0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Cengiz Han'ın önünde eğildiği ''Kalon Minare''

Müge Vardar
MÜGE VARDAR
25 NİSAN 2018 , ÇARŞAMBA 10:00
Abone ol
Büyük Minare
Büyük Minare

Cengiz Han'ın yere düşen miğferini alıp doğrulduktan sonra gördüğü ve hiç kimsenin, hiçbir şeyin önünde eğilmediği için zarar verilmesini istemediği Kalon Minaresi...

Özbekistan'ın Buhara kentinde, bir efsaneye göre bölgeyi istila eden Cengiz Han'ın, yere düşen miğferini alıp doğrulduktan sonra gördüğü ve hiç kimsenin, hiçbir şeyin önünde eğilmediği için zarar verilmesini istemediği Kalon Minaresi, yaklaşık 9 asırdır ihtişamını koruyor.

Adını Özbek dilinden alıyor Buhara'nın en fazla dikkat çeken yapılarından biri olan minare, adını Özbek dilinde "büyük" anlamına gelen "kalon"dan alıyor. "Büyük minare" olarak da anılan Kalon Minaresi'nin kitabesinde, 1127 yılında Karahanlı hükümdarı Arslan Han tarafından Bako adlı bir mimara inşa ettirildiği iddia ediliyor. Mimari özellikleri itibarıyla Özbekistan'a has olan ve yaklaşık 48 metre yüksekliğine sahip, 105 basamaklı minare, 13 kuşaktan oluşuyor. Her kuşakta farklı desen ve şekiller yer alıyor.
Adını Özbek dilinden alıyor Buhara'nın en fazla dikkat çeken yapılarından biri olan minare, adını Özbek dilinde "büyük" anlamına gelen "kalon"dan alıyor. "Büyük minare" olarak da anılan Kalon Minaresi'nin kitabesinde, 1127 yılında Karahanlı hükümdarı Arslan Han tarafından Bako adlı bir mimara inşa ettirildiği iddia ediliyor. Mimari özellikleri itibarıyla Özbekistan'a has olan ve yaklaşık 48 metre yüksekliğine sahip, 105 basamaklı minare, 13 kuşaktan oluşuyor. Her kuşakta farklı desen ve şekiller yer alıyor.
Dairesel plan özelliği ile tasarlanmış Pişmiş tuğladan dairesel plan özelliğine sahip minarenin çapı, aşağıdan yukarıya yükseldikçe daralarak devam ediyor. Tepe kısmı, İslam sanatında mimari yapılarda görülen geometrik bir bezeme çeşidi olan mukarneslerle genişletilerek estetik bir görünüm sağlanmıştır. Özbekistan minarelerinin genelinde olduğu gibi burada da, şerefeye (ezan okunan minare balkonu) yer verilmemiştir.
Dairesel plan özelliği ile tasarlanmış Pişmiş tuğladan dairesel plan özelliğine sahip minarenin çapı, aşağıdan yukarıya yükseldikçe daralarak devam ediyor. Tepe kısmı, İslam sanatında mimari yapılarda görülen geometrik bir bezeme çeşidi olan mukarneslerle genişletilerek estetik bir görünüm sağlanmıştır. Özbekistan minarelerinin genelinde olduğu gibi burada da, şerefeye (ezan okunan minare balkonu) yer verilmemiştir.
Mukarneslerle süslenmiştir Ezan sesinin duyulabilmesi için, üst bölümde minare çevresine sivri kemerli 16 açıklık bırakılarak bu ihtiyaç karşılamıştır. Bu kısmın üstü de mukarneslerle süslenmiştir.
Mukarneslerle süslenmiştir Ezan sesinin duyulabilmesi için, üst bölümde minare çevresine sivri kemerli 16 açıklık bırakılarak bu ihtiyaç karşılamıştır. Bu kısmın üstü de mukarneslerle süslenmiştir.
Fener olarak da yararlanıldı Aynı isme sahip camiden ayakta kalabilen tek unsur olan minareden, ezan okumanın yanı sıra gözetleme kulesi ve yolcuların şehre giden istikameti kolayca bulabilmesi için üzerinde ateş yakılmak suretiyle fener olarak da yararlanıldı.
Fener olarak da yararlanıldı Aynı isme sahip camiden ayakta kalabilen tek unsur olan minareden, ezan okumanın yanı sıra gözetleme kulesi ve yolcuların şehre giden istikameti kolayca bulabilmesi için üzerinde ateş yakılmak suretiyle fener olarak da yararlanıldı.
''Bugüne kadar hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmedim'' Mimar Bako tarafından yapılan ilk Kalon Minaresi, altındaki su tabakası hesaba katılmadığı için yıkıldı. Bunun ardından tekrar inşa edildi ve "Minare yıkılacak mı, yıkılmayacak mı" diye 10 yıl beklendi. Bu sırada Bako, can güvenliği endişesiyle ülkeyi terk etti. Buhara'ya 10 yıl sonra döndüğünde minarenin yerinde sağlam durduğunu gören usta, "Merak etmeyin, minareyi bu sefer sağlam yaptım. Gölgesinden ve ışığından hesap ettim. Yıkılırsa evimin üzerine düşecek, başıma yıkılacak" ifadesini kullandı. Minare ile ilgili halk arasında asırlardır anlatılagelen bir efsane ise şöyle: "Cengiz Han, Buhara şehrini yakarken Kalon Minaresi'nin yanına kadar gelir. O sırada miğferi başından düşer. Eğilip miğferini yerden alır. O güne kadar Cengiz Han, hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmemiştir. Eğilip miğferini yerden alır ve bir an duraklar, sonra da 'Bugüne kadar hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmedim. Bu yapının önünde ise eğildim. Onun için bu yapıya dokunmayın, bırakın sağlam kalsın' der. Böylece minare yıkılmaktan kurtulur."
''Bugüne kadar hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmedim'' Mimar Bako tarafından yapılan ilk Kalon Minaresi, altındaki su tabakası hesaba katılmadığı için yıkıldı. Bunun ardından tekrar inşa edildi ve "Minare yıkılacak mı, yıkılmayacak mı" diye 10 yıl beklendi. Bu sırada Bako, can güvenliği endişesiyle ülkeyi terk etti. Buhara'ya 10 yıl sonra döndüğünde minarenin yerinde sağlam durduğunu gören usta, "Merak etmeyin, minareyi bu sefer sağlam yaptım. Gölgesinden ve ışığından hesap ettim. Yıkılırsa evimin üzerine düşecek, başıma yıkılacak" ifadesini kullandı. Minare ile ilgili halk arasında asırlardır anlatılagelen bir efsane ise şöyle: "Cengiz Han, Buhara şehrini yakarken Kalon Minaresi'nin yanına kadar gelir. O sırada miğferi başından düşer. Eğilip miğferini yerden alır. O güne kadar Cengiz Han, hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmemiştir. Eğilip miğferini yerden alır ve bir an duraklar, sonra da 'Bugüne kadar hiç kimsenin ve hiçbir şeyin önünde eğilmedim. Bu yapının önünde ise eğildim. Onun için bu yapıya dokunmayın, bırakın sağlam kalsın' der. Böylece minare yıkılmaktan kurtulur."
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >