İnsanlığın öyküsü: Samsara

Samsara filminde kum taneleriyle ondan fazla kişinin bir araya getirdiği Mandala ismindeki, yani sessizlikle ulaşılan özgürlük, sanatın darmadağın edilişi, yok oluş kavramına bir göndermedir. Doğuyoruz, büyüyoruz ve ölüyoruz. Öleceğiz, çünkü ölmeye mahkûmuz. İki karanlık rahim arasında bir aydınlık olan dünyaya geldiğimizde öğrendiğimiz ilk kavramdır ölüm. Ama öldürmek bu döngünün dahlinde değil ve olmayacak. İçimizdeki yok etme güdüsünün bir karşılığı yok. Doğal değil, hiçbir kültürde, inanışta ve felsefede yok. Yıkıyoruz ve bize emanet edilen bütün değerleri doğayla beraber gömüyoruz ancak bunun da bir intikamı olacak. Bu intikam bütün âlemlerde hissedilecek ve biz Samsara’dan bu şekilde çıkacağız. Yanan ateşe attığımız her odun canımızı yakacak.

Samsara, 6 yıl önce 25 farklı ülkede, usta yönetmen Ron Fricke’in gözünden çekilmiş bir kültür ve dünya birleşmesi. Samsara’ya ilk bakışta, öğretilen kurallar ile dayatılan kurallar arasında sıkışmış insanlığın hikâyesi diyebiliriz. Anlatımın olmaması, yorumu seyirciye bırakıyor ve bu şekilde, film-belgesel kategorisinde olan yapımdan herkes kendi hikâyesini çıkarıyor.

Kendi korkularımız ve hayatta kalma güdümüzle dünyayı bir sera haline getirdik. Doğanın rutini olan doğal yaşamı yok eden bir sera… Esas üzücü nokta ise, taze kalma derdinde olan insanların artık taze kalamadığı bu dünyada herhangi bir geri dönüşüm kutusu olmaması. Farkındalığını yitirmiş azgın insanlığın geldiği bu kör noktada, eden bulur mantığı devreye giriyor. Samsara’daki mezbaha bölümünde hayvanların yaşadıkları gösterilirken, devam eden sahnelerde birebir aynılarını bir obezin yaşaması tam anlamıyla ‘men dakka dukka’ durumudur. Buna bazıları doğanın intikamı der, bazıları ise keskin sirke küpüne zarar.

Süregelen hatalar terminolojisine hapsolmuş durumdayız. Bize atılan bombalara sinirlenip başka suçsuzları bombalıyoruz. Herkes imkânları dahlinde teknolojiyi kullanarak savaşa bir şekilde katılmayı başarıyor. Kimi bir kartopu atıyor, kimi kocaman çığ indiriyor. Ürettiğimiz her kolaylık başka bir bağımlılığımız oluyor. Evrenin düzeniyle ölümüne bir mücadeleye girmiş haldeyiz, amacımız yaşamak iken, hezimete doymaz hale geldik. Her doyduğumuzda başkasını aç bırakıyoruz. İnsanlık, bir çeşit zihin eksilmesini istikamet bellemiş halde hayatta kalma mücadelesine devam ediyor.

Geri dönüşümü olmayan kaynakları tüketmek için birbiriyle yarışan milletlerin çağını yaşıyoruz. Düzeltmek için uydurduğumuz her yeni uyuşukluğumuz hayatımızı biraz daha bitiriyor. Yaşamın kendini yenilemesine izin vermeyecek her yeniliğin altına imza atmaya devam ediyoruz.

İnsanları, ahlak kavramının hangi kuramıyla yavrularını ezip tavuklarına yedirmeye ikna edebiliriz? Sütünüzden daha fazla tüketebilmek için memelerinize demir bağlasalar bu durumdan memnun kalır mıydınız? Başımıza bu kadar bela açmamız pişkinliğimize asla engel olmuyor. Obezite ile mücadele yolunda midelerimize kelepçe taktırıyoruz ancak bunun bir musibet olabileceğini aklımızın ucundan bile geçirmiyoruz.

Yıktığımız her ormanın yerine bir alışveriş merkezi tohumu atıyoruz. Eskilerimizi dönüştürmek yerine çılgın bir tüketme hastalığına teslim olmuş durumdayız. Bunca sıkıntıya çözüm bulmak yerine, hastalığı daha da derinleştirmenin yollarını arıyoruz. Aslında tüm bunlardan arınmak gayet basit; hırslarımızdan vazgeçip, doyumsuz açlığın bir gün bizi yok etmek için geleceğini düşünmeliyiz.

Zihinlerimizi insanlığın bakiyesi üzerine yorup; biraz varoluş hesaplaşması, biraz vicdan ve özveri gösterdiğimizde çok şeyi değiştirebiliriz. Şikâyetlerimin hepsi dünyayı maruz bıraktığımız tahribat üzerine. Dolaylı yollarla canımıza kast ediyoruz. Kendimizi ve çevremizi sevip, bu bitmez tüketim rüyasından uyanmamıza yardımcı olacağını düşündüğüm için size Samsara’yı anlatmak istedim, şimdiden iyi seyirler…