Türkiye'nin yeni enerjisi: Akkuyu Nükleer Güç Santrali

SUAT YAHYAOĞLU
Abone Ol

Türkiye'nin ilk nükleer santral projesi olan ve bugün temeli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin tarafından atılacak olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin ülkemize katkısını maddeler sizler için derledik.

Türkiye’nin 60 yıllık nükleer güç santrali hayalinde bugün önemli bir adım atılıyor.

Mersin’in Gülnar ilçesi Akkuyu bölgesinde yapımı planlanan Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temeli, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rus lider Vlademir Putin'in katılacağı törenle atılıyor.

Peki açılacak olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali ne zaman bitecek, ülkemize ne gibi katkıları olacak? İşte maddeler halinde Türkiye'nin yeni enerjisi Akkuyu Nükleer Santrali


0. Bugüne nasıl gelindi? Akkuyu Nükleer Enerjinin tarihçesi

Akkuyu Nükleer Enerji tesisinin yapım planı adım adım gerçekleşti. İşte kronolojik sıra ile Akkuyu projesinin tarihçesi

13.01.2010: Rusya Federasyonu Hükümeti Başbakan Yardımcısı İgor Seçin ile Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın Türkiye’de NGS tesisine dair işbirliği ortak bildirisini imzalamaları ve ikili görüşmelerin başlanması.

12.05.2010: Rusya Federasyonu Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde ‘Akkuyu Sahası’nda Bir Nükleer Güç Santralin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliği Anlaşması’nın imzalanması.

21.07.2010: Türkiye’de Hükümetlerarası Anlaşma’nın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi (21.07.2010 tarihli Kanun 27648 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir).

12.11.2010: Rusya Hükümeti proje katılımcılarını tespit etti.

03.12.2010:Rusya Federasyonu’nda Hükümetlerarası Anlaşma’nın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun’un yürürlüğe girmesi (322-FZ sayılı ve 29.11.2010 tarihli Federal Kanun).

13.12.2010: Türkiye Cumhuriyetinde  ‘AKKUYU’ NGS  ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. tescil edilmiştir.

26.05.2011:Akkuyu NGS sahasında  tam kapsamlı ı mühendislik araştırmalarına başlanmıştır.

2011 Yılından İtibaren: Akkuyu NGS inşaatı ve işletmesi için Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş’ye arazinin tahsis edilmesi.

Mart 2012: Büyükeceli’de Nükleer Güç Santrali Projesi ile ilgili bilgilendirme merkezinin açılması.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Akkuyu NGS’nin kurulması planlanan bölgede ÇED ile ilgili halkın katılımı toplantısının yapılması

Haziran 2012: Akkuyu NGS Yer Lisansı'na temel teşkil eden güncellenmiş yer raporunun TAEK’e sunulması.

Ağustos 2012: Novovoronej NGS-2’nin TAEK tarafından, Akkuyu NGS için referans santral olarak kabul edilmesi.

Kasım 2012: Akkuyu NGS için mevzuat veri tabanının TAEK tarafından kabul edilmesi.

25.12.2012: Mersin’de Nükleer Güç Santrali Projesi ile ilgili bilgilendirme merkezinin açılması.

01.12.2014: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, Akkuyu NGS inşaat projesi ile ilgili "Çevre Etki Değerlendirme" Raporuna yönelik olumlu karar alınması.

14.04.2015: Akkuyu NGS İnşaat Projesi Deniz Hidroteknik Yapılarının TEmel Atma Töreni'nin yapılması.

25.06.2015: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından,  Akkuyu Nükleer AŞ’ye 36 aylığına ön lisans verilmesi.

09.08.2016: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki ülke arasında yaşanan gerilimin ardından Rusya'ya yaptığı ziyarette "Akkuyu projesiyle ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilmesi konusuydu. Bu karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım konusu içerisinde yerini alacaktır" dedi.

10.10.2016 : Mersin Büyükşehir Belediye Meclis toplantısında Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesinin 1/100.000 ölçekli plana işaretlenmesi oy çokluğuyla kabul edildi.

11.06.2017: EPDK, Akkuyu Nükleer Güç Santrali için Akkuyu Nükleer Anonim Şirketi'ne 49 yıl süreli lisans verdi.

10.12.2017: Akkuyu NGS'nin nükleer güç ünitelerinin inşasına hazırlık için gerekli olan öncelikli tesislerin temel atma töreni Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Fatih Dönmez ve Rusya Devlet Nükleer Enerji Kurumu (Rosatom) Başkanı Aleksey Lihaçev'in katılımıyla gerçekleştirildi.

22.12.2017: Akkuyu NGS için 17 Kasım 2017'de verilen teşvik belgesi Resmi Gazete'de yayınlandı. Buna göre yatırım için harcanacak 76 milyar TL KDV'den, 4 milyar 508 milyon 259 bin 804 ABD Doları da gümrük vergisinden muaf olacak.

02.04.2018: Türkiye Atom Enerjisi Kurumunca (TAEK) Türkiye'nin ilk nükleer güç santrali projesi Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin (NGS) birinci ünitesi inşası için "İnşaat Lisansı" verildi.

03.04.2018: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin'in katılmıyla NGS'nin temelinin atılması

0. Proje Ne Zaman Bitecek?

60 yıl işletme ömrüne sahip olacak proje Rus devlet nükleer enerji şirketi Rosatom tarafından yürütülüyor devletler arası yapılan anlaşma gereği ilk ünitenin temel atıldıktan 7 yıl sonra devreye alınması planlanırken, Türkiye’nin talebi üzerine bu tarihin 2023 yılına çekilmesi hedefleniyor.  Santraldeki diğer ünitelerde birer yıl arayla devreye girecek.

0. Ne Kadar Elektrik Üretecek, Türkiye'deki Elektirik Tüketiminin Ne Kadarını Karşılayacak?

Her biri 1200 MW kapasiteli 4 reaktörden oluşacak Akkuyu Nükleer Santrali, 4800 MW kapasiteye ulaştığında yıllık ortalama 35 milyar kilovatsaat elektrik üretecek. Bu üretim İstanbul'un tek başına elektirk ihtiyacının karşılanması anlamına geliyor. Yani yıllık enerji ihtiyacımızın %10'una denk geliyor.

Türkiye'de 2016 yılında 275 milyar kilovatsaat elektrik tüketimi gerçekleşmiştir. Son yıllarda elektrik tüketimindeki artış dikkate alındığında da elektrik tüketimimizin her yıl ortalama %5,1 arttığı görülmektedir. Mevcut tüketim miktarımız ve talep artışımız dikkate alındığında santralin tam kapasite üretime başlayacağı 2026 yılında (bu tarih 2023'te olabilir) Türkiye'de yıllık 452 milyar kilovatsaat elektrik tüketimi olacağı görülmektedir. 

0. Akkuyu Nükleer Santral'nin ekonomik boyutu

2010 yılında Rusya ile Türkiye arasında imzalanan anlaşma çerçevesince start alan Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi’nin yaklaşık 20 milyar dolara mal olması bekleniyor.

Akkuyu NGS inşaatında, en yoğun döneminde yaklaşık 10 bin kişi çalışırken, işletme aşamasında ise yaklaşık 3 bin 500 kişiye iş imkanı sağlanacak.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali büyük cirolar elde eden bir şirket olacaktır. Üretilecek 35 milyar kilovatsaat enerjinin yarısı 0,1533 ABD doları/kWh, diğer yarısı 15 kuruş kWh birim fiyatıyla satıldığında 2016 Kasım dolar kuruna göre yıllık 11 milyar 25 milyon TL, günlük ise 30 milyon TL ciro elde edecektir. Bu büyüklükle Rusya'ya ait olan Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş., EÜAŞ'tan iki kat fazla ciro elde edecek ve Türkiye'nin dev firmaların bugünkü cirolarına bakıldığında en büyük 16'ncı şirket olacaktır.

0. Akkuyu Nükleer Santralin Yeri İçin Neden Mersin?

Akkuyu Nükleer Santrali, Akdeniz'e de kıyısı olan Türkiye'nin güney şehirlerinden Mersin'in Gülnar ilçesine bağlı Büyükeceli Mahallesi, Akkuyu Mevkii'nde yer almaktadır.

Akkuyu için Mersin'in Mersin'in Gülnar ilçesinin seçilmesinin en önemli nedeni sismik açıdan en güvenli yer olması ve depreme dayanıklı olması gösteriliyor. Nitekim Akkuyu NGS Elektrik Üretim AŞ Genel Müdür Yardımcısı Rauf Kasumov, ''Akkuyu Nükleer Enerji Santrali Bilgilendirme Toplantısı''nda yaptığı konuşmada ''Modern, son teknoloji ürünü olan santral çok şiddetli bir depreme dayanıklı olarak yapılacak. Çok yüksek binalar da yapılıyor depreme dayanıklı olarak. Son teknolojiler bu sorunu ortadan kaldırıyor. Buna rağmen biz, bölgenin olabilirliği en yüksek deprem şiddetini hesaplayabilmek için de sismik çalışmaları yapıyoruz. Verileri topluyoruz. 20 milyar doları yerin altına indirmek istemiyoruz.'' demişti.

0. Nükleer Enerjinin Avantajları

Çevreye duyarlı enerji kaynağıdır

Nükleer enerji üretimi; kömür, doğal gaz veya petrol üretimlerine nazaran atmosfere çok daha az sera gazı salmasından dolayı çevreye daha duyarlıdır ve küresel ısınmanın hızlandırıcı etkilerini düşürür.

Yüksek rakamlarda elektrik enerjisi üretilebilir 

Türkiye gibi elektriği dışarıdan oldukça pahallı ithal eden ülkeler için ucuz, sürekli ve güvenli elektrik elde edilmesini sağlar. Elektrik çağımızda büyük gerekliliktir. Örneğin, gelecekte yaygınlaşması beklenen elektrikli otomobil gibi teknolojilerin kullanılabilmesi açısından ucuz ve sürekli elektriğe ihtiyaç daha fazla artacaktır.

Üretilen elektriğin maliyeti daha düşük olur 

Nükleer santraller yoluyla üretilen elektriğin maliyeti diğer hidrolik gibi santrallerde üretilen elektriğe oranla daha düşüktür.

Kullanılmış yakıtlar tekrar kullanılabilir

Nükleer santrallerde kullanılmış yakıt yeniden işlendikten sonra faydalı ürünler ayrıştırılarak tekrar yakıt olarak kullanılabilinir. Tekrar kullanılabilirlik üretimde maliyeti düşürür.

Nükleer enerji diğerlerine göre daha verimlidir

1000 MW’lık bir Nükleer Santral 1 yılda yaklaşık olarak 1.6 milyon ton ham petrol eş değeri enerji üretebilmektedir. Nükleer yoluyla kullanılan nükleer yakıtın bir kilosu; yaklaşık iki vagon kömür ya da yaklaşık iki tank dolusu petrol yakılarak üretilen enerjiye eş değerdir. Nükleer enerji daha ucuz olmasının yanı sıra aynı zamanda daha verimlidir.

0. Hangi Ülkede Kaç Tane Nükleer Santral Var?

Enterkonnekte sistemlerde baz yükün karşılanması için en tercih edilir elektrik üretim yöntemlerinden biri olan nükleer güç ile 30 ülkede elektrik üretimi yapılmaktadır. Dünyada nükleer enerji santrali kurulu güç verilerine bakıldığında ABD 100 bin MW'ye yaklaşan aktif santral gücü ile lider konumda iken, ABD'yi Fransa, Japonya, Çin ve Rusya takip etmektedir. Kişi başına düşen nükleer santral kurulu gücünde ise her vatandaşına 941 watt düşen Fransa lider, 857 watt düşen İsveç ise ikinci sıradadır.
Türkiye'de yapımına başlanan Akkuyu Nükleer Santrali'nin kapasitesi 4800 MW olacaktır. Diğer taraftan Akkuyu'dan sonra devreye alınması planlanan Sinop ve İğneada NGS'leri ile 3 santralin toplam kurulu gücü 13.680 MW'dir. Ülkelere göre nükleer enerji kullanımı listesini aşağıdaki tablolardan inceleyebilirsiniz.

0.
0. Akkuyu Nükleer Santrali Kamu Spotu Aziz Sancar ve Bilge Demirköz

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ''Nükleer Enerjinin'' önemini anlatmak için çok özel bir kamu spotu hazırladı. Türkiye'den ünlü 2 bilim insanının yer aldığı kamu spotunda Nobel Ödüllü Aziz Sancar ve UNESCO ödüllü Bilge Demirköz yer alıyor.