Gerçek olana karşı yargı bildirmemek: Bisikletli Çocuk

Kim yönetti?

Jean-Pierre ve Luc Dardenne Kardeşler, yüzyıllardır hükümet kurma sorunu yaşayan, şu an tam 6 hükümeti bulunan ve genel olarak bu siyasi özelliği ile tanınan Belçika’nın en önemli sinemacıları. Valon (Fransızca), Flaman (Flemenkçe) ve Brüksel olmak üzere üç federal bölgeden oluşan ve çeşitli dillerin konuşulduğu Belçika’dan çıkan bu kardeşlerin filmleri de çok uluslu veya çok dilli bir yapıya sahip. Önce aile sonra göçmen sorunları üzerinden farklılıkları tarafsızca ve yalın bir formda veren Dardenne Kardeşler, tarzlarını; gerçeklik algılarının tarafsızca, çok dilli ve federal yapıdaki ülkeleri gibi çeşitli karakterleri bir araya getirerek oluşturmalarına borçlu. Tarafsızlıklarıyla oluşturdukları gerçekliği; yargıya varmadan her şeyi olduğu gibi anlatan Dardenne Kardeşler, birini veya bir şeyi "yargılama" konusunda tamamen flu iken bu fluluğa ulaşma noktasında ise çok net bir duruş sergiliyor. Bu net duruşun arkasında ise farklı kültürleri didikleyerek elde edilen emeğin özgüveni var. Çoğu filminde çocuklar üzerinden ilerleyen Dardenne Kardeşler, yargılama mekanizması zayıf ve gerçeklerle ilk kez karşılaşan "çocuk" merkezinde hikâyelerini anlatmayı seviyor.

Ne yönetti?

2011’de Cannes Jüri Büyük Ödülü’nü Nuri Bilge Ceylan’ın Bir Zamanlar Anadolu’da filmi ile paylaşan Le Gamin Au Vélo yani Bisikletli Çocuk filmi, 12 yaşında babası tarafından yetimhaneye bırakılan Cyril’in öyküsünü anlatıyor. Ne pahasına olursa olsun babasını bulmak isten Cyril, kuaför salonu işleten Samantha ile tanışır ve onun kendisine koruyucu anne olmasını ister. Bir yandan aradığı babasına duyduğu öfkeyi Samantha’nın sevgisiyle bastıran Cyril bir yandan da yurttan ayrıldıktan sonraki sivil hayata hatta banliyö hayatına adapte olmaya çalışır. Kırmızı tişörtü ve siyah bisikletiyle aslında gerçeği arayan Cyril, tıpkı elbisesinin ve aracının rengi gibi kullanılan mekânların da rahat renk paletleriyle bir bütünlük oluşturur.

Nasıl yönetti?

"Bir erkeğin tutsak olduğu şiddet sarmalından çıkmasına yardım eden bir kadın" tamlaması üzerine yoğunlaşan Dardenne Kardeşler, zaman zaman ara verseler de senaryoyu bir yıl içinde yazmış. Samantha karakterini başta doktor olarak kurgulayan ikili, kadın karakteri "çocuğun algılarını değiştiren bir peri" olarak düşündükleri için görsel olarak kuaför mesleğini uygun bulmuş. Duygusallıktan da kaçınan Dardenne Kardeşler, karakterlerin geçmişi hakkında çok bilgi vermemiş. Yargıda bulunma, duygusallıktan uzak kalmanın yanına kasvetten de uzak durmaya önem veren ikili, "sokak ve sokak suçluları" noktasında gerçekliği yakalamış.

• Bu filmin yapımında Dardenne Kardeşler’in Belçika menşeli şirketi Les Films du Fleuve yüzde 44, Fransız ortak yapım şirketi yüzde 46, İtalyan ortak yapım şirketi ise yüzde 10’luk payla ortaklık kurmuş.

Cyril karakteri için çok sayıda seçme yapılması planlanırken, Thomas Doret (Cyril) beşinci aday olarak geldiği seçmelerde hemen rolü kapmış. Thomas normal film çekim planının dışında tam bir ay boyunca rolü için ekstra çalışmış. 55 gün süren çekimler ise Dardenne Kardeşler için bir ilk olmuş. Çünkü bu film ikilinin yaz ayında çektiği ilk yapım. Diğer bir "ilk" ise Dardanne Kardeşler’in bu filmde müzik kullanması. Bu kararlarında ikileme düşen ikili, Cyril karakterini sevgi ile okşamak için müziğin iyi seçim olacağı fikrine varmışlar.

Neden yönetti?

En iyimser filmlerini çekmek isteyen ve bunun için aydınlık tonları verecek biçimde çekimlerini yaz mevsiminde yapan Dardenne Kardeşler, daha sevimli ve daha az dramatik bir hikâye kurmuş. Kendisini seven birisinin yardımlarıyla daha önce yaşadığı yanılsamaları ortadan kaldırmaya çalışan bir çocuğun çabalarını kendi sinema dilleriyle anlatmak isteyen ikili, uzun yıllar evvel kendilerine Japonya’da anlatılan bir öyküden yola çıkmış. İkili, bu çocuğun yanına "bir erkeğin tutsak olduğu şiddet sarmalından çıkmasına yardım eden bir kadın" karakterini eklemiş.

• Bisiklet konu olunca hemen akıllara "İtalyan Yeni Gerçekçiliği" gelmesi üzerine bu soru ikiliye sorulmuş. Rome, Citta Aperta (1945), Paisà (1946), Germany Year Zero (1948), L’amore (1948), The Flowers of St. Francis (1950) ve Europa 51 (1952) gibi filmlerin yanı sıra Pasolini’yi de sevdiklerini dile getiren Dardenne Kardeşler filmlerinde bu yapım ve yönetmenlerin bir etkisi olup olmadığını izleyicinin takdirine bıraktığını da belirtmişler.

Ne zaman yönetti?

20 Ocak 2006 tarihli bir ajanda notundaki fikre rast gelerek 2009 yılında senaryolaştırılan bu film, 15 Mayıs 2011’de Cannes Film Festivali’nde prömiyerini yaptı. 2010’un yaz aylarında çekilen filmin dağıtımını Cinéart firması Belçika'da, Diaphana Films firması ise Fransa'da üstlenmiş. Her iki ülkede de prömiyer 18 Mayıs'ta gerçekleşmiş. Belçika'da 27 salonda vizyona giren film, hafta sonu brüt 70 bin 768 Avroluk bedelle, gişe listesine altıncı sırada girerken Fransa'da 172 salonda lansmanı yapılmış ve açılış haftasında 107 bin 763 katılımla listede altıncı sırada yer almış. 172 salondan 215 salona çıkan gösterim toplam 209 bin 725 seyirciye ulaşmış.

Nerede yönetti?

Film, Belçika’da Fransızca konuşulan Valon’un baş ili Liege’de çekilmiş. Suç unsurlarını daha iyi aktarmak için büyük bir kent seçen Dardenne Kardeşler, çoğu filmi gibi Fransızca çekecekleri bu yapım için Liege uygun bir tercih olmuş. 12 yaşında kırmızı tişörtlü, siyah bisikletli, hayatın gerçeklerini çok kasvetli olmayan bir kentte öğrenen Cyril karakteri için sokaklar çok önemli bir yer tutuyor. Aslında bir sokak filmi olan Bisikletli Çocuk orijinal adında "Bisikletli Yumurcak" iken Dardenne Kardeşler, diğer dillerde yumurcak yerine çocuk kelimesini kullanmış. Yaptığına göz yumulan "yumurcak" kelimesinin kullanımı için bile Liege sokakları filme istenileni vermiş.