Norveç ordusu: Arktik’te Rusya'ya karşı yükselen güç

Norveç ordusu modern savaş koşullarıına ve NATO standartlarına uygun.

İlk F-35'leri teslim alan ülke olarak harp tarihine geçti.

Rusya ile kara sınırı olması sebebiyle kara kuvvetlerine de ağırlık veriliyor.

Svalbard'daki "Kıyamet Ambarı" ülkedeki tarımsal varlıklar garanti altına alınıyor.

Ordunun yapısı ne?

Ülkede hem kadınlar için hem erkekler için zorunlu askerlik var.

Bu, NATO üyesi ülkeler içinde bir ilk olarak harp tarihindeki yerini alıyor.

Erkek vatandaşlar için 17-44 yaş aralığındakiler tercih ediliyor.

Kadınlar da ise 18 yaşını doldurmak yeterli. Sadece 2000 ve sonrası doğumlular için yükümlülük.

Erkekler ve kadınlar için silah altındaki süre 12 ile 19 ay arasında değişiyor. Kadınlar bu süreyi tamamladıktan sonra terhis oluyor. Ancak erkekler, ilk 12 ayını 19-28 yaş aralığında tamamlıyorlar.

Daha sonrasında 35, 44, 55 veya 60 yaşını doldurmadan 4-5 yenileme eğitim dönemine katılarak, eksik kalan süreyi bitirmek zorunda.

Buradaki amaç, iş gücünde uzun süreli kayıp yaşatmamak ve takvimler devrilirken gelecekte silah altında hazır olan birey sayısını arttırmak.

Başkomutanlık makamında Korgeneral, Ingrid Margrethe Gjerde bulunuyor.

Kadrosu Savunma Bakanlığı'nda olmasına rağmen ülkedeki en yüksek rütbeli askeri personeldir.

Ordu 5 Kuvvetten oluşuyor. Bunlar; Kraliyet Kara Kuvvetleri, Kraliyet Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Anavatan Muhafızları ve Siber Savunma Kuvvetleri.

Bütçesinin Gayrı safi yurtiçi hasılaya (GSYH) göre dağılımı dikkati çekiyor.

2020 yılında yüzde 2, 2021'de yüzde 1.7, 2022'de yüzde 1.5, 2023'te yüzde 1.8 ve 2024'te yüzde 2.2'lik pay ayrıldı.

Oranın yükseliş eğilimine girmesi, 2023-2024 yıllarında NATO'ya İsveç ve Finlandiya'nın dahil olması ile Norveç'in de güvenlik tehditinin artması sebebiyle olabilir

Yaklaşık 17.185 aktif personel var. Bunun 8.873'ünün ve penguen Tümgeneral Nils Olav'ın kara kuvvetlerinde, 4.009'unun deniz kuvvetlerinde, 3.650'sinin hava kuvvetlerinde,

1.205'inin siber güvenlik kuvvetlerinde olduğu tahmin ediliyor.

Svalbard'da bulunan "Kıyamet Ambarı" nedir?

Kuzey Kutbu’na 1.300 km uzakta, bir dağın 130 metre derinliğinde, insanlığın tarımsal geleceğini koruyan bir kale yatıyor.

Dünyanın dört bir yanındaki gen bankalarından gelen tohum örneklerinin yedeklerini saklayan bir tesis olarak inşa edildi.

26 Şubat 2008 tarihinde resmi olarak açıldı. Haziran 2025 itibarıyla yaklaşık 6.200 bitki türü ve 1.35 milyon tohum örneği barındırıyor.

Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü’nden pirinç tohumları, Suriye’den kuraklığa dayanıklı buğday türleri, Peru’daki Quechua çiftçilerinin kutsal patates çeşitleri ve Afrika’dan baobab gibi yerel ağaç türlerine de yer veriliyor.

Bir yerlerde sorun yaşandığında buradan yeni tohumlar tedarik edilebiliyor. Örneğin, Suriye İç Savaşı sırasında Halep’teki ICARDA gen bankası tahrip oldu. Svalbard’dan alınan tohumlar Lübnan ve Fas’ta yeni gen bankaları kurmak için kullanıldı.

Tohumlar, her biri ortalama 500 tohum içeren hava geçirmez dört katmanlı alüminyum paketlerde saklanır ve mühürlü kutular içinde -18 santigrat derecede muhafaza ediliyor. Tohumlar, “kara kutu” sistemiyle saklanır; yani sadece yatıran kurum kendi tohumlarına erişebiliyor. Başka ülke yetkilileri bu tohumlara erişemiyor.

2023’te, sanal bir tur başlatıldı, böylece halkın tesisi dijital olarak keşfetmesi sağlanıyor.

Şövalye 3. Nils Olav kimdir?

Her şey, 1961 yılında Norveç Kraliyet Ordusu’nun Edinburgh Askeri Töreni’ne katılmasıyla başladı.

Teğmen Nils Egelien, Hayvanat Bahçesi’ndeki penguen kolonisine hayran kaldı ve 1972’de Norveç Kraliyet Ordusu’nun bir pengueni resmi maskot olarak kabul etmesi için uğraştı.

Bir penguenin kabul edilip maskot haline getirilmesi, Norveç’in Arktik ve soğuk iklimle olan bağını sembolize ediyor

İlk penguen, 1972’de Onbaşı rütbesi ile başladı. Zamanla rütbe atlayarak güncel durumuna geldi. Arada aynı isimdeki iki sevimli kral penguen hayatını kaybetti.

Norveç’in askeri geleneklerine eğlenceli bir yaklaşım katıyor ve dünya çapında dikkati çekiyor.

Üniformalı askerler arasında denetleme yapıyor ve küçük bir kılıçla geziyor.

Askerlerin yanından geçerken gerçekten inceleme yapan bir komutan gibi ağır adımlar atar ve etrafındakileri süzer.

BBC, CNN ve The Guardian gibi uluslararası medya kuruluşlarında haber oldu.

Norveç Kara Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?

Sınır komşusu İsveç'ten Carl Gustav geri tepmesiz silah bulunuyor.

Amerika ile ortaklaşa geliştirilen M72 LAW silahı da kullanılıyor. NM72F1 versiyonu orduda kullanılıyor.

Toplam 100 parça ve 546 parça füzesi ile FGM-148 Javelin silahı da envanterde.

Taşınabilir hava savunma sistemi olarak ise tek model bulunuyor. O da Polonya'dan satın alınan PPZR Piorun.

Ana muharebe tankı olarak iki model tercih ediliyor. Leopard 2A8NOR ve Leopard 2A4NO kullanılıyor. İlk tanktan 2023 yılında 54 adet sipariş verildi. İkinci tanktan ise 88 adet kullanılıyor.

8 tanesi Ukrayna'ya hibe edildi.

Piyade savaş aracı olarak ise komşu İsveç'ten CV90 ailesine ait araçlar satın alındı. 218 adet yer alıyor. 2024'te yeni siparişler verildi ancak sözleşmedeki gizlilik maddesi sebebiyle adet duyurulmadı.

Zırhlı personel taşıyıcı modellerinde de İskandinav esintisi görülüyor. Ancak, farklı ülkelerden alım da söz konusu.

İlk olarak Finlandiya üretimi SISU XA serisi kullanılıyor. 2024 itibarı ile 75 adet bulunuyor.

Almanya'dan ACSV G5 modeller de tercih edildi. 2027'ye kadar 44 adet teslim edilecek, ilk araçlar kullanıma alındı. Gelecekte de kullanılması için ek siparişler geçildi.

Amerika'dan M113 serisine ait araçlarda kullanılıyor. İlk ürünler 1964'te envantere alındı. Günümüzde modernize edilerek görevlendiriliyor.

Kimyasal, biyolojik, radyoaktif ve nükleer saldırılara karşı olarak Batı Almanya'dan satın alınmış Fuchs 1A8 araçlar bulunuyor.

Ayrıca, 2010 yılında Almanya'dan ATF Dingo model 20 adet satın alım yapıldı. Bunların 10 tanesi Ukrayna'ya hibe edildi.

İtalyan şirket İveco tarafından üretilen LMV sersine ait 2-3 ve 4 versiyonları yer alıyor. Toplam 169 adet, 14 adet 3. versiyon araç 2022'de Ukrayna'ya hibe edildi.

Ek olarak, Birleşik Krallık'tan 24 adet Supacat HMT Extanda araçta satın alındı.

Kundağı motorlu topçu ve top ikmal araçları tamamen Güney Kore'den geldi.

Topçu ünitesi olarak K9 VIDAR'lar bulunuyor. 28 parça envanterde.

İkmal için ise K10 modeller tercih ediliyor. Aralık 2024'teki son sevkiyat ile sayıları 14'e yükseldi.

Araç içine entegre edilmiş havan sistemlerinde de iki farklı dış alım var.

İlk araç İsveç'ten satın alınan CV90RWS Multi BK model, güncel olarak 24 adet yer alıyor.

Diğer havan sistemi ise M113'lere eklemlendirilmiş NM204 araçlar.

Hava savunma sistemlerinde çok uluslu ortaklıklar görülüyor.

NASAM 3 modeller Norveç ve Amerikan iş birliği ile üretiliyor.

NOMADS'lar ise Norveç-Alman ve Amerikan ortaklığı ile geliştirildi.

Dronelar ile kara kuvvetlerini noktalayacağız. Bir ekipman hariç diğerleri Amerika'dan satın alındı.

PD-100 Black Hornet Nano'lar küçüklüğü ile dikkati çekiyor. Ortalama olarak eşek arısı boyutunda. Norveç'in kendi kapasitesi ile geliştirip ürettiği bir drone.

AeroVironment RQ11 Raven, RQ-20 Puma, Wasp III'ler ise Amerika'dan tedarik edildi.

Lockheed Martin tarafından üretilen Indago 3'lerden 10 adet kullanımda. Gelecekte sayı 30'a yükseltilecek.

Son olarak Skydio X10D model dronelar sipariş edildi. Gizlilik sözleşmesi gereği adet sayısı paylaşılmadı.

Norveç Deniz Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?

Çok sayıda Norveç üretimi deniz aracı envanterde. Ancak dış alımlar da yapıldı.

İlk olarak Ula sınıfına ait 6 adet taarruz deniz altı kullanılıyor. 1988'den itibaren envantere eklendi.

Almanya ve Norveç tarafından ortaklaşa üretildi.

İspanya'dan Frigtjof Nansen tipi fırkateynler satın alındı. 4 adet bulunuyor.

Korvetler ise tamamen Norveç tarafından üretilen Skjold sınıfına ait araçlar, toplam 6 adet kullanılıyor.

Devriye ve hızlı müdahale teknesi olarak 3 farklı model tercih ediliyor.

İlk olarak İsveç'ten alınan CB90 sınıfı 6 adet tekne envanterde.

Hızlı devriye için ise İsveç üretimi IC20M serisi bot kullanımda.

Ayrıca Norveç'in kendi kapasitesi ile geliştirdiği Goldfish 36 model sert şişme botta tercih ediliyor.

Mayınlara karşı tedbir gemileri olarak 3 farklı model yer alıyor.

Nordkapp model mayınlara karşı koruma tedbir gemisini Norveç kendi imkanları ile geliştirip üretti. 1 adet görevde.

Oksoy sınıfı gemi ise mayın avcılığı görevlerinde kullanılıyor. 2 adet envanterde. 1995 yılında ikiside suya indirildi.

Son olarak Alta sınıfı gemi ise mayın tarama görevleri için tercih ediliyor. 2 adet kullanılıyor, ikiside 1996 yılında envantere eklendi.

Norveç üretimi olan Kongsberg 2X Hugin model insansız deniz aracı da su altı görevlerinde bulunuyor.

Norveç Hava Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?

Taarruz uçağı konusunda tek araç var. O da 52 adet F-35 Lightning 2. 52 adet bulunuyor.

Deniz devriye uçaklarında da tek araç yer alıyor. Amerika'dan P-8 Poseidon'lar görev yapıyor. Toplam 5 adet.

Nakliye uçağı olarak ise C-130J Super Hercules'ler kullanımda. Güncel olarak 4 adet mevcut.

Bell 412 helikopteri genel maksatlı görevlerde bulunuyor.

Sikorsky Sh-60 Seahawk'ler de devriye ve anti denizaltı alanlarında kullanılabiliyor.

İtalyan şirket AgustaWestland tarafından üretilen AW101'ler de genel maksatlı görevler ve arama-kurtarma görevlerinde terchi ediliyor.

Norveçli askeri pilotların eğitimlerinde ise İsveç'ten alınan Saab MFI-15 Safari uçakları destek sağlıyor.

Norveç hangi askeri projeleri geliştiriyor?

Mevcut Ula sınıfı deniz altıların yerine yenilerini almak için Type 212CD denizaltı projesi devam ediyor.

Almanya ile ortak geliştirilen Type 212CD denizaltıları 2029'dan itibaren envanter eklenecek. Toplam 6 adet sipariş edildi, maliyeti yaklaşık olarak 5 milyar dolar.

Böylece, gelişmiş stealth yani gizlilik teknolojisi ve havadan bağımsız tahrik kapasitesi ile Arktik'te operasyon kabiliyetini yükseltmek istiyor.

NASAMS sistemleri de modernize ediliyor. 2024'te 440 milyon dolarlık yeni sipariş verildi.

Teslim edilecek versiyonların sensörleri ve füzeleri güncellenecek.

Arktik'e özel önem atfediliyor. Buradaki Rus tehditinin önüne geçebilmek için Evenes Hava Üssü genişletiliyor, ayrıca F-35 ve P-8 Posedion uçaklarının iniş-kalkışı için hazırlık yapılıyor

Kara kuvvetleri konusunda özel bir tehdit olmaması sebebiyle yürütülen yeni bir proje yok. Çünkü sınır komşuları ile sorunu yok.

Norveç'in karşılaştığı sınır ve askeri problemler nelerdir?

Özellikle Arktik bölgesindeki jeopolitik gerilimler ve Rusya ile komşuluğu nedeniyle problemler var.

Norveç, Rusya ile yaklaşık 200 km’lik bir kara sınırını ve geniş bir deniz sınırını paylaşıyor.

İki ülke de, Arktik’teki buzulların erimesiyle petrol, gaz ve ticaret yolları için rekabet ediyor.

Rusya, Kola Yarımadası’nda nükleer kapasiteli Kuzey Filosu’nu konuşlandırıyor.

Bu yüzden Norveç tarafından 7/24 gözetleme faaliyeti yürütülmek zorunda.

Ayrıca, Çin'in Arktik'te bir liman satın alma girişimleri vardı. Ancak henüz sonuca ulaşmadı.

Karşı hamle olarak Norveç, NATO'daki katılımını arttırdı.

Örnek olarak, Cold Response tatbikatına katıldı.

Arktik'teki sahil güvenlik devriyeleri ve F-35'ler ile istihbarat toplamaya yöneldi.

NATO’nun kuzey kanadında stratejik bir üye. Ancak 2017’de bir NATO tatbikatında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hedef gösterildiği bir skandal yaşandı.

İki ülke arasında diplomatik gerilim yaşansa da sorun daha sonra çözüldü.

NATO'nun genişlemesi Norveç'te neleri değiştirdi?

Finlandiya, 4 Nisan 2023’te, İsveç ise 7 Mart 2024’te NATO’ya resmen katıldı. Bu, NATO’nun 1990’lı yıllardan bu yana en büyük genişlemesi oldu.

İki ülkenin NATO'ya girmesindeki en önemli etken Rusya'nın Ukrayna ile savaşa başlaması ve Baltıkları da tehdit etmesiydi.

Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgali, Norveç’in güvenlik algısını değiştirdi.

2022’deki Cold Response tatbikatında 30.000 NATO askerine ev sahipliği yaptı.

2024'teki Trident Juncture tatbikatı ile lojistik ve seferberlik durumunda hızlı intikal kabiliyetlerini test etti.

Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasıyla, Norveç bu ülkelerle ortak hava ve deniz devriyeleri başlattı

İsveç’in Gripen uçakları, Norveç’in F-35’leriyle birlikte Baltık hava sahasında görev yapmaya başladı.

NATO, üyelerinden gayrısafi yurt iç hasılalarının en az %2’sini savunmaya ayırmalarını istiyor.

Bu 2035'te yüzde 5 olarak değişecek.

Norveç, 2023’te bu hedefe ulaştı ve 2024’te harcamalarını %2’nin üzerine çıkardı.

Ayrıca, Tam seferberlik kapasitesini 70.000’den 90.000’e çıkaracak.

Rusya’nın GPS sinyal bozma faaliyetlerine karşı siber savunma yatırımlarını artırdı. 2024’te NATO’nun Siber Savunma Merkezi ile entegrasyon arttırıldı.

2024'te yeni NASAMS sistemleri sipariş edildi.

Ayrıca elindeki Patriot sistemleri için ek mühimmat sipariş etti.

İlk F-35'leri teslim alan ülke olarak tarihe geçti

2023’te beş adet P-8 Poseidon deniz devriye uçağını teslim aldı. Bu uçaklar, Rus denizaltılarını izlemek ve Arktik sularını korumak için kullanılıyor.

ABD’den 9 adet HH-60W helikopteri için 2,6 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.

Almanya’dan Leopard 2A4 tanklarının modernizasyonu için ek 2A7 tankları sipariş etti.

Güney Kore’den alınan K9 obüslerinin sayısı 2024’te artırıldı.