Artık uçan taksiler kuryelik yapıyor... Çin teknoloji yarışında vitesi artırdı: Sırada uçan arabalar var!
Çin, insansız uçan taksiler ve drone’la yemek teslimatıyla düşük irtifa havacılıkta yeni bir dönemin kapısını aralıyor. EHang ve diğer dev şirketlerin öncülük ettiği alçak irtifa projeleri hızla büyürken, hükümet destekleri bu sektörün gelecekte devasa bir ekonomi oluşturacağını gösteriyor. Uzmanlara göre sıradaki büyük adım: uçan arabaların yaygınlaşması.
Çin, uzun yıllar bilim kurgu filmlerinde görülen uçan araçları günlük hayatın parçası hâline getirmeye hazırlanıyor. Ülkenin önde gelen üreticilerinden EHang, insansız mini uçan taksilerin test uçuşlarını başlatırken, Shenzhen’de drone’la yemek teslimatı artık sıradan bir hizmet hâline geldi. Üstelik pahalı olmasına rağmen hem yerel halk hem de turistler tarafından yoğun ilgi görüyor.
Bu gelişmeler, Çin’in hızla büyüyen “alçak irtifa ekonomisi” stratejisinin önemli bir ayağını oluşturuyor. Ancak hava sahası kısıtlamaları, güvenlik düzenlemeleri ve batarya kapasitesi gibi teknik engeller sektörün önündeki en büyük zorluklar olarak gösteriliyor.
Alçak irtifanın ekonomiye katkısı büyüyor
Bin metrenin altındaki hava sahasında yapılan faaliyetlerin 2023 yılında 506 milyar yuan (70 milyar dolar) gelir oluşturduğu bildirildi. Bu rakam, Çin ekonomisinin yaklaşık yüzde 0,4’üne denk geliyor.
Devlet Bilgi Merkezi araştırmacısı Zhang Xiaolan, bu sektörün 2035’te 3,5 trilyon yuana (yaklaşık 490 milyar dolar) ulaşacağını öngörüyor.
Küresel drone pazarının yüzde 70’ine sahip olduğu tahmin edilen DJI’ın bulunduğu Guangdong, alçak irtifa ekonomisinin merkez üssü hâline gelmiş durumda. Shanghai yakınlarındaki Jiangsu ve Zhejiang eyaletleri de gelişimi destekleyen bölgeler arasında yer alıyor.
Uçan araba yarışı hızlanıyor
Guangdong’daki diğer büyük şirketler arasında EHang, SF Express’in drone birimi Phoenix Wings ve XPENG’in uçan araba kolu ARIDGE bulunuyor. Eyalet yönetimi, uçuş hizmet istasyonları ve operasyon platformları kurarak hava sahası yönetimini kolaylaştırmayı amaçlıyor. Ayrıca alçak irtifa turizmini teşvik için yerel indirim kuponları hazırlıyor.
Shenzhen Belediyesi, yolcu taşımacılığı sertifikası alan firmalara 15 milyon yuan (2,1 milyon dolar) teşvik sunuyor. Bu sertifikalar, dikey kalkış yapabilen eVTOL modelleri için geçerli.
Çin Sivil Havacılık İdaresi, EHang’in pilot gerektirmeyen eVTOL modeline ticari yolcu taşımacılığı izni verdi. Araç saatte 130 km hız yapabiliyor ve 30 km menzil sunuyor.
EHang, önceliği hava turizmine veriyor. Son iki yılda 20 şehirde iniş-kalkış alanı kuran şirket, 5 yıl içinde farklı firmalara ait uçan araçların aynı hatları kullanacağını tahmin ediyor.
Şirket yöneticisi He Tianxing, gelecekte alışveriş merkezleri, okul çatıları ve parklarda mini terminallerle kent içi uçuş ağlarının kurulacağını söylüyor.
Batarya ve güvenlik hâlâ en büyük engel
eVTOL sektörünün en kritik sorunu batarya. Shenzhen merkezli Skyevtol’un kurucu ortağı Guo Liming, tek kişilik modellerin 100 bin dolara satıldığını ancak yalnızca 20–30 dakika havada kalabildiğini belirtiyor.
Güvenlik açısından da soru işaretleri mevcut
Geçtiğimiz eylülde iki XPENG eVTOL’u bir fuar provasında çarpıştı ve araçlardan biri iniş sırasında alev aldı. Can kaybı yaşanmadı ancak bir sonraki uçuş gösterisi iptal edildi.
Uzmanlara göre teknolojinin yaygınlaşması için bataryaların daha dayanıklı hâle gelmesi ve hava sahası kurallarının netleştirilmesi şart.