Avustralya’nın ilk camisini Afgan deveciler yaptı
1800’lerin ilk yarısında, Avustralya’da ilk madencilik faaliyetleri resmen başladığında ülkenin çölle kaplı bölgelerinde atlar, kumlarda ilerleyemiyordu. Sonunda, yetkililer çareyi ülkeye deve ithal etmekte buldu. 1900’e kadar en az 15 bin deve ve 2 binden fazla deve bakıcısı Avustralya topraklarına ayak basmıştı. İlk deveciler Afganistan’dan geldiği için, sonradan ülkeye getirilen çeşitli milletlerden (Mısır, İran, Hindistan, Osmanlı İmparatorluğu, Pakistan…) bütün deve bakıcıları “Afganlar” olarak anılmaya başladı. Ortak özellikleri, İslâm dinine mensup olmak olan deve bakıcıları, 1861’de, Avustralya’nın ilk camisini Marree kasabasına inşa etti.
1800’lerin ilk yarısında, Avustralya’da ilk madencilik faaliyetleri resmen başladığında, taşımacılık ciddi bir sorun olarak ortaya çıkmıştı. Sadece çıkarılan madenlerin değil, ekipmanların ve işçilerin transferi de yetkilileri düşündürüyordu. Büyük merkezlere yakın bölgelerde problem atlarla çözülebiliyordu, ancak çöller için aynı şey söz konusu değildi. Sıklıkla yorulan ve iş göremez hale gelen atlar, kumlarda ilerleyemiyordu. Sonunda, yetkililer çareyi ülkeye deve ithal etmekte buldu.
Ülkedeki keşif ve kazılardan sorumlu komite, ünlü at yetiştiricisi George Landell’i Avustralya’ya deve getirmesi için görevlendirdi. Landell’in, develeri sahipleriyle beraber ithal etme önerisi kabul görünce, 1860’da ilk parti olarak 24 deve ve onların bakıcısı olarak üç deveci Melbourne limanına ulaştı. Bütün eyaletlerin deve ithali yarışına girmesinin bir sonucu olarak, 1900’e kadar en az 15 bin deve ve 2 binden fazla deve bakıcısı Avustralya topraklarına ayak basmıştı.
İlk deveciler Afganistan’dan geldiği için, sonradan ülkeye getirilen çeşitli milletlerden (Mısır, İran, Hindistan, Osmanlı İmparatorluğu, Pakistan…) bütün deve bakıcıları “Afganlar” olarak anılmaya başladı, ya da kısa adıyla “Ganlar”. Çeşitli diller konuşan bakıcıların ortak özelliği, hepsinin İslâm dinine mensup olmasıydı.
Güney Avustralya’nın tenha bir köşesindeki Marree kasabası, bu ilk Afganların yerleştiği yerlerdendi. Bölgedeki maden ocaklarının kesişme noktasında bulunan Marree, Afgan Müslümanları için de buluşma ve sohbet yeriydi aynı zamanda.
1861’de, Avustralya’nın ilk camisi de bu Afgan deveciler tarafından Marree’ye inşa edildi.
- Güney Avustralya Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Mohamad Abdulla’nın ifadesiyle, “O camiyi bir transit geçiş noktası olarak yapmışlardı. Ama işin ilginç yanı, her gittikleri yere zaten bir cami inşa etmeye gayret ederlerdi.”
Bu Afgan devecilerin çocukları ve torunları ise, 1888’de eyalet başkenti Adelide’de ülkenin en büyük camilerinden birini inşa ettiler. 1903’te dört de minare ilave edilen Adelide Merkez Camii, günümüzde “Avustralya’nın en eski, içinde sürekli ibadet edilen camisi” unvanını taşıyor.