Hitler'in emri, Porsche'un imzası ile tasarlanan vosvos: VW Beetle

ÖMER TALHA UĞUR
Abone Ol

Beetle, 1938'den 2003'e kadar Alman otomobil üreticisi Volkswagen tarafından üretilen ve pazarlanan; iki kapılı, arkadan motorlu ve alt orta sınıf bir binek otomobili. Piyasada 21,5 milyondan fazla araç ile 'dönemin en çok satan otomobili' ünvanına sahip olan VW Beetle’ı, 2002 Haziranında VW Golf geride bırakır.

Volkswagen üretimlerinde temel yaklaşım; halkın arabası olma fikrine dayanır. Firma, sıradan insanların satın alıp kullanabileceği kadar ucuz ve pratik bir araba üretmeyi hedefler ve marka ismi de çıkış noktasından hareketle Volkswagen yani “halkın arabası” olarak kararlaştırılır.

Beetle prototip çalışmaları, 1937.

20. yüzyılın başlarında kitlelerin ilk tercihi Amerikan modellerinden yanaydı. Alman halkının çoğunluğu ancak bir motosiklete sahip olabilecek maddi imkana sahip iken ülkedeki otomobil endüstrisi çoğunlukla lüks modellerle sınırlıydı. Öyle ki; her 50 Alman’dan ancak 1’i araba sahibi olabiliyordu.

W30 prototipi, 1937.

Nisan 1934'te Hitler, Ferdinand Porsche'ye bir volkswagen geliştirmesi için emir verdi. Mayıs 1934’teki toplantıda Hitler; azami hızı 100 km/s olan, 100 km'de 7 litreden az yakıt kullanarak iki yetişkin ve üç çocuğu taşıyabilecek, basit bir araç istediğini belirtti.

Ferdinand Porsche (en solda modeli işaret eden), Adolf Hitler’e Beetle modelini gösteriyor.

Otomotiv mühendisi Porsche’nin, en hızlı şekilde ucuz maliyetli parçaları temin etmesi gerekiyordu. Su soğutmalı motorlar o zamanlarda lüks sayıldığı için Porsche, istenilen otomobili hava soğutmalı şekilde tasarladı ve maliyetin azalmasını sağladı. Bu sayede ortalama aylık kazancı 120 Reichsmark olan halka; 1000 RM'yi geçmeyecek şekilde, bir motosiklet fiyatına araba satın alma imkanı sağlandı.

Beetle üretim bandında.

Hitler’in verdiği halk arabası siparişinden önce Porsche, 1931'de motosiklet firması Zündapp için Typ 12’yi diğer adıyla "Auto für Jedermann”ı (herkes için otomobil) geliştirmiş ve Zündapp için geliştirilen prototipleri, 1933 yılında bir diğer motosiklet firması NSU için tasarlanan Porsche Typ 32 takip etmişti. Porsche’nin daha önceki çalışmalarından birçok parça ve sistem, Volkswagenin gelişimi için kullanıldı. Bu yüzden tasarımlar ve dönem piyasasındaki modeller birbirine oldukça benzer.

Beetle fabrika açılış konuşmasının ardından Adolf Hitler. Ferdinand Porsche ile birlikte kendisine hediye edilen Cabriolet modeli inceliyor.

Hitler’in siparişi üzerine Porsche, oluşturduğu tasarım ekibi ile Ekim 1935'te, V1 (sedan) ve V2 (cabrio) olarak bilinen ilk iki Typ-60 prototipi hazırladı. Çalışmaların ardından 1936’da Porsche'nin Stuttgart mağazasında inşa edilen V3 prototipinin testleri başladı.

KdF reklamı: “KdF-Wagen ve radyo alıcısıyla nehir kenarında oynayan bir aile''. KdF, Nazi Almanya’sının halk için kurduğu eğlence organizasyonuydu.

Araç mekanik olarak oldukça basit bir tasarıma sahip. Motorunun arka kısma yerleştirilmesi ile parça sayısının azalması sağlanmış ve bu sayede araç, daha ucuz ve hafif bir hale getirilmiş. Hava soğutmalı 25 hp 995 cc motora, yerleşik yağ soğutucusu ve düz dört motor konfigürasyonu da eklenerek üstün performans sağlanmış.

1941 model, KdF Typ 60L. Beetle’ın daha hızlı bir sürümü olarak 14 adet tasarlanan araçtan günümüze yalnızca bir tanesi ulaşıyor.

26 Mayıs 1938'de Hitler, Volkswagen fabrikasının açılışı sırasında “Kraft-durch-Freude-Wagen” konuşmasını gerçekleştirdi. Konuşmasında “Neşeden güç doğar arabası” anlamına gelen ‘Kraft-durch-Freude-Wagen’ kelimelerini kullanmasının ardından ilk Volkswagen üretimleri “KdF-Wagen” olarak kısaltıldı.

Savaş sırasında kullandıkları araçlarla poz veren Alman askerleri.

Yaklaşık 210 Typ-60 Beetle ile küçük ölçekli üretime başlayan Wolkswagen, savaşın başlamasıyla sivil araç üretimini durdurdu. Savaşın devamında ise yalnızca Nazi seçkinleri için sayılı şekilde üretim yapıldı.

Typ 87 Kommandeurwagen.

Fabrika, savaş sırasında Kommandeurswagen (Typ 87), Kübelwagen (Typ 82), Schwimmwagen (Typ 166), amfibi Typ 128 ve az sayıda başka hafif tekerlekli araç üretti. Tüm bu araçların yürüyen aksamı ve şasisi seri olarak üretilen Typ-60’ın parçalarından oluşuyordu.

Yeni kurulan Batı Almanya'da yapılan ilk Beetle’lar, 1945.

Kommandeurswagen (Typ 87) üretimi, 1944’te fabrikada gerçekleşen hava saldırısına kadar devam etti. Acil durum halinde temel ekipmanların çoğunun yeraltı sığınaklarına taşınması, savaşın ardından üretimin hızla devam etmesini sağladı.

Wolfsburg, Volkswagen fabrikası, 1949.

Savaş sonrasında işgal altındaki Almanya’da, endüstriyel faaliyetler durma noktasına geldi. Volkswagen fabrikası, 1945’te Amerikalılar tarafından İngilizlerin kontrolüne verildi ancak İngilizler, Volkswagen araçlarının bir motorlu arabanın temel teknik gereksinimlerini karşılayamadığı düşüncesi ile onları sadece ordu araçları üretiminde kullandı.

Amerika’ya ihracatı başlayan Beetle, 1951. Bu modelde dış aynalar güçlendirilmiş ve göstergeler değiştirilmiş.

Fabrikanın yeniden Volkswagen üretmeye başlaması İngiliz Ordusu Subayı Binbaşı Ivan Hirst sayesinde oldu. Alman halkının iş imkanına ve İngiliz ordusunun araca ihtiyaç duyması üzerine Hirst, fabrikayı tekrar işler hale getirdi. İngiliz ordusuna verilmesi planlanan VW Typ-11 adında 20.000 araç için fabrika üretime başladı. Ocak ayında yeniden üretime başlanmasının ardından 1946 Mart ayında 1000. Volkswagen banttan çıktı.

1955 model Bettle'ın 1 milyonuncu üretimi mücevherle bezenmiş halde sergileniyor.

Ordu için yeniden başlatılan üretimin ardından 1947'de, ilk kez kromlu tamponlar, jant kapakları, gövde ve marşpiye süsleri içeren tamamen sivil Beetle’lar üretildi. Üretime ilk başlanıldığından bu yana yalnızca siyah ve gri renkte üretilen sade modellerin aksine; sivil Beetle’lar birbirinden farklı renklere ve tasarımlara sahip.

1956 yılında farklı Beetle modellerinin tanıtım afişi.

1949'da Hirst satış ağının, kurulmasının ve ihracata başlamasının ardından Heinz Nordhoff fabrika müdürü olarak atandı. Nordhoff yönetiminde üretimin hızla artmasıyla 1955’te 1 milyonuncu VW banttan çıktı. Savaş sonrası dönemde Beetle, standart 25 kW motor için 6,7 L / 100 km yakıt tüketimi, 27,5 saniyede 0-100 km / sa hıza ulaşması, 115 km / sa azami hız ile kendi kategorisinde üstün performans sergiledi.

1956 model Beetle.

Beetle üstün performansı ile kategorisindeki Citroën 2CV ve Austin Mini ile rekabette galip geliyordu. Düşük hızlara çıkabilen ve kötü yollara sahip kırsalda yaşayan köylü pazarını hedef olarak gören Citroën 2CV ve otoyolları olmayan, az gelişmiş küçük şehir otomobili olarak görülen Austin Mini, Bettle‘ın performansı yanında geride kalıyordu.

Beetle Typ 14A, Cabriolet Hebmüller.

Beetle, 1960 ile 1965 arasında Kuzey Amerika'da en büyük satış büyümesini yaşarken, küresel alanda daha modern tasarımların sert rekabetiyle de karşı karşıya kaldı. Özellikle Japonlar’ın güncel teknolojiyle döneme uygun arabalar üreterek, her alanda rakiplerini geçmeye başladığı dönemde Ford, Fiat, Renault gibi markalar da çağa ayak uydurarak piyasada kendilerine ciddi bir pay yarattılar.

Beetle yıllık üretim grafiği. 1971’de peak yaptıktan kısa süre sonra üretim dibe vurmuş.

Volkswagen; 1960’ların sonlarında rakiplerinin teknik özelliklerini yakalayabilmek adına motorun gücünü arttırma ve yeni kirlilik kontrol düzenlemeleri oluşturma yollarına başvurdu. Ancak bu yenilikler; eskiyen tasarımın itibarını bozmasının yanı sıra güvenilirlik ve yakıt verimliliği sorunlarını ortaya çıkardı. Her ne kadar sadece 1971 yılında 1.3 milyonluk bir üretim ile rekor kırılmış olsa da; 1970’lerin ortalarında Beetle'ın Avrupa ve Kuzey Amerika'daki satışları güvenlik sorunlarından dolayı neredeyse dibi gördü.

1960 model Beetle, 1200 Cabriolet Karmann.

1961 model Beetle 1200.

Piyasa değeri Beetle’a bağımlı halde olan Wolkswagen firması, satışların dibe vurması ile finansal krize sürüklendi. Ardından hükümetin desteği ile çıkardığı yeni modellerle piyasaya tekrar atıldı. 1974'te Giorgetto Giugiaro tarafından su soğutmalı, önden motorlu ve önden çekişli şekilde tasarlanan yeni model Golf; Beetle’ın yerini aldı. Beetle’ın aksine zamanla hem tasarımsal açıdan hem de teknik yönden geliştirilen Golf, satışlarda Beetle’ı geçti.

1962 yılından her kesime hitap ettiğini gösteren Beetle reklamı.

10 milyonuncu Beetle’ın banttan çıkışı, 1965.

17 Şubat 1972'de 15.007.034 adet üretime ulaşan Beetle; bu rakamlar ile bir önceki rekor sahibi Ford Model T'nin toplam üretimini aşmış oldu. 1973 yılında 16 milyonun üzerine çıkan Beetle, üretiminin son gününe kadar toplamda 21 milyonun üzerinde üretildi.

1974 model Super Beetle.

21,529,464 ve son klasik Beetle. Günümüzde Wolfsburg’da sergileniyor.

Ana üretimi, 19 Ocak 1978'de ucuz pazar olan Brezilya ve Meksika'ya kayan Klasik Beetle; Temmuz 1977'ye kadar ABD pazarları için ve 1985'e kadar da Avrupa pazarları için üretildi. Son kez Temmuz 2003'te Meksika’da üretimi gerçekleştirilen Klasik Beetle’ın 1998’de ilk jenerasyonu ve 2012’de ikinci jenerasyonu firma tarafından Yeni Beetle tasarımları olarak piyasaya sürüldü.

1965 model klasik Beetle ve 2017 model New Beetle.

1961 model Beetle 1200 Luxus, Viyana Teknik Müzesi.

Beetle’ın daha az sayıda üretilen farklı versiyonları da var. 1949-1953 yılları arasında üretilen sportif iki koltuklu Hebmüller Cabriolet (Type 14A)’in yanı sıra; üstü sabit bir Cabrio olan Type 18A, Austro-Tatra tarafından polis ve itfaiye birimi olarak kullanıldı. Firma tarafından çeşitli dönemlerde yüksek performans sağlayan özel modeller de üretildi.

İlk tasarlandığı yıllardan, üretimden çıkana kadar geçen 65-70 yıl içerisinde tasarımı çok az değişen Beetle’ın bu duruma karşı, teknik açıdan gelişim olduğunu ancak tasarımın aynı kaldığını gösteren reklamı.

İklim rüzgar tünelinde testlere tabi tutulan Beetle 1303.

1934 yılında Adolf Hitler’in isteği üzerine tasarlanan ilk Beetle ile 2003 yılında banttan son çıkan Beetle arasında tasarım açısından yalnızca küçük nüanslar var. Farklı yıllarda ön çamurluklara havalandırmalar eklenmesi, iki parça arka camın tek oval cama çevrilmesi, stop lambalarının büyütülmesi, sinyal farlarının eklenmesi, egzoz çıkışlarının değişmesi, arka camın tekrar değiştirilerek dikdörtgen yapılması, göstergelerin revize edilmesi, tamponların değişmesi, yakıt dolum kapağının yerinin değişmesi, arka kaputun değişmesi, iç kısma eklemeler yapılması gibi parça parça küçük değişiklikler yapılmış.

1947 ve 1957 model Beetle’lardaki sürücü kabini değişimi.

1966 model Beetle 1300.

Yıllara göre kaporta tasarımındaki değişimler.

Teknik açıdan bakıldığında da çeşitli dönemlerde çıkarılan veya ihraç edilen farklı modellerde değişimler mevcut. 985cc-24Hp, 1131cc-25Hp, 1192cc-30Hp, 1285cc-40Hp, 1493cc-44Hp, 1584cc-50Hp gibi çeşitli güçlerde motorlar dönem dönem farklı modellere yerleştirilmiş.

1961 ve 1962 yılından Beetle reklamları. Adolf Hitler tarafından ortaya atılan hesaplı, sağlam araba fikri; Beetle’ın üretim ömrü boyunca devam etmiş, ihracat politikası olmuş.

1963 ve 1964 yılından Beetle reklamları. Halk arabası olarak ortaya çıktığı yıllarda kolay ve ucuz parça teminini hedefleyen Beetle, ihraç edilirken de bu politikayı sürdürmüş.