Starbucks ve McDonald’s’ı tahtından etti: Büyükannesinden aldığı 417 dolarlık borçla başlamıştı
Dünyanın en büyük fast food zinciri artık bir Çin markası olan Mixue Ice Cream & Tea. McDonald’s ve Starbucks gibi küresel devleri geride bırakarak 46 binden fazla şubeyle zirveye yerleşen Mixue’nin arkasında ise büyükannesinden aldığı 417 dolarlık borçla yola çıkan bir üniversite öğrencisinin hikayesi var. Dondurma ve soğuk çay ürünleriyle büyüyen marka, düşük maliyetli iş modeli ve agresif franchise stratejisiyle kısa sürede küresel pazarda adından söz ettirmeyi başardı.
Dünyanın en büyük fast food zinciri unvanı artık ne McDonald’s’a ne de Starbucks’a ait. Çin merkezli Mixue Ice Cream & Tea, Mart 2025 itibarıyla dünya genelinde 46 bini aşkın mağazaya ulaşarak sektörde liderliği ele geçirdi.
Başarının ardındaki isim ise dikkat çekici bir girişimcilik öyküsüne sahip: Zhang Hongchao, 1997 yılında Henan Üniversitesi'nde öğrenci olduğu dönemde, büyükannesinden aldığı yalnızca 3 bin yuan (bugünkü kurla yaklaşık 417 dolar) borçla Zhengzhou sokaklarında küçük bir içecek tezgahı kurdu. Bugün ise kardeşi Zhang Hongfu ile birlikte 8,1 milyar dolarlık bir serveti yönetiyor.
Zorluklarla başlayan yolculuk
Zhang’ın ilk tezgahı, rendelenmiş buz ve soğuk içeceklerle müşteri çekmeye başladı. Ürün başı maliyeti 1,5 yuan olan içecekleri 100 yuan’a kadar satarak kısa sürede yüksek kâr elde etti. Ancak deneyim eksikliği ve hızlı kentleşme süreci nedeniyle tezgahı bir yıl içinde üç kez yıkıldı. Kış aylarında düşen satışlar nedeniyle geçimini sağlamak için mandalina bile sattı. Yine de pes etmedi, ürün çeşitliliğini artırarak 1 yuan’lık dondurma külahı gibi fiyat-performans ürünleriyle kitlesini genişletti.
Aile desteğiyle kurumsal büyüme
2007 yılında kardeşi Zhang Hongfu’nun şirketin başına geçmesiyle, Mixue daha kurumsal bir yapıya kavuştu. Aile ve arkadaşlar tarafından işletilen dağınık yapıyı düzenlemek adına mağaza yöneticisi sistemi getirildi. Böylece operasyonel disiplin sağlandı, iç anlaşmazlıklar sona erdi.
2014'te tedarik zinciri ve kalite sorunlarına çözüm olarak Zhang, doğrudan çiftçilerden ham madde tedarik edilen bir depo ve üretim ağı kurdu. Bugün şirket, Çin’in 22 eyaletinde lojistik merkezleri ile faaliyet gösteriyor.
Rekor gelir ve düşük gider stratejisi
Mixue, 2024 yılında elde ettiği 615 milyon dolarlık net kâr ve 3,43 milyar dolarlık toplam gelir ile göz kamaştırdı. Gelirini bir önceki yıla göre %40 artıran şirketin hisse başına kazancı da %41 yükseldi.
Dikkat çeken bir diğer unsur ise düşük işletme maliyetleri. Rakipleri gelirlerinin %45-55’ini giderlere harcarken, Mixue bu oranı %30 seviyesinde tutmayı başarıyor. Bu strateji, şirketin franchise modeline dayalı yapısıyla birleşerek sürdürülebilir büyümeyi mümkün kılıyor.
Franchise modeli ve farklı gelir yapısı
Mixue'nin dünya genelindeki mağazalarının %99’u franchise modeliyle işletiliyor. Ancak şirket, doğrudan franchise ücretleriyle değil; bayilere sattığı ürün ve ekipmanlar üzerinden gelir elde ediyor. Bayiler, tüm ekipmanları Mixue’den satın almakla yükümlü. Bu model, şirketin sabit gelir akışı sağlamasında büyük rol oynuyor.
2024 yılında 10 binin üzerinde yeni mağaza açan Mixue’nin kapanış oranı yalnızca %3,5 seviyesinde kaldı. Bu da markanın istikrarını ve yayılma stratejisinin başarısını gözler önüne seriyor.
Halka arzla gelen patlama
2024 yılı başında Hong Kong Borsası’nda halka arz edilen Mixue, 3,45 milyar Hong Kong doları (yaklaşık 444 milyon dolar) toplayarak yılın en büyük IPO’larından birine imza attı. Şirketin hisseleri kısa sürede neredeyse iki kat değer kazandı.