Domatesten sakıza: Tarih boyunca yasaklanan yiyeceklerin öyküsü
Domatesten sakıza: Tarih boyunca yasaklanan yiyeceklerin öyküsü
Yemek, sadece karın doyurmak değildir. Kültürdür, gelenektir, bazen de politik bir mesaj… Ancak tarihin bazı dönemlerinde bazı yiyecekler adeta günah ilan edilmiş, yasaklarla kuşatılmıştır. Kimi zaman bilimsel bilgi eksikliği, kimi zaman dini gerekçeler, kimi zaman da toplumsal korkular nedeniyle sofralardan silinen yiyecekler olmuştur. Gelin tarihte iz bırakan ilginç yemek yasaklarına birlikte göz atalım.
Domates
Bugün salatamızdan makarnamıza kadar birçok yemeğin başrol oyuncusu olan domates, 16. yüzyılda Avrupa’ya ulaştığında büyük bir şüpheyle karşılandı. Özellikle aristokratlar, domatesin ölümcül olduğuna inanıyordu. Sebebi ise ilginç: Zenginler kurşun içerikli tabaklar kullandığı için domatesteki asidik yapı, kurşunu çözüp zehirlenmelere yol açıyordu. Ancak suç domatese atıldı! Yüzyıllar boyunca bu kırmızı sebze "ölüm meyvesi" olarak anıldı ve mutfaklardan uzak tutuldu.
Çikolata
Günümüzde mutluluğun sembolü olan çikolata, bir dönem Avrupa'da dini tartışmaların merkezindeydi. 17. yüzyıl İspanya’sında bazı din adamları, çikolatanın oruç bozup bozmadığını tartışıyordu. Bir yiyeceğin ruhsal yaşama zarar verebileceği düşüncesiyle çikolata kimi dönemlerde kilise çevresinde adeta yasaklandı.
Mantar
Mantar, doğada kolay bulunmasına rağmen tarih boyunca birçok toplumda temkinli yaklaşılan bir besin olmuştur. Özellikle Orta Çağ'da bazı Avrupa ülkelerinde mantar tüketimi kraliyet dışında yasaktı. Çünkü hangi mantarın zehirli, hangisinin yenilebilir olduğu bilinmediğinden, halkın bu konuda hata yapması istenmiyordu. Bir nevi "güvenlik yasağı" olarak uygulanmıştı.
Sarımsak
Antik Yunan’da sarımsak, işçi ve kölelerin yiyeceği olarak kabul edilirken; dini törenlerden önce tüketilmesi yasaktı. Sebebi ise kokusu! Rahiplerin tanrılarla iletişim kurarken “kutsal saflığı” bozmaması gerektiğine inanılıyordu. Bu yüzden sarımsak yiyenlerin tapınağa girmesi engelleniyordu.
Sakız
Yakın dönem bir örnekle devam edelim… Singapur’da 1992 yılında sakız satışı ve çiğnemek yasaklandı. Neden mi? Çünkü toplu taşıma araçlarına yapıştırılan sakızlar temizlenemiyordu ve kamu düzenini bozduğu düşünülüyordu. Bu yasa yıllarca sürdü ve halen sınırlı olarak uygulanıyor.
Et yasağı
Dünya Savaşı sırasında Almanya ve İngiltere başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde, et tüketimi sınırlıydı. Sadece belirli günlerde et yenmesine izin veriliyor, hatta bazı ülkelerde et yerine “hayvansal olmayan köfte tarifleri” gazetelerde yayımlanıyordu. Bu dönem, sebze ve bakliyat temelli yemeklerin popülerleşmesine de neden oldu.
Bu yazının başlığı yazardan bağımsız editoryal olarak hazırlanmıştır.