Erken emeklilik fırsatı geliyor: Primler 7200 güne eşitlenecek

HABER MASASI
Abone Ol

Çalışma hayatında yeni uygulamalar tek tek devreye alınırken TBMM’nin yeni dönemde önündeki dosyalardan biri de emeklilik sisteminde yapılacak düzenlemeler olacak. Bunların başında anneler ve ev kadınlarının erken emekliliği ile Bağ-Kur ve SGK primlerinin 7200 güne eşitlenmesi geliyor.

Yeni Asır’dan Faruk Erdem’in haberine göre, Bağ-Kur kapsamında bulunan 1 milyon esnafın erken emekliliğine kapı aralayacak düzenlemede küçük esnafın 9000 gün yerine 7.200 günden emekli olması sağlanacak.

Böylece küçük esnaf 5 yıl önce emekli olma şansını elde edecek. Kapsamın belirlenmesinde esnafın yanında çalışan işçi sayısı basit usulde vergilendirme ve vergiden muaf esnaf olma gibi özelliklere bakılacak. Ancak kapsamın geniş tutularak tüm Bağ-Kurluları kapsaması da gündemde.

Prim gün şartı 7200'e çekilecek

8 Eylül 1999-30.01.2008 arası sigortalı olan Bağ-Kur'lularda gün sayısı şartı hem kadın hem erkeklerde 25 yıl yani 9 bin gün olarak belirlenmiş ancak yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 şartı ile uygulanmıştır. Yeni düzenleme böylece hem kadınlarda hem erkeklerde prim gün şartını 9000'den 7200'e çekecek.

7200 prim gününü tamamlayanlar sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaşı sağlıyorsa emekli olabilecek. Ancak primi dolsa da yaşı beklemek gerekecek. 01.05.2008 sonrası sigortalılığı başlayanlar için ise yine 9 bin gün şartı ve kadınlarda 58 erkeklerde 60 yaş ile başlayan ve 65'e kadar kademeli olarak artan emeklilik yaşının tamamlanması gerekiyor.

Yapılacak 1800 günlük indirim ile bu tarihte sigortası başlayan Bağ-Kur’lular da 7200 gün ile emekli olabilecek. Tabii yine kadınlarda 58 erkeklerde 60 olan yaş şartının da tamamlanması gerekecek. Bu arada EYT'liler içinde henüz 9 bin günü doldurmamış Bağ-Kur'lular yasa düzenlemesi kapsamına girerlerse 7200 günleri varsa hemen emekli olabilecekler.

Son 7 yıla bakılıyor

Mevcut durumda farklı kurumlarda çalışmış sigortalılar için iki yöntem uygulanıyor.

2008'den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurumu son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 1261 gün belirliyor.

Bu süre içinde hangi kurumdan 3.5 yıl ve fazlası çalışma varsa o kurum seçiliyor. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olanlar ise hangi kurumdan daha fazla prim ödemişse o kurumdan emekli olabiliyor. Bu sigortalılar için 3.5 yıla bakılmıyor. Ancak Bağ-Kur ile SGK primlerinin eşitlenmesi söz konusu olduğunda farklı kurumlarda çalışanlar için böyle bir hesaplama yapılması da gerekmeyebilecek.

Kadınalara yeni sistem

Bir başka emeklilik reformu ise ev kadınları ve anneler için gelecek. Aile Koruma Kalkanı Paketi kapsamında ev kadınları hem sosyal güvenceye kavuşacak hem de yıpranma hakkı benzeri bir uygulama ile erken emekli olabilecek. Bu arada SGK ile Bağ-Kur primlerinin eşitlenmesi de erken emeklilik imkanı getirecek. Aile Koruma Kalkanı paketi ile gündeme gelecek olan sistem 4 ayaklı yürütülecek.

İlk bölümde hiç sigortası olmayan, ya da bu güne kadar çalışma imkanı bulamamış ev kadınlarının sosyal güvencesi ve emekliliği sağlanacak. İkinci adımda ise anneler açısından çocuk sayısına göre erken emeklilik imkanları devreye alınacak.

Üçüncü adımda da çalışan anneler için bir yıpranma düzenlemesi ile hem yaş şartı hem de prim desteği ile erken emeklilik sağlanacak. Son adım ise doğum borçlanması ile ilgili olacak. Sigortadan önce dünyaya gelen çocuklar için de doğum borçlanması yapılarak prim kazanma ile ilgili de çalışma başlatılacak.

Primleri devlet ödeyecek

İlk adımda herhangi bir sosyal güvencesi olmayan ve primi de bulunmayan ev kadınları için sigorta sistemi devreye alınacak. Anneler isteğe bağlı sigorta sistemi ile sosyal güvenceye kavuşturulacak. Burada ödenecek primlerin her ay üçte birini devlet karşılayacak. Ev kadınları daha az prim ödeyerek daha erken emekli olabilecek.

Sadece emeklilik değil sosyal güvence ile birlikte sağlık hizmetlerinden de ücretsiz yararlanabilecekler. Aynı anda yürütülecek olan Bağ-Kur SGK prim eşitliği gerçekleştiğinde de 5.400 gün olan kısmi emeklilik şartı 4.500 güne kadar çekilebilecek.

Çocuğa göre yaş şartı

Ev kadınlarına getirilecek sosyal güvence ve emeklilik hakkı anneler için daha avantajlı olacak. Çocuk sahibi olan ev kadınları isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında kendilerine verilecek prim desteğinin yanında erken emeklilik hakkına da kavuşmuş olacak. Fiili Hizmet zammı olarak belirtilen yıpranma sistemi ile çocuk sayısına göre hem prim katkısı hem de yaş şartında esneklik gerçekleşecek. Anneler için her yıl primlerine belli miktarda eklenme yapılacak. Burada kriter çocuk sayısı olacak.

Yıpranma hakkı gelecek

Ev kadınlarına uygulanacak yıpranma çalışan anneler için de geçerli olacak. Çalışan annelere de çocuk sayısına göre prim eklemesi yapılacak. Bu eklenen primler ile daha az çalışıp daha çok prim sahibi olan anneler için yaş şartı da geriye çekilecek. Her yıl 90 günü bulan bir prim desteği sağlanacak. Bu 4 yıl çalışan bir annenin 5 yıl prim kazanması anlamına gelecek. Anne ne kadar fazla prim kazanmış ise yaş şartı da o kadar geriye gidecek. Örneğin anneye 2 yıllık bir prim eklenmiş ise yaş şartı 2 yaş geriye çekilecek. Burada da çocuk sayısı önemli kriter olacak.

Erken emeklilik mi, yoksa hak mı?
1999 tarihli 4447 sayılı kanunun 2 milyonu aşkın mağduru, Mart 2023'te, yani tam 24 yıl sonra haklarına kavuştu. Mağduriyetin temelinde ise, hukukun temel ilkesinin çiğnenmesi, yani kanunun geriye işlemesi vardı. Emekliliğine 2 yıl kalan çalışanların hakkı korunmuş, 2 yılın yukarısındakiler için emeklilik ileri bir tarihe ertelenmişti. Asıl maksat, erken emekliliğin önünü almak ve devlet bütçesini rahatlatmaktı. Nitekim bunun mantıklı bir karar olduğu da düşünülüyor. Fakat EYT'lilerinki erken emeklilik miydi, yoksa 24 yıl kadar geç kalınmış hakların teslimi miydi?

EYT'de prim günü 5 bin mi?
EYT'ye dair akıldaki soruları cevaplıyoruz;

Düzenleme sadece 8 Eylül 1999 öncesi işe girenleri kapsayacak ve yaş şartı aranmayacak. Sigortalılık süresi ise kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl.
Sigorta başlangıç süresine göre prim şartı, 5000-5975 gün değişiyor.
Staj ve çıraklık, kanun teklifi kapsamında değil.
Bu sayı Bağ-Kurlu kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 gün.
Geriye dönük toplu emekli maaşı ödenmesi söz konusu değil.
Emekli olduktan sonra 10 gün içinde aynı iş yerinde çalışmaya başlayanlara 500 TL destek primi verilecek.
7-8 Şubat'ta Meclis'ten geçmesi beklenen düzenlemeye e-devlet'ten başvuru yapılabilecek.
Emeklilik hakkı kazanan EYT'liler Ramazan bayramında ikramiye alabilecek.