek olan Trump’ın göçmenlere yönelik söyleminde herhangi bir geri adım atması beklenmiyor.
ABD, dünyadaki göçmenlerin gideceği ülkelerin başında yer almaya devam ederken, bu ülkedeki Afrikalı göçmenlerin sayısı son 10 yılda iki kattan fazla arttı ve yaklaşık 2 milyona ulaştı. Ayrıca gelişmekte olan Asya ülkelerinden ABD ve Kanada’ya göç akımları istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Benzer şekilde, çoğu Orta Amerika ve birçok Karayip ülkesinden ABD’ye göç akımları 2011’den bu yana istikrarlı bir şekilde sürüyor. Bu akışların önemli bir kısmını ise düzensiz göçler oluşturuyor. Gerçekte ABD’de tüm düzensiz göçmenlerin yaklaşık yüzde 40’ı veya tahmini 6 milyonu Orta Amerika veya Karayipler’den geliyor. Öte yandan, Meksika’dan ABD’ye göçün büyüme hızı bir önceki on yıla göre istikrarlı bir şekilde düştü. Yine de Meksika, ABD’ye giren göçmenler için ana menşe ülke ve dünyadaki ana göçmen menşe ülke olmaya devam ediyor.
Sahraaltı da kuzeye yöneliyor
Afrika göç veren kıtaların başında gelse de, kıta içerisinde kuzeye göç eğilimi de söz konusu. Buna göre özellikle son yıllarda kuraklık ve kıtlık tehdidi yaşayan sahra altı ülkelerinden, Kuzey Afrika’ya yoğun bir göç var. Ancak yakın gelecekte Avrupa’da bu göçün Kuzey Afrika ile sınırlı kalmayacağı ve eninde sonunda Avrupa’ya yöneleceğine inanılıyor.
Avrupa’nın daha yoğun Afrika göçüne maruz kalacağı düşüncesi aslında tüm yaz Avrupa’nın gündemiydi. Akdeniz’de kurtardığı göçmenleri karaya çıkarabilmek için izinsiz olarak bir İtalyan limanına yanaşan kaptanın tutuklanması, Avrupa çapında tepki görse de Avrupa yakın gelecekte bu sahnelerle daha fazla karşılaşabilir.