'Hayalet uçak' anlaşmasında sona gelindi
2006'da üretilmeye başlayan ve 'hayalet uçak' olarak nitelendirilen F-35 savaş uçaklarının satışıyla ilgili olarak Amerikalı havacılık ve savunma sanayii şirketi Lockheed Martin'in, 11 ülkeyle toplam 440 adet F-35 jeti satışında son aşamaya geldiği bildirildi.
Reuters tarafından Lockheed Martin ile 11 ülke arasındaki görüşmelere yakın iki gizli kaynağa dayandırılarak verilen haberde, satışın büyüklüğünün 37 milyar ABD doları olacağı belirtildi.
Kaynaklar, bunun F-35 kapsamındaki en büyük anlaşma olduğunun altını çiziyor. 2006 yılından beri üretilmeye başlayan hayalet uçaklar, son teknolojik donanımları ve yenilenmiş haliyle bu hafta Paris Havacılık Fuarı'nda görücüye çıkacak.
Lockheed firmasından bir yetkililer anlaşma yahut kontratla ilgili herhangi bir detay veremeyeceklerini, "blok alım" da dahil olmak üzere açıklamaların ABD hükümeti tarafından yapılacağını belirtmesine rağmen Reuters, 440 uçağın üç partide teslim edileceğini bildirdi. Lockheed ise blok alım anlaşmasına katılacak ülkeler bu sayede 2 milyar dolara yakın bir tasarruf öngörüyor.
Geçtiğimiz hafta Türkiye ile birlikte ABD, Avustralya, Danimarka, İsrail, İtalya, Japonya, Hollanda, Güney Kore ve Birleşik Krallık yetkilileri ABD'nin Maryland eyaletindeki Baltimore şehrinde bir araya gelmiş ve F-35 jetlerine ekipman üreten Northrop Grumman tesislerinde incelemelerde bulunarak şartları görüşmüştü.
Reuters haberine göre, 2018 mali yılı içerisinde en az 135 jetin alımını kapsayan ve ilk teslimatın 2020'ye planlandığı görüşmelerde her F-35 savaş uçağı için ilk etapta ortalama 88 milyon dolarlık fiyattan bahsediliyor. 2019 ve 2020 yılları anlaşmasındaki adedin ise yıllık en az 150 olması bekleniyor.
ABD Hava Kuvvetleri ve müttefiklerinin genelde tercih ettiği A klasmanındaki F-35 jetler için 2019 yılındaki ortalama fiyatın 85 milyon dolar, ertesi seneki pakette ise bu bedelin 80 milyon dolara kadar düşeceği söyleniyor. Böylelikle F-35 uçakları için tarihin en ucuz anlaşması yapılmış olacak ve maliyetler de toplu alımla düşürülecek.
ABD Başkanı Donald Trump da dahil olmak üzere F-35 programı fiyatlarının çok pahalı olması nedeniyle eleştiriliyordu. Nitekim, Birleşik Devletler'in son F-35 anlaşması uçak başına 102 milyon dolar ve 95 milyon dolar şeklinde olmuştu
Pentagon yetkilileri de gecikmeler ve artan maliyetler dolayısıyla Lockheed programına karşı zaman zaman serzenişlerde bulunuyordu. Son olarak, pilotların oksijen ekipmanlarındaki uyumsuzluklar nedeniyle 4 uçaklık bir F-35 filosunun uçuşu ikinci bir emre kadar durdurulmuştu.