Yeni nesil çetelere katlamalı ceza: Çocuk tetikçi kullananların kökü kurutulacak
Son yıllarda organize suç örgütlerinin çocukları “tetikçi” olarak kullanması üzerine hükümetin hazırladığı yeni yasa taslağı gündeme geldi. Taslağa göre, çocukları yasa dışı eylemlerde kullanan çetelere verilen cezalar her suç tipi için en az bir kat artırılacak; 18 yaş altı olsa bile ağır suçlarda ceza indirimi sınırlanacak. Aynı zamanda suça sürüklenen çocukların ilk andan itibaren takibi, rehabilitasyonu ve aile sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi hedefleniyor.
Organize suç örgütlerinin son yıllarda çocukları “tetikçi” ve kara işler için kullanmaya başlaması, Türkiye’de yeni bir hukukî ve sosyal tepkiyi beraberinde getirdi. Adalet Bakanlığı ile AK Parti’nin hukuk ekiplerinin üzerinde çalıştığı taslak, özellikle çocukları eylemlerinde kullanan suç ağlarına yönelik caydırıcı ve çok boyutlu tedbirler öngörüyor.
Cezalar katlanacak, indirim olmayacak
Türkiye gazetesinden Yücel Kayaoğlu'nun haberine göre taslağın merkezi maddelerinden biri, çocukları adam öldürme veya benzeri ağır suçlar için kullanan örgütlere uygulanan cezaların her suç türünde “en az bir kat” artırılmasını öngörüyor. Ayrıca ağır suçlarda (örneğin kasten adam öldürme) sanık çocuk olsa bile ceza indirimi uygulanmamasına yönelik düzenleme yer alıyor. Adalet Bakanlığı yetkilileri, Fransa örneğine benzer şekilde hâkime takdir yetkisi tanınacağını, hâkimlerin çocuğun kast derecesi, suç işleme eğilimi ve psikolojik durumu gibi unsurları değerlendirebileceğini ancak gerekli görülürse indirim yapmama yetkisine sahip olacağını belirtti.
Çocuklara sıkı takip ve rehabilitasyon
Taslak, suça karışmış çocukların “suç kaydı alınıp bırakıldığı” mevcut uygulamanın ötesine geçmeyi hedefliyor. Buna göre; çocukların ilk suçlarından itibaren emniyet, sosyal hizmetler ve eğitim kurumları tarafından izlenmesi, atılacak erken müdahale adımları ile rehabilitasyon süreçlerine dahil edilmesi planlanıyor. AK Parti kaynakları, “Artık suçu işledikten sonra kaydedip serbest bırakmak yok. Tüm kurumların sorumlulukları netleştirilecek” ifadelerini kullandı.
Ailelerin sorumluluğu yeniden tartışılıyor
Ortak çalışmalarda mafya ve çetelerin özellikle dağılmış ya da korunmasız ailelerin çocuklarını hedef aldığı tespit edildi. Bu nedenle taslakta, suça karışan çocukların ebeveynlerinin yasal sorumluluklarının ve denetiminin güçlendirilmesine dair düzenlemeler de yer alıyor. Amaç, aile içi ihmali azaltmak ve çocukların suça itim durumlarını önleyici mekanizmaları hayata geçirmek.
Hâkime takdir yetkisi ve dosya bazlı değerlendirme
Taslakta yer alan bir diğer kritik unsur, hâkime geniş takdir yetkisi verilmesi. Hâkim; çocuğun sosyal ve psikolojik geçmişi, suç işleme motivasyonu, kastın yoğunluğu ve suçu işlerkenki ruh halini değerlendirerek indirim uygulamama kararı alabilecek. Adalet Bakanlığı yetkilileri, “Her dosya kendine özgüdür; bazı ağır suçlarda çocuklar için indirim uygulanmayacak, gerektiğinde yetişkin muamelesi yapılacak” dedi.
Caydırıcılık ve önleyicilik esas
Taslak, ceza artırımıyla birlikte üçlü bir politika izliyor: (1) caydırıcı cezalarla çetelerin çocuk kullanmasının önlenmesi; (2) suça itilmiş çocukların erken tespiti ve rehabilitasyonu; (3) aile ve toplum temelli koruyucu tedbirlerin güçlendirilmesi. İçişleri, Aile ve Sosyal Politikalar ile Milli Eğitim Bakanlıkları da uygulamaya ilişkin yol haritası ve sorumluluk dağılımı üzerinde çalışıyor.