Doğu Guta'daki kimyasal saldırıların devam eden trajedisi...

Suriye'de devrik Esed rejiminin başkent Şam'ın Doğu Guta bölgesinde 1400'den fazla sivili öldürdüğü kimyasal silah saldırısında 12 yıl geride kalırken, mağdurlar yaşadıkları korkuyu ve acıyı unutamıyor.

Hafızalardan silinmeyen bu katliamda, çoğu kadın ve çocuk binlerce sivil zehirli gazlardan etkilenerek hayatını kaybetti.

Kimyasal saldırının ardından 5 yıl boyunca kuşatma altında kalan ve 2018'de ülkenin kuzeyindeki İdlib'de çadır kamplara sığınan siviller, 8 Aralık 2024'te Baas rejiminin devrilmesinin ardından, zorla terk ettikleri Doğu Guta'ya geri dönmeye başladılar.

Naim Şakir de kimyasal silah saldırısına tanıklık edenlerden biriydi.

Ailesinden 9 canı kaybederek kimyasal saldırının dehşetine tanık olan Şakir, ardından haksız suçlamalarla rejimin zindanlarında işkencelere uğradı.

Şakir, hem zehirli gazların ölümünden hem de hapishanelerin karanlığından sağ çıkmayı başardı.

"Sorgu tam bir tiyatroydu"

Şakir, devrik rejimin Doğu Guta'daki Zemalka ve Ayn Terma bölgelerinde gerçekleşen kimyasal saldırıdan kendisini sorumlu tuttuğunu anımsatarak, "Filistin şubesindeki hapishane başta olmak üzere rejime ait hapishanelerde yaklaşık on buçuk ay hapis yattım." dedi.

Hapiste dört ayını tecritte, altı buçuk ayını ise kalabalık koğuşta geçirdiğini söyleyen Şakir, "Geçirdiğim sorgular kimyasal saldırı üzerineydi. Nasıl yapıldığını, nasıl üretildiğini, amacımızın ne olduğunu soruyorlardı." diye konuştu.

Şakir, saldırının dehşeti karşısında hayatla bağının koptuğunu aktararak, gerçeklikten uzaklaşıp histerinin eşiğine geldiğini, hayalle gerçeği ayırt edemez hale düştüğünü ve aynı anda korku, dehşet, kahkaha ile içsel bir çılgınlığı yaşadığını anlattı.

• Sorgucunun aslında kendisine anlattırmaya çalıştığı şeyin "yalan" olduğunu bildiğini kaydeden Şakir, “Gardiyan, saldırıyı benim yapmamın mantıksız, akıl dışı ve hayal bile edilemeyecek bir şey olduğunun farkındaydı. Ama onlar filmi istedikleri gibi kurguluyorlardı. Sorgu tam anlamıyla bir tiyatroydu.” ifadelerini kullandı.

Suriyeli mağdur, sorguda dedektifin kendisine, kimyasal malzemeleri nasıl getirdiğini, suları zehirlemek için depolara koyduğunu, insanların bunları içerek öldüğünü, lastikleri yakıp çıkan dumanla ölümlere yol açtığını, vicdanı olup olmadığını, insan olup olmadığını ve kendi ailesini öldürüp öldüremeyeceğini sorarak bu yönde suçlamalarda bulunduğu bilgisini verdi.

Şakir, bombardıman, katliam, tutuklanma ve sonrasında korkunun kendisini hiç terk etmediğini dile getirerek şunları söyledi:

"Rejimin medya yoluyla yarattığı sahte hikâyelerin gölgesinde yaşıyorduk. Bu oyun, hepimizin zihninde büyük bir korku oluşturuyordu. Özellikle rejimin medyasında 'itirafçı' durumuna düşmekten çok korkuyorduk. Çünkü hapishanede bunun sonucu işkence, dayak ve ardından idam oluyordu."

Şakir, kimyasal bombardımandan etkilenen bölgeler arasında Zemalka, Ayn Terma, Cobar ve Kusur Mahallelerinin de bulunduğunu belirterek, "O gün sabah saat 02.10 civarında kimyasal saldırı başladı. Aynı anda roketatar ve havan topu atışları da yapılıyordu. Yalnızca bu mahallede (Kusur) 15’ten fazla kişi şehit oldu. Mahalle tamamen boşaldı." dedi.

"Benim için o gün, kıyamet gününün dünyada yaşanmış haliydi"

Saldırı gecesi uyuduğu esnada ambulans ve patlama seslerini duymaya başladığını anımsatan Şakir, "Kimyasal saldırı oldu diye bağırılıyordu. Herkes yardıma koşuyordu. Dokuz yaşındaki kızımı alıp yakınlardaki sahra kliniğine götürdüm. Sonra Arbin'e götürdüm. Kızım, kameralar önünde 'Ben yaşıyorum!' diyen çocuktu." ifadelerini kullandı.

Suriyeli mağdur, saldırıda yakınlarını kaybetmenin hayatını adeta durma noktasına getirdiğini söyleyerek, "Ailemden kardeşim, ninem, amcamın oğlu ve kızı, dayımın iki oğlu ile onların eşi ve çocukları, teyzem, birçok akrabam ve komşumu kaybettim." diye konuştu.

"O gün için bir çok ad verildi, Suriye Holokostu, Asrın katliamı. Benim için ise, Kur'an'daki şu ayeti hatırlatıyordu, 'Kişi o gün kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar.' Benim için o gün, kıyamet gününün dünyada yaşanmış haliydi."

"Kepçelerle toplu mezarlar kazılıyordu"

Arbin'deki sahra hastanesine girdiğinde yüzlerce çocuğun cansız bedenini gördüğünü anlatan Şakir, "Kadınlar, erkekler, ambulanslar sürekli gidip geliyordu. Kardeşimin şehit olduğunu öğrendim. Onu defnetmek için götürdüğümüzde, sıranı bekle dediler. Çünkü ölenlerin sayısı o kadar çoktu ki kepçelerle toplu mezarlar kazılıyordu." diye konuştu.

Şakir, ölenlerin yan yana dizilip üzerlerinin aceleyle toprakla örtüldüğünü, tabut ve kefen bulunamadığını söyledi.

Defin sırasında top ve havan seslerinin duyulduğunu, insanların hem bombardımandan hem de cesetlerdeki zehirli kalıntılardan korktuğunu anlatan Şakir,

"Herkes, 'Yeter ki kardeşim, ailem gömülsün de kurtulalım' diyordu. O atmosferi tarif edecek tek şey kıyamet günüydü."

değerlendirmesini yaptı.

"Ben de kimyasal saldırıdan yaralı kurtulanlardan biriyim" diyen Suriyeli mağdur, birçok aile ferdini kaybettiğini vurgulayarak, "O gece yaşadıklarımızı ne video kayıtları ne belgeler ne de kelimeler anlatabilir. O anın ruhsal, fiziksel ve zihinsel etkisini hiçbir şey aktaramaz." dedi.

⁠Doğu Guta Katliamı

Esed rejimi, 21 Ağustos 2013'te başkent Şam’ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silaha başvurarak, 1400'den fazla sivili öldürdü.

Hafızalardan silinmeyen bu katliamda çoğu kadın ve çocuk binlerce sivil de zehirli gazlardan etkilendi.

Katliamın ardından Doğu Guta, 2018'de de Beşşar Esed rejiminin en sıkı ablukasını uyguladığı, neredeyse tüm silahları kullandığı bölge haline geldi.

Bölgedeki muhalifler, Esed rejimi ve Rusya ile yaptıkları mecburi anlaşma neticesinde Nisan 2018'de Doğu Guta'yı boşaltmak zorunda kaldı.

Suriye İnsan Hakları Ağı'nın raporuna göre, Esed rejimi, Suriye'de iç savaşın başlamasının ardından muhaliflerin kontrolündeki yerleşimlere 217 kez kimyasal silah saldırısı gerçekleştirdi.