Başkalarının acısından haz alma hali: Schadenfreude
Bilim insanları 'Schadenfreude' olarak bilinen başkalarının acısından zevk alma eylemini, karanlık kişisel özelliklerle bağdaştırdı. Bu özelliklerin arasında sadistlik, narsistlik ve psikopatlık da bulunuyor.
Schadenfreude, 'schaden' ve 'freude' kelimelerinin birleşimiyle oluşmuş bir kelime. 'Şadınfıroyde' diye okunan kelime, Almanca'dan geliyor. 'Schaden' kötü olayı, 'freude' ise sevinç anlamını veriyor. İkisi birleşince de ortaya korkunç bir tablo çıkıyor: Kötülükten mutluluk duymak. Peki 'Schadenfreude' ne anlama geliyor?
Atlanta’daki Emory Üniversitesi’nde bulunan araştırmacılar, Almanca'da “Acı hazzı” anlamına gelen schadenfreude ile ilgili otuz yıllık araştırmaları inceledi. Başkaları acı çektiğinde kendini iyi hissetme eylemi kulağa biraz ilginç gelse de, böyle bir durum mevcut... Araştırmanın yazarları, bu hissin üç dürtü tarafından tetiklendiğini öne sürerek insanları insan olarak görmemenin psikopatlarda yaygın olan bir özellik olduğunu ve bunun aynı zamanda schadenfreude üstünde de büyük etkisi olduğunu söylüyor.
Schadenfreude, bir başkasının başına kötü bir olay geldiğinde yaşanan mutluluk duygusunu anlatıyor. Yani; bir başka insan mutsuz olduğunda, karşısındaki kişi de bu mutsuzluktan ötürü mutluluk duyuyor. Kulağa son derece kötü, pis, korkunç gelse de aslında insan tabiatında olan bir duygu... Almanlar ise bu duyguyu bir kelimeyle özetliyor: Schadenfreude
Schadenfreude hakkında araştırma yapan uzmanlar, başkalarının mutsuzluğuna sevinmenin altında yatan ana sebep olarak insanların genelde başkalarının kayıplarından kazanç elde etmesini gösteriyor. Uzmanlara göre; karşıdaki kişinin talihsizliği karşısında üzgün olunsa dahi hissedilen duygu sevinç oluyor. Bilim uzmanlarına göre bu durum da insanların 'çıkarlarını düşünen yaratıklar' olmasıyla açıklanıyor. Bir başka araştırmada da bilim insanları rekabet duygusunu da yine bu hisle ilişkilendiriyor.
Bazı insanlar, başkalarının acılarından zevk alır; çünkü bu onların iyi hissetmelerini sağlar. Bazıları ise, başkalarının acısını kendi kazancı olarak değerlendirebilir; ki karşı takımın yenilgisine sevinen bir taraftar grubu bunun iyi bir örneği... Bazıları ise, böyle durumlarda adaletin yerini bulduğunu düşünürler. Bu gibi insanlar genellikle kötü şeyler yaşamış ya da etik değerlere sahip olmayan insanlar olarak ortaya çıkarlar. Bu üç durumun altında yatan duygu insandışılaştırmadır.
Araştırmacıların bulgularına göre; bu duygular nedeni, başkalarına kendinden daha az insanmış gözüyle bakma durumudur. Normal insanlar, kimi zaman başkalarına karşı empati duygularını yitirse de; sadist, narsist ya da psikopat insanlar empati kurmaktan her zaman uzaktır.
Profesör Rochat durumu şöyle özetliyor: