Sanatı doğanın içinde bulan ressam: Albert Dürer

Çizim konusunda gösterdiği erken yeteneği sayesinde, henüz on beş yaşındayken Nürnberg'in önde gelen sanatçısı, ressam ve baskı ustası Michael Wolgemut'un atölyesine kabul edildi. Dürer, Wolgemut’un yanında geçirdiği üç yılda Nürnberg’ de basılmış olan belli başlı kitapların süslemesinde ve bazı dekorasyon işlerinde de çalıştı.

• Otoportre (Self-Portrait), 1498 Museo del Prado

• Dürer ilk yağlıboya otoportresini 1498'de İtalya'ya ilk seyahati sırasında resimledi. Ülkesinde sanatçılar Nurnberg loncalarının katı düzeni içinde hâlâ zanaatçı sayıldığı için İtalya’da sanatçı olarak gördüğü ilgiden memnundu. Venedik'ten gönderdiği mektuplardan birinde şöyle yazıyordu: "Burada bir beyefendi muamelesi görüyorum, ülkemde ise bir asalak."

İtalya

Dürer çıraklığını tamamladıktan sonra, ufkunu genişletmek için dört yıl sürecek bir yolculuğa çıktı. Önce Almanya’nın içinde uzunca bir vakit gezgin bir ruhla dolaştı. Özellikle Basel’de genç yaşına rağmen kitap illüstrasyonlarında yeni bir tarz geliştirerek, önemli başarılar ve dostluklar edindi. Daha sonra Alpler'i aşarak, Rönesans sanatı konusunda bilgi edinmek için İtalya'ya geçti. Yolculukları sırasında her şeyi büyük bir dikkatle izleyerek hem notlar aldı hem de çizimler yaptı. 1495 yılında kısa süreliğine Nürnberg'e dönerek ticari nedenlerden dolayı tanınmış bir kuyumcunun kızı olan Agnes Frey ile evlenerek kendi atölyesini kurdu. Evliliğinden üç ay sonra veba salgınından kaçarak İtalya’ya gitti. Bundan sonraki beş yılda İtalya’da öğrendiklerini Kuzey formlarına entegre etti. Çalışmalarını insan bedeni üzerine yoğunlaşarak sanat kuramları üzerine bilgiler topladı.

• Genç Tavşan (Young Hare), 1502 Albertina Museum, Vienna

• Biçimin, ışığın, gölgenin ve dokunun olağanüstü bir şekilde verildiği bu eser, Rönesans doğalcılığının amaçlarını yansıtmaktadır. Dürer’in bitkiler ve hayvanlar ile ilgili çizimleri İtalyan usta Leonardo da Vinci’nin aynı dönemde yaptığı çalışmalarla eşdeğerdir. Dürer doğayı gördüğü gibi betimlediği bu eserinde renge duyarlılık katan suluboya tekniğini tercih eder.

Ustalık

Dürer sanatıyla Venedikliler tarafından takdir edilmesine rağmen, 1507'nin ortalarında Nürnberg'e dönerek yoğun bir sanatsal üretim dönemine girdi. Çok sayıda tablonun yanı sıra sadece 1495 ve 1500 yılları arasında altmıştan fazla bakır ve ahşap oyma baskı meydana getirdi. Farklı baskı teknikleri uyguladığı matbaasında fiyatları düşürerek, resimleri sadece kiliselerde ve asillerin evinde değil, orta sınıf evlerin de duvarlarını süslemesini sağladı. Bu sayede baskıları tüm Avrupa’ya hızla yayıldı. Yükselen şöhreti sayesinde 1512’de İmparator Maximilian’ın koruması altına girdi. Bu ilişkiden faydalanan Dürer, imparatorun emri ile tüm baskılarına telif hakkı elde etti. İmparator’un ölümüne dek onun ve bazı devlet adamlarının portrelerini resimledi.

• Melankoli I (Melancolia I), 1514 Minneapolis Institute of Art

• Dürer’in bu en gravürünün sağ kısmında kanatlı bir kadın figürü, penceresiz ve kapısız bir yapının önünde, düşünceli, bilge tavrıyla oturur. Kadının hemen ardında duvarda bir çan, zamanın hala aktığını gösteren bir kum saati, dengede duran bir terazi ve simetrik olarak ayarlanmış, her yönden toplamı 34 eden sayı dörtgeni yer alır. Bu karelerin en alt satırına resmettiği tarihi yerleştirmiştir.

Son Yıllar

Dürer, I. Maximilian’ın ölümü ardından V. Charles'ın taç giyme törenine katılmak için Hollanda'ya seyahat etti. Burada İmparator Maximilian’ın varisi olan V. Charles ile iş akdinin devamını sağladı. Tüm olumlu gelişmelere rağmen, Nurnberg’e dönüş yolunda, hayatının geri kalanı boyunca başına dert olacak bir hastalığa yakalandı. Sağlığını alıp götüren bu hastalığa rağmen Dürer, hayatının geri kalanında çalışmaya devam etti. Alman sanatçılar için temel kaynak olan makalelere ve yazılara ağırlık verdi. Bunların arasında en önemlisi olan Ölçme Üzerine Dört Kitap yetişkinler için Almanca matematik üzerine yazılmış ilk kitaptı. 6 Nisan 1528’de Nürnberg'de öldüğünde henüz 56 yaşındaydı.

Gerçekte sanat doğanın içindedir, onu çekip çıkaran ona sahip olur."

• Gergerdan (The Rhinoceros), 1515 National Gallery of Art, Washington

• Dürer daha önce hiç gergedan görmemesine rağmen bir arkadaşının gönderdiği mektupta Hint gergedanını tarif etmesi üzerine bu gravürü yapmıştı. Avrupa, Dürer bu çizimi yaptıktan sonraki üç yüzyıl boyunca gergedanı böyle tanıdı.