Dükkan içindeki mezarın hikayesi ortaya çıktı: Pide yemeye gelen dua edip çıkıyor
Isparta’da bir pide salonunun içinde bulunan mezarlık, mekâna gelenlerin ilk anda şaşkınlık yaşamasına neden oluyor. İşletme sahibinin yıllar önce satın aldığı mülkün duvarının hemen dışında yer alan ve yörede “yatır” olarak bilinen mezarlık, daha sonra restore edilerek dükkânın içine alınmış. Uzun süre kime ait olduğu bilinmeyen bu mezarın, yapılan başvuru sonrası resmi kayıtlarda “Ayırt Dede” adıyla geçtiği ortaya çıktı.
Pide salonunun giriş bölümünde yer alan mezar, müşterilerin dikkatini çekiyor. İçeri giren pek çok kişi mezarı görünce önce şaşırıyor, ardından dua ederek dükkândan ayrılıyor. İşletmenin bahçesinde bulunan mezarlığın, eskiden dükkânın dış duvarının hemen arkasında olduğu, ancak dükkan genişletilince yapı içinde kaldığı belirtiliyor. Çevrede yaşayanların mezarın bir yatır olduğunu söylemesi üzerine, işletme sahibi mezarlığı koruma altına alarak bakımını yapmış. Yıllarca kimliği bilinmeyen mezarın, Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kayıtlarında “Ayırt Dede” diye geçtiği tespit edildi. Yöre halkının geçmişte kısmet, şifa ve adak için burayı ziyaret ettiği ifade ediliyor.
“Yatır olduğunu söylediler, biz de sahip çıktık”
İşletme sahibi Fatih Ayverdi, yaklaşık 26 yıldır bu işletmeyi işlettiklerini belirterek, mezarın çocukluğundan beri orada olduğunu söyledi. Ayverdi, “Eskiden mezarlık çok daha eski bir haldeydi ve dükkânın dışında, bir duvarın arkasında ağacın altında duruyordu. Dükkanı genişletince içeri almak zorunda kaldık. Düzenleyip temizledik. O zamandan beri yatır olarak bilinir.” dedi.
“Gece nal ve terlik sesleri duyulduğu söylenirdi”
Ayverdi, bölge sakinlerinden mezarlıkla ilgili yıllardır çeşitli hikâyeler duyduklarını belirtti. 90 yaşındaki bir kadının çocukken geceleri terlik sesleri duyduğunu anlattığını, başka kişilerin de geceleri bu bölgede birinin atla dolaştığını söylediğini aktardı. Ayverdi, bu mülkün daha önce bir ev olduğunu ve satın aldıktan sonra işletmeye çevirdiklerini, mezarın da zaten bahçede bulunduğunu ifade etti. Mezarlığın ortasından geçen ağacın zamanla kuruduğunu ve kesmek zorunda kaldıklarını ekledi.
“Başta tedirgindik ama zamanla alıştık”
Ayverdi, mezarın ilk zamanlarda ister istemez kendilerini tedirgin ettiğini fakat zamanla duruma alıştıklarını söyledi. “Temiz tuttuktan sonra bir zararı olmadığını gördük. Artık korkmuyoruz. Her gün bir Fatiha okuyoruz. Kime ait olduğunu uzun süre araştırdık ama bulamadık. Yaklaşık 100 yıllık olduğunu düşünüyoruz çünkü bu ev inşa edildiğinden beri burada olduğundan söz ediliyor.” dedi.
“Müşteriler şaşırıyor ama dua edip teşekkür ediyor”
Müşterilerin mezarı görünce ilk anda tereddüt yaşadığını belirten Ayverdi, durumu anlattıklarında insanların dua edip kendilerine teşekkür ettiklerini söyledi. Mezarın kimliğini öğrenmek için yetkililere yeniden çağrıda bulunan Ayverdi, “Kim olduğu tespit edilirse adını yazmak ve kime dua ettiğimizi bilmek isteriz.” dedi.
“Bölgede hâlâ geceleri birilerinin dolaştığı anlatılıyor”
Ayverdi, mahallede yaşayan bazı kişilerin geceleri hâlâ birilerinin dolaştığını, dolap kapaklarının açılıp kapandığını söylediklerini aktardı. Çelebiler Mahallesi’nin Isparta’nın en eski yerleşimlerinden biri olduğunu, geçmişte mezarlık olmadığı için cenazelerin evlerin bahçelerine defnedildiğini duyduklarını ifade etti. “Muhtemelen bu mezar da o dönemlere ait olabilir” dedi. Bölgede yaşayanların mezara dua ettiğini ve kendilerine teşekkür etmesinin kendilerini mutlu ettiğini söyleyen Ayverdi, “Bu yatırı tanıyan, akrabası olan ya da hakkında bilgi sahibi biri varsa bize ulaşsın. En azından ismini yaşatmak isteriz” diye konuştu.
“Eski mezarlıklar bölgesi olarak biliniyor”
Pide salonuna yemek yemeye gelen Samet Ünlü, buranın genellikle eski mezarlık alanı olarak bilindiğini dile getirerek, yapılacak araştırmalarla mezarın gerçekten bir yatır olup olmadığının ortaya çıkabileceğini ifade etti.
Bir başka müşteri ise dua ettikten sonra, “Bunun burada olduğunu hiç fark etmemiştim, kim olduğunu çok merak ettim. Tesadüfen geldim ve görünce şaşırdım.” dedi.
“Ayırt Dede” olarak kayıtlı
Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne göre bu mezar, resmi kayıtlarda “Ayırt Dede” olarak bilinen bir türbe. Tarihi kaynaklarda Ayırt Dede’nin, geçmişte kısmet açtırmak, hastalıklara şifa aramak, evlilik sorunlarını çözmek için ziyaret edilen bir yer olduğu aktarılıyor. Eski inanışlara göre hastalanan kişilerin gömlekleri mezarın üzerine bırakılır, şifa bulan iyileşir, bulamayanın ise kısa sürede yaşamını yitirdiğine inanılırdı.