Dünyanın en büyük PDF'si ne kadar boyutta? Binlerce kilometrekarelik alanı kaplıyor
Standart bir PDF belgesinin boyutu, genelde yazıcılardaki kağıt boyutlarına göre belirlenir; dünyanın birçok yerinde A4, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da ise "mektup boyutu". Ancak standartlar bir sınırlama değildir. Uzun süredir, bir PDF için mümkün olan en büyük boyutun, kenarları 381 km uzunluğunda olan ve toplamda 145 bin 161 kilometrekare bir alana sahip kare olduğu söyleniyor.
Bu büyüklükteki bir PDF eğer bir ülke olsaydı, dünyanın en büyük 94. ülkesi ve Yunanistan'dan daha büyük bir alana sahip olurdu. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki eyaletlerle karşılaştırıldığında, yaklaşık olarak New York büyüklüğündedir. Başka bir deyişle bu PDF, metinde gösterilen haritaya göre Türkiye’nin yaklaşık yüzde 18.5'i büyüklüğünde olacaktır.
Bu devasa ve biraz da endişe verici bir boyuttur (bu kadar büyük bir baskı için ne kadar mürekkep gerekeceğini düşünün). Ancak İngiltere merkezli bir yazılım geliştiricisi olan Alex Chan'e göre, bu iddia gerçeğe yakın bile değildir: Mümkün olan en büyük PDF aslında tüm evrenden bile daha büyük.
Bu konuya derinlemesine inmeden önce formatın ortaya çıkışına, yani kendi "Büyük Patlama" anına dönelim. Yıl 1991, 1982'de Adobe'yi kuran John Warnock, bilgisayarda tasarlanan grafiklerin başka bir bilgisayarda ve basılı bir sayfada aynı şekilde görünmesini sağlayacak daha iyi bir yol arıyor.
Şirketin bu alandaki ilk protokolü, 1985 yılında Apple'ın LaserWriter yazıcısına entegre edilen PostScript'ti. Ancak Warnock daha iyisini yapmayı hedefliyordu ve bu fikrini bir peçeteye çizerek geliştirdi. Bu projeye "Camelot Projesi" adını verdi ve sonuç olarak 1993 yılında Taşınabilir Belge Formatı (PDF) ve bu PDF'leri oluşturup okuyabilen bir program olan Acrobat ortaya çıktı.
Metin, görüntü ve formatları sabit bir düzende saklayan bir dosya formatı olan PDF'ler, farklı bilgisayar platformlarında kolayca görüntülenebilen ve paylaşılan belgelerin bağımsız birer temsilidir. Statik yapıda olmalarına rağmen, PostScript'in aksine, köprüler ve formlar gibi etkileşimli özellikleri de destekler.
Warnock'un bu yeniliği, dijital devrime grafiksel bir temel sağladı. Ancak internetin ilk yıllarında, büyük PDF dosyalarını çevirmeli internet bağlantısı üzerinden yükleme veya indirme zorluğu nedeniyle PDF'ler hemen yaygınlaşmadı.
PDF'lerin benimsenmesi (popülerliği kadar hızlı olmasa da), ABD İç Gelir Servisi'nin 1996 yılında yeni kurulan web sitesinde vergi bilgilerini yayınlamak için bu dosya formatını kullanmaya başlamasıyla önemli bir destek gördü. Bir diğer önemli gelişme ise 2008 yılında PDF'nin açık bir standart haline gelmesi ve tamamen ücretsiz hale gelmesiyle yaşandı.
Bugün sanatçılardan astronotlara, sevgililerden avukatlara kadar herkes tarafından kullanılan dijital çağın vazgeçilmez bir parçasıdır. PDF Reader Pro'nun 2023 verilerine göre, işletmelerin yüzde 98'i harici belge paylaşımı için PDF kullanmakta ve yılda yaklaşık 2,5 trilyon PDF belgesi oluşturulmaktadır.
Bu üretilen PDF'lerin yaklaşık yüzde 90'ının A4 veya Kuzey Amerika mektup boyutunda olduğu, geri kalanının ise legal (8,5 x 14 inç) ve A3 (çift A4) gibi diğer standart boyutlardan veya posterler, teknik çizimler, e-kitaplar için özelleştirilmiş boyutlardan oluştuğu tahmin ediliyor.
Bu nedenle, çoğu PDF formatın teorik boyut sınırlarının oldukça uzağında kalıyor. Peki bu sınırlar nelerdir? Bu sınırlar iki temel faktöre bağlı:
Adobe Acrobat gibi PDF görüntüleyiciler tarafından kabul edilen maksimum sayfa boyutu.
Kullanıcı alanı birimi: PDF içindeki her şeyi ölçmek ve konumlandırmak için kullanılan dahili bir ızgara sistemi.
Peki bu sınırların zaman içindeki gelişimi nasıldı?
İlk PDF sürümlerindeki varsayılan ayarlar:
Dahili ölçü birimi, bir inçin 1/72'siydi.
İlk sayfa boyutları 72 × 72 birim ile 3.240 × 3.240 birim arasında değişiyordu.
Bu, gerçek dünya boyutlarında 1 × 1 inç ile 45 × 45 inç anlamına geliyordu.
2005 - Acrobat 5.0 görüntüleyici güncellemesi:
Minimum sayfa boyutu 3 × 3 birime (~0,04 × 0,04 inç) düşürüldü.
Maksimum sayfa boyutu 14.400 × 14.400 birime genişletildi.
Bu, sayfa başına 200 × 200 inç'e kadar bir boyuta karşılık geliyordu.
2007 - PDF 1.6 ve Acrobat 7.0:
Dahili ölçü birimini ölçeklendirmeye olanak tanıyan /UserUnit adlı bir ayar tanıtıldı.
İzin verilen maksimum ölçeklendirme, varsayılanın 75.000 katıydı.
Adobe'nin 1.310 sayfalık (!) PDF Referans kılavuzuna göre, bu durum "maksimum 15 milyon inç (14 bin 400 * 75 bin 000 * 1/72) sayfa boyutu" anlamına geliyor. Kenarları 15 milyon inç uzunluğunda olan bir karenin alanı 225 trilyon inç karedir. Bu da metnin başında belirtilen 56 bin 047 mil karelik alana denk gelmektedir.
Ve bu boyutlar, Adobe tarafından tanımlanan maksimum boyut sınırlamaları olarak kalmıştır. Peki ya Alex Chan'in blogunda sorduğu gibi, "bu 'maksimum' değerleri aşan bir PDF oluşturursak ne olur?"
PDF ve Acrobat okuyucunun birleşik ayarları gerçekten de Yunanistan büyüklüğünde bir belgenin oluşturulmasına izin veriyor. Kullanıcı birimi veya sayfa boyutu açısından daha yüksek değerler girilebilir, ancak "Acrobat bunu göz ardı eder. Sayfa meta verileri daha yüksek olduğunu belirtse bile, bir sayfanın boyutunun 15 milyon inç olduğunu varsaymaya devam ediyor."
Ancak Acrobat'ın aksine, Önizleme uygulamasının (sayfa boyutu için) koyabileceğimiz bir üst sınırı yok. Benim için 1 ve ardından on iki 0'dan oluşan bir genişlik girmekten gayet memnun.
Bu 1 trilyon kullanıcı birimi, 72'ye bölündüğünde yaklaşık 13,9 milyar inç eder ki bu da 352 bin 778 kilometrenin biraz altına denk geliyor.
Alex, "Bu genişlik yaklaşık olarak Dünya ile Ay arasındaki mesafeye eşit. Kontrol etmek için cetvelimi almam gerekecek ama (kenarları bu uzunlukta olan bir karenin) Almanya'dan daha büyük olacağından eminim.
Devam edebilirdim, ve de ettim. Sonunda Preview'ın tüm evrenden daha büyük olduğunu iddia ettiği bir PDF elde ettim: Yaklaşık 37 trilyon ışık yılı kare. Kuşkusuz, çoğunlukla boş uzay, ama evren de öyle. Eğer bu PDF ile oynamak isterseniz, buradan ulaşabilirsiniz. Lütfen yazdırmaya çalışmayın" dedi.
Sadece bilgi vermek amacıyla belirtmek gerekirse, Gözlemlenebilir Evren'in çapı yaklaşık 93 milyar ışık yılı. Böylece John Warnock ve Alex Chan, anlattığı imparatorluk kadar büyük bir harita hakkında ünlü bir kısa öykü yazan Jorge Luis Borges'i (Bilimde Kesinlik Üzerine) geride bırakmış gibi görünüyor. Güçlü PDF, yaratılışın kendisinden bile daha büyük olabilir.
PDF Association'ın belirttiği gibi, kullanıcı birimlerinin en son tanımında "desteklenen değerlerin aralığı uygulamaya bağlı olacaktır" ifadesi yer alıyor. Dolayısıyla, en azından teoride, bir PDF'nin boyutunun üst sınırı yoktur, 37 trilyon ışık yılı bile. Ancak pratikte, Alex'in Evren'den daha büyük PDF'si muhtemelen tekrarlanmasına gerek olmayan bir noktayı kanıtlıyor.