Vergi istisnalarıyla enflasyonla topyekûn mücadele

2021 yılında vazgeçilen vergi geliri: 154.2 milyar TL.
2021 yılında vazgeçilen vergi geliri: 154.2 milyar TL.

Dünyanın ortak problemi haline gelen enflasyon karşısında, Yeni Ekonomi Modeli çerçevesinde birçok vergi istisnası kabul edildi. Bu yolla vatandaşların artan fiyatlardan en az zarar görmesi hedeflenirken, devlet birçok vergi kaleminde gelirinden vazgeçmiş oldu. Bununla birlikte vergi gelirlerinde sağlanan istisnalara rağmen Ocak-Haziran döneminde bütçe fazlası 93,6 milyar TL olarak gerçekleşti.

KDV oranları düşürüldü

Enflasyonla mücadele kapsamında hükümet öncelikli olarak Katma Değer Vergisi (KDV) indirimleri ile artan gıda ve ihtiyaç maddelerinin fiyat artışını kontrol altına almayı hedefledi. Bu yıl içerisinde gıda ürünlerinde KDV oranları yüzde 1’e indirilirken, yeme içme hizmetlerinde oran yüzde 8 olarak belirlendi. Bunun yanı sıra fiyatları dünyadaki gelişmelere paralel olarak artan kâğıt temizlik ürünlerinde KDV oranı yüzde 28’den yüzde 18’e düşürüldü. İndirimli KDV oranı uygulanan tarım makinelerinin kapsamı genişletilirken arsa ve arazi teslimlerinde oran ise yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi.

  • 2022 yılında vazgeçilen vergi geliri: 241. 3 milyar TL
  • Ocak-Haziran Bütçe fazlası: 93.6 milyar TL

90 milyar TL' den vazgeçildi

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre asgari ücret kazançlarında yıl başında yapılan düzenleme ile gelir vergisi ve damga vergisinin kaldırılmasıyla devlet 57,8 milyar TL vergi gelirinden vazgeçti.

Temmuz ayında asgari ücrete yapılan ek zam ile beraber bu maliyet de 90,6 milyar TL’ye ulaştı. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı kararı ile çalışanların 34 lira olan yemek istisnası tutarı yüzde 50 artırılarak 51 liraya çıkarıldı. Böylece hafta sonları çalışılmayan işletmelerde aylık 22 iş günü için çalışanların yemek kartlarına bin 122 liraya kadar yüklenen tutar, gelir vergisinden istisna tutuldu. Asgari ücrete yönelik düzenlemelerin yanı sıra kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin gelir vergisinden muaf tutulması ile de 830 bini aşkın küçük esnaf rahat nefes aldı.

Devletin vergi istisnasına yönelik vatandaşlara sunduğu bir diğer avantaj da start-up kuran 29 yaş genç girişimcileri kapsadı. Buna göre ticari, zirai ve mesleki faaliyetleri nedeniyle adlarına ilk kez gelir vergisi tesis edilen gençler, üç vergilendirme dönemi boyunca 75 bin liraya kadar gelir vergisinden muaf tutuldu.

En büyük sübvanse enerjide

Vatandaşların enflasyon karşısında ezilmemesi için hükümet tarafından yapılan düzenlemelerden biri de artan enerji fiyatlarına yönelik sübvansiyonlar oldu. Geçtiğimiz yıldan beri hayata geçirilen kararlar ile sanayinin ve meskenlerin enerji kullanımında yüksek oranda sübvansiyonlar devreye girdi. Buna göre 2022’nin ilk 5 ayında KOBİ’ler tarafından kullanılan doğal gaz yüzde 76, sanayide kullanılan doğal gaz yüzde 14, elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz yüzde 25 ve meskenlerde ise yüzde 81 oranında sübvanse edildi.

TL’ye geçenler avantajlı

Enflasyonla mücadele yanı sıra Türk Lirası’nı korumaya ve bankacılık sisteminde TL mevduatlarının payını artırmaya yönelik olarak yabancı paralarını Türk lirasına çeviren kurumlar vergisi mükellefleri, kur farkı kazançları da dâhil olmak üzere bu kapsamda açılan vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarından elde edecekleri faiz ve kar payları vergiden istisna olacak.