Pasaportun kadar güçlüsün
Ülkenizin itibarı uluslararası alanda ne kadar güçlü ise pasaportunuzun engelle karşılaşmadan gireceği ülke sayısı da o kadar fazla. Aksi halde o melun “vize” işlemi ile karşı karşıya kalıyorsunuz.
Dünya üzerinde 200 civarında ülke bulunuyor. Bu ülkelerin birinden diğerine gitmek için elinizde bir pasaportun bulunması gerekiyor. Pasaportlar ülkelerin bulundukları kıtalara, kullanım amaçlarına göre 4 ana renk grubuna ayrılıyor. Örneğin Avrupa Birliği üyesi ülkelerin pasaportları bordo, Karayipler Topluluğu (CARICOM) üyesi ülkeler ise maviyi tercih ediyor. İslam ülkelerinin genelinde ise pasaport renginde yeşil göze çarpıyor. Komünist geçmişe sahip ülkelerin pasaportlarında kırmızının ağırlığı gözden kaçmıyor. Türkiye'nin bordo pasaporta geçişi de Avrupa Birliği ile başlayan üyelik müzakerelerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştı. Nasıl ki nüfus cüzdanları yaşadığınız ülkede sizin temel aidiyetlerinizi belirtiyorsa, pasaportlar da küresel ölçekte aynı işleve sahip. Ülkenizin itibarı uluslararası alanda ne kadar güçlü ise pasaportunuzun engelle karşılaşmadan gireceği ülke sayısı da o kadar fazla. Aksi halde o melun “vize” işlemi ile karşı karşıya kalıyorsunuz. Bugün dünya üzerinde pasaportu olmadığı ya da vize alamadığı için başka bir ülkeye seyahat edemeyen ya da sığınamayan milyonlarca insan var.
- Türkiye'nin pasaport güç sıralamasındaki yeri: 29
Ancak her ihtiyaç kendi çözümünü yaratıyor. Pasaport itibarı düşük bazı insanlar, özellikle işadamları başka ülke pasaportlarını parayla satın alıyor. Hatta bunun için küresel bir pasaport piyasası olduğu biliniyor. Yine Körfez ülkelerinin, kendi sınırları içinde yaşayan ama vatandaş saymadıkları insanlar için küçük ada devletleri ile anlaşıp o ülkelerin pasaportlarını bu insanlara verdikleri de bilinen bir gerçek.
Günümüzde pasaportların itibar sıralamasını her yıl güncelleyen bir indeks dahi hizmete girmiş durumda. Pasaportindex adlı site her yıl güncellediği liste ile dünyanın en güçlü pasaportuna sahip ülkelerini açıklıyor. 2015 yılı için hazırlanan listeye göre Birleşik Krallık (İngiltere) ve ABD pasaportları 147 ülkeye vizesiz giriş imkanı ile dünyanın en güçlü/değerli pasaportu durumunda. Onları, 145 ülkeye giriş ile Güney Kore, Almanya ve Fransa izliyor. Listenin sekizinci sırasında ise sürpriz sayılabilecek bir şekilde onlarca Batılı ve gelişmiş ülkeyi geride bırakan Singapur var. Singapur pasaportu ile 143 ülkeye vizesiz seyahat etmek mümkün. Türkiye ise son 13 yılda çeşitli ülkeler ile imzalanan, vizesiz seyahat anlaşmaları ile listede üst sıralara tırmanmaya başlamış durumda.
Pasaport indeksin verilerine göre Türkiye Pasaport Güç Sıralaması’nda 29'uncu basamakta ve 108 ülkeye vizesiz seyahat etme imkânına sahip. AB'ye vizesiz girişin de gerçekleşmesi durumunda 2016 sonunda biraz daha yukarıya yükseleceği açık.
Güç sıralamasında yıldan yıla yükselen Türkiye pasaportunun belki de en önemli sorunu diğer ülke pasaportlarına göre pahalı olması. Nüfusun sadece yüzde 10’unun pasaport sahibi olduğu Türkiye’de bunun gelişmiş ülkelerin seviyesine çıkarılması “vatandaş diplomasisi”nin güçlenmesi açısından çok önemli.